Për dekada me radhë, në Shqipëri edhe për shkak të një drejtësie shumë më të brishtë se vetë demokracia, por edhe për shkak të korrupsionit në gjyqësor e organe hetimi më shumë janë gjykuar korrierë sesa kapobandat. Një tjetër vështirësi e fillimit të veprimtarive kriminale të organizatave kriminale lidhet edhe me faktin se vendimet e gjykatave mbështeten në datat në të cilat janë zbuluar aktet kriminale të tyre, dhe jo kur organizata ka flluar veprimtarinë. Dhe data e kryerjes së një akti kriminal ndodh pasi organizata kriminale ka pasur një kohë të konsiderueshme në të cilën është formuar dhe vendosur për të zhvilluar veprimtarinë kriminale. Në këtë kontekst, fllimet e organizatave kriminale janë më të hershme se koha e dokumentimit të veprës së parë kriminale të tyre të provuar në gjykatë nga prokuroria. Kështu, organizatat kriminale janë ndarë në dy kategori në organizata kriminale “afatgjata”, dhe ato me një “afat të shkurtër” kohor. Dhe në pjesën e fundit të këtij seksioni raporti fokusohet në analizën e tipologjisë së “rrjetit kriminal” i cili është dhe forma më e përhapur e grupeve kriminale pas vitit 2005. Fillimet e organizatave kriminale “afatgjata” janë të lidhura shumë me kontekstin vendor, pasi e gjithë veprimtaria e tyre është më e përhapur në zonat ku ato kanë kontroll. Arsyet e formimit të organizatës janë të ndryshme. Ka pasur raste që strukturimi i një grupimi kriminal në formën e një organizate kriminale është bërë për vetëmbrojtje nga përplasjet me organizatat e tjera. Ka gjithashtu raste kur disa grupime të vogla janë bashkuar në një organizatë të madhe për të lufuar grupin rival. Dhe kjo organizatë shpërbëhej përsëri pasi arrihej ky qëllim, pra eleminohej drejtuesi i bandës kundërshtare. Për shembull, në rastin e të ashtuquajturës “Banda e Durrësit”, kjo organizatë është krijuar nga bashkimi i dy grupeve të ndryshme që vepronin në qytetin e Durrësit në vitin 1998. Një shkak tjetër tipik i cili kthehet në motivin kryesor të formimit të organizatës kriminale “afatgjatë” është hakmarrja. Në këto raste, zakonisht pikënisja e organizimit kriminal fllon me vrasjen e një të afërmi të kryetarit të ardhshëm të organizatës nga një grup tjetër, dhe ky “i dëmtuar” krijon një organizatë kriminale për të eleminuar grupin tjetër. Pra organizata kriminale vepron si strukturë sociale “protektore”.