Top Channel/ “Spaçi i rrënuar flet më shumë”! Lubonja kundër restaurimit: Si të rindërtosh Koloseun
05/06/2025 18:56

Shkrimtari Fatos Lubonja është kundër projektit të konservimit dhe restaurimit të ish-Burgut të Spaçit, që nisi zbatim pak ditë më parë nën mbikqyrjen e Institutit të Trashëgimisë Kulturore. Si ish i përndjekur politik, që vuajti dënimin në kampin burg të Spaçit, Lubonja shprehet se restaurimi monumentit të kulturës duhet të bëhet sipas një qasjeje arkeologjike, duke ruajtur strukturë aktuale të godinave. Në një intervistë për gazetaren e Top Channel, Sara Hila, shkrimtari kujtoi “Planin e Menaxhimit të Burgut të Spaçit”, të miratuar në vitin 2024, ku theksohet se rrënojat dhe strukturat ekzistuese duhet të qëndrojnë në gjendjen që ndodhen. “Unë jam marrë gjatë me çështjen e Spaçit, me atë se si mund të ruhet Spaçi. Dhe ideja që kam hasur nga specialistë, jo vetëm imja, është ideja që ka dhënë Fondacioni Santagata në Projektin e Menaxhimit, i sjellë nga MEKI, ku përcaktojnë qartë vizionin se si duhet të ruhet. Ata përjashtojnë idenë e kthimit në 1991, është qasje arkeologjike. Pra, rrënojat duhet të ruhen, por duhet të bëhet e aksesueshme, të forcohet që të mos rrënohet më tej. Ndërkohë, muze nuk do të bëhet i gjithë Spaçi. Do të jetë një ndërtesë e re, ku do të jetë e gjithë historia e Spaçit. Se Spaçi nuk ka qenë ai që është tani, as ai në ’91, as ai në ‘73. Ka qenë me baraka fillimisht. Dhe gjithë kjo histori duhet evidentuar me dëshmi të burgosurish, me foto etj. Kjo është pjesa muzeale. Ministra e ka aprovuar vetë këtë vizion të fondacionit Santagata, e ka të aprovuar si plan menaxhimi dhe tani nëpërmjet Institutit të Trashëgimisë Kulturore bën një projekt që i kundërvihet këtij vizioni dhe thotë duhet ta kthejmë siç ka qenë. Aty mund të kthehet siç ka qenë vetëm një qeli, një dhomë, por jo e gjitha. Ndërkohë që ato rrënoja mbajnë historinë, kjo është qasja që thonë dhe italianët: arkeologjike. Kjo është punë specialistësh të kualifikuar, nuk është puna siç e bëjnë këta. Ato ndërtesa, edhe ashtu si janë, flasin më tepër se sa të lyera me suva. Ato kanë histori. Madje, edhe këto 30 vite janë pjesë e historisë, edhe ajo paaftësi e shqiptarëve për t’u ballafaquar me të kaluarën. Se po të kishim një ndjeshmëri më të madhe, do e ruanim si në ‘91. Aty janë bërë masakra. Gjithë kjo masakër është pjesë e historisë, prandaj ruajtja e saj ka shumë vlerë, sikurse e thashë flet më mirë një tullë e asaj kohe ashtu e rrëzuar, se sa një tullë e mbuluar me llaçin e vitit 2025”.

Top Channel/Festa e takisë/Myzeqarët mblidhen në Divjakë. Këngë e valle për të mos harruar traditën
18/08 12:29
Top Channel/ Torra Veneciane, mijëra vizita/ Një nga destinacionet më të pëlqyera në Durrës
17/08 15:22
Top Channel/ “Iso mbi kalldrëm”, aktiviteti i fundit të gushtit sjell polifoninë në Gjirokastër
14/08 12:44
Top Channel/ “Logu i Bjeshkëve”, fesvitali unik promovon vlerat e malësisë
11/08 22:40
Top Channel/Muzeu Etnografik i Lezhës vizitohet më së shumti nga turistët për historinë dhe traditat
10/08 12:24
Top Channel/ “Elbasani në 100 vjet” / Ekspozita pranë kullës së sahatit në qytetin e Elbasanit
10/08 12:22
Top Channel/ Ekspozita me liqenin/ Pogradec, shfaqen edhe kostumet popullore shqiptare
09/08 19:56
Top Channel/ Artistja e qirinjve në Korçë, pedagogia e ekonomisë që vijon pasionin e fëmijërisë
09/08 12:28
Top Channel/ “Asgjëkundi shumë larg”, ekspozita e skulptorit Vasil Vasili në galerinë “Art Saranda”
09/08 12:26
Top Channel/ “Meloditë e Mesdheut”, historia e muzika e Inva Mulës në Amfiteatrin antik të Durrësit
06/08 12:34
Top Channel/ “O mirë se na erdhe”! Në Zall Dardhë, festa që mbledh banorët dhe emigrantët
04/08 19:56
Top Channel/ “O mirë se na erdhe” në Zallë Dardhë/ Festa tradicionale bën bashkë dibranët
04/08 09:43
Top Channel/ Trashëgimia e Konispolit/ Shpallet ansambël arkitektonik urban me vendim të qeverisë
03/08 12:20
Top Channel/ Vetmi-fantazi! Ekspozita e artistes kontemporane Xhensila Petritaj
02/08 12:36
Top Channel/ Festë në Bulqize, “Verë dhe Portokalle”, spektakël në qytetin e minatorëve
31/07 15:38
Top Channel/ Artizania që end traditën në Kukës, në moshën 71-vjeçare vazhdon të punojë në tezgjah
31/07 12:27
Top Channel/ “Pallati 176”, ‘Elsa’ dhe ‘Marjeta’ zbulojnë elementët vetjakë që futën në komedi
29/07 21:53
Top Channel/ “Verë dhe Portokalle” në Maliq. Trupa e “Portokalli” atmosferë humori në Maliq
20/07 12:29
Top Channel/ Art në vilën e ish-diktatorit! Artistë prezantojnë punimet bashkëkohore
19/07 19:57
Top Channel/ “Verë dhe Portokalle” kolonjarë, trupa e aktorëve të Portokalli është ndalur në Ersekë
19/07 15:31