Fati aktual i shqiptarëve të Malit të Zi është i lidhur me shkelje të shumta të të drejtave të tyre. Të çarë e përçarë në forca të shumta politike, të rrudhur në lirinë ekonomike e zhvillimore në zonat ku jetojnë, në pamundësi për të qenë vërtetë të lirë, në një tokë ku nuk janë të ardhur. Mjafton të shohësh diskriminimin në arsim, për të kuptuar më pas gjithë pjesën tjetër.