Dosjet e fundit sekrete po publikohen. Ç’mund të mësojmë për ekzekutimin e John F. Kennedy, Martin Luther King Jr. dhe Senatorit Robert F. Kennedy?

“Dhe gjithçka do të zbulohet,” tha Trump ndërsa stilolapsi i tij nënshkroi urdhrin.

Njoftimi ishte përmbushja e një premtimi të fushatës së Trump-it, duke i dhënë publikut akses në gjithçka që qeveria federale di për vrasjet e Presidentit John F. Kennedy në vitin 1963, si dhe të Rev. Martin Luther King Jr. dhe Senatorit Robert F. Kennedy në vitin 1968. Por informacioni i ri mund të mos kënaqë njerëzit që shpresojnë të heqin plotësisht perden e misterit që ka rrethuar këto vrasje gjatë një prej periudhave më të errëta në historinë e Amerikës, duke ushqyer dekada të tëra teori konspirative.

“Të dhënat nuk do të zbulojnë asnjë provë të qartë,” tha Tom Samoluk për filialin e CNN, WCVB, të enjten.

Samoluk është një nga personat që ka pasur mundësinë të shohë dosjet sekrete të JFK-së, duke i rishikuar ato në vitet 1990 si pjesë e një paneli qeveritar për të vendosur çfarë mund të publikohej. Ai tani është anëtar i bordit të Fondacionit të Bibliotekës John F. Kennedy.

“Do të ketë disa pjesë të enigmës që do të rivendosen, të cilat do të tregojnë një histori më të pasur dhe më të plotë,” tha Samoluk.

Ja çfarë dimë deri tani:

Premtimet e kaluara për deklasifikim u shtynë 

Procesi i bërjes publike të malit të madh të dokumentacionit hetimor federal mbi vrasjen e John F. Kennedy-t u vu në lëvizje në vitin 1992, kur Kongresi miratoi një ligj që kërkonte publikimin e dokumenteve, përveç rasteve kur presidenti përcaktonte se kjo do të dëmtonte interesat kombëtare.

Afati fillestar për hapjen e dokumenteve ishte në vitin 2017, gjatë mandatit të parë të Trump-it. Në atë kohë, ai urdhëroi një rishikim gjashtëmujor të implikimeve për sigurinë kombëtare të një publikimi të plotë dhe më pas njoftoi se disa dokumente do të mbeteshin sekrete, duke përmendur shqetësime për sigurinë kombëtare, zbatimin e ligjit dhe çështjet e jashtme.

Urdhri i ri ekzekutiv i Trump-it nuk i publikon menjëherë dosjet, por i jep drejtorit të inteligjencës kombëtare dhe prokurorit të përgjithshëm 15 ditë për të “paraqitur një plan për Presidentin për publikimin e plotë dhe të kompletuar të të dhënave që lidhen me vrasjen e Presidentit John F. Kennedy.” Një rishikim i ngjashëm për dosjet e MLK dhe RFK pritet të përfundojë brenda 45 ditësh.

Shumë njerëz ende nuk besojnë se një person i vetëm vrau JFK 

Hetimi zyrtar qeveritar për vrasjen e JFK-së nga Komisioni Warren kishte për qëllim të mbyllte kapitullin mbi vrasjen që i dha fund presidencës së Camelot-it të Amerikës. Por përfundimi i tij se Lee Harvey Oswald veproi i vetëm nuk e ka kënaqur kurrë dëshirën e disa amerikanëve për një përgjigje më kuptimplotë rreth vdekjes së tij.

Teoritë konspirative kanë lulëzuar gjatë gjashtë dekadave që nga vrasja e Presidentit Kennedy, duke frymëzuar një film të nominuar për Oscar dhe një numër të madh librash e faqesh interneti. Përqindja e amerikanëve që besojnë se të tjerë ishin të përfshirë në një konspiracion për të vrarë presidentin nuk ka rënë kurrë nën 50%, sipas sondazheve të Gallup-it të kryera ndër vite.

Vrasja e tre figurave të dashura publike brenda pesë vitesh tronditi kombin, duke bërë që shumë njerëz të pyesnin si mund të ishin vrarë të gjithë nga një person i vetëm. Deri në vitin 1976, shpjegimet alternative kishin marrë aq shumë hov sa Dhoma e Përfaqësuesve krijoi një komitet për të hetuar vrasjet e JFK-së dhe Martin Luther King Jr.

Raporti përfundimtar i komitetit, i publikuar në vitin 1979, përcaktoi se Kennedy “ndoshta u vra si rezultat i një konspiracioni,” megjithëse paneli nuk mundi të identifikonte asnjë konspirator. Një analizë e mëvonshme nga Akademia Kombëtare e Shkencave kundërshtoi provat akustike që komiteti kishte përdorur për të arritur në përfundimin se kishte një armë tjetër.

Gazetari Gerald Posner, i cili më parë besonte në një teori konspirative për JFK-në, por më pas mbrojti teorinë e vrasësit të vetëm pas hulumtimeve për librin e tij “Case Closed,” tha se nuk pret që mendimi i tij të ndryshojë përsëri.

Posner beson se publikimi i dokumenteve do të jetë më shumë turpërues sesa zbulues për qeverinë. Dokumente pjesërisht të redaktuara sugjerojnë se Agjencia Qendrore e Inteligjencës kishte monitoruar Oswald-in kur ai vizitoi konsullatën kubaneze në Mexico City disa javë para vrasjes, tha ai.

“A e dinin ata sa i paqëndrueshëm dhe i rrezikshëm ishte ai?” tha Posner për CNN të premten. “Atëherë pyetja bëhet: ‘Hej, ju e dinit që ai ishte një fuçi baruti. Pse nuk e informuat FBI-në kur u kthye në SHBA?’”

Që nga viti 2017, mbi 70,000 dokumente në lidhje me vrasjen e JFK-së janë publikuar dhe janë postuar në faqen e internetit të Arkivave Kombëtare. Në vitin 2023, 99% e dokumenteve të klasifikuara që lidhen me vrasjen e JFK-së tashmë ishin publikuar, sipas Shtëpisë së Bardhë.

Posner dyshon se mungesa e një prove të qartë në dokumentet përfundimtare do të shuajë plotësisht teoritë e tjera mbi mënyrën dhe arsyen e vrasjes së Kennedy-t.

“Kam folur mjaftueshëm me teoricienët e konspiracionit gjatë viteve për të kuptuar se ata do të thonë ose se provat janë shkatërruar, ose se ato ndodhen diku tjetër,” tha Posner.

Shumica e dosjeve për RFK tashmë janë publikuar 

Saktësisht se çfarë do të publikohet në lidhje me vrasjen e Robert F. Kennedy-t – e cila nuk u hetua në mënyrë të pavarur nga Kongresi – është shumë më e paqartë.

Në teori, të gjitha dokumentet për vrasjen e RFK-së u transferuan nga disa agjenci lokale dhe FBI-ja në Arkivat e Shtetit të Kalifornisë në fund të viteve 1980, tha Tim Tate, një autor britanik që bashkë-shkroi një libër mbi vrasjen pas hetimit të saj për më shumë se një çerek shekulli. “Nëse ka dokumente që ende nuk janë zbuluar, kjo përfaqëson një mungesë të madhe besimi nga çdo agjenci që i ka mbajtur ato,” tha ai.

Departamenti i Policisë së Los Anxhelosit ka pranuar se ka shkatërruar disa prova që nuk u përdorën në gjyq pas dënimit të Sirhan Sirhan-it – i cili ende po vuan një dënim të përjetshëm në një burg në San Diego – përfshirë një kornizë dere dhe pllaka tavani që mund të jenë dëmtuar nga plumbat në kuzhinën e Hotelit Ambassador në Los Anxhelos, ku Kennedy u qëllua për vdekje.

“Shkatërrimi i këtyre materialeve relevante … reflekton një mungesë serioze gjykimi nga autoritetet që shkatërruan një material të tillë,” thuhej në një raport të vitit 1977 nga Zyra e Prokurorit të Qarkut të Los Anxhelosit.

Agjencia e vetme relevante që nuk ka dorëzuar dokumente mbi Robert F. Kennedy-n është CIA-ja, tha Tate. “Nëse këto janë vërtet dokumentet që Trump synon të deklasifikojë, ato mund të jenë zbulime interesante: ka prova të shumta për një armiqësi të ndërsjellë mes Agjencisë dhe RFK-së, si dhe për përfshirjen e pretenduar të saj në vrasje,” tha ai për CNN përmes emailit.

Robert F. Kennedy Jr., djali i senatorit të vrarë dhe kandidati aktual i Trump-it për të drejtuar Departamentin e Shëndetësisë dhe Shërbimeve Njerëzore, ka thënë në disa intervista se nuk beson se Sirhan vrau të atin e tij, duke fajësuar në vend të tij një nga rojet e sigurisë së të atit.

“Faleminderit, President Trump, që i besuat qytetarëve amerikanë dhe që ndërmorët hapin e parë drejt kthimit nga kjo trajektore katastrofike,” tha Kennedy në një postim në X të premten, një ditë pas njoftimit.

Sirhan, i cili fillimisht pranoi se kishte qëlluar Kennedy-n përpara se më pas të thoshte se nuk mbante mend çfarë kishte ndodhur, u rekomandua për lirim me kusht në vitin 2021 pas 15 mohimesh, por guvernatori Gavin Newsom e refuzoi, duke thënë: “Ai ka dështuar të adresojë mangësitë që e çuan atë të vriste Senator Kennedy-n.”

Familja e MLK-së kërkon të shtyhet publikimi 

Publikisht, familja e Martin Luther King Jr. lëshoi një deklaratë të enjten, duke thënë se shpreson t’i shohë dokumentet përpara publikimit të tyre. “Për ne, vrasja e babait tonë është një humbje thellësisht personale familjare që e kemi përballuar gjatë 56 viteve të fundit,” thuhej në deklaratën familjare. “Shpresojmë që të na jepet mundësia t’i shqyrtojmë dosjet si familje përpara publikimit të tyre.”

Por një burim me njohuri mbi diskutimet për deklasifikimin e dokumenteve që lidhen me vrasjen e King-ut i tha CNN-it se familja do të preferonte që qeveria të presë për publikimin e tyre. Burimi tha se familja dëshiron të respektojë një marrëveshje të mëparshme me qeverinë për t’i mbajtur ato të klasifikuara deri në një datë të mëvonshme.

Djali më i vogël i King-ut, Dexter King, tha në vitin 1997 se besonte se vrasësi i të atit nuk ishte James Earl Ray, i cili po vuante një dënim prej 99 vitesh burg për vrasjen e King-ut. Në një takim ballë për ballë në burg me Dexter King-un, Ray tha se nuk e kishte kryer vrasjen, megjithëse shtoi: “Ndonjëherë këto pyetje kanë përgjigje të vështira.”

Ray – një endacak dhe kriminel recidivist – u arratis nga vendi pas vdekjes së King-ut dhe u kap në Angli. Ai pranoi fajësinë për vrasjen e King-ut në vitin 1969, por e tërhoqi atë pothuajse menjëherë pas dënimit të tij.

Ray vdiq në Tennessee në vitin 1998, ndërsa vuante dënimin. Dexter King ndërroi jetë nga kanceri vitin e kaluar.

Raporti i Komitetit të Zgjedhur të Dhomës për Vrasjet gjithashtu deklaroi se ka “ndoshta një konspiracion” në vdekjen e King-ut, pa përmendur ndonjë të dyshuar tjetër. Por hetimi federal nuk ishte i kënaqshëm për shumë nga anëtarët e familjes së King-ut dhe bashkëpunëtorët e tij, të cilët ishin në dijeni të hetimit shumëvjeçar të FBI-së për pastorin dhe obsesionit të Drejtorit J. Edgar Hoover ndaj tij si një ndikim potencial komunist.

Hoover e quajti King-un “gënjeshtarin më të njohur në vend” dhe dokumentet e deklasifikuara më vonë treguan se Hoover kishte autorizuar përgjimin e shtëpisë dhe zyrës së King-ut, përfshirë “përpjekjet për ta frikësuar atë, për të shkatërruar martesën e tij dhe përpjekjet e drejtpërdrejta dhe të tërthorta për ta shantazhuar.”

Ironikisht, disa nga përgjimet ndaj King-ut u miratuan nga Robert F. Kennedy vetë, kur ai shërbente si prokuror i përgjithshëm, diçka që Robert F. Kennedy Jr. e ka mbrojtur që atëherë.

Ish-ambasadori i OKB-së, Andrew Young, një nga bashkëpunëtorët më të afërt të King-ut, i tha CNN-it në vitin 2008 se ai besonte se një konspiracion qeveritar ishte në zemër të vrasjes, pavarësisht nëse Ray kishte shtypur këmbëzën apo jo.

“Mendoj se kishte një vendim në nivele shumë të larta që lëvizja jonë duhej të ndalej,” tha Young. “Kjo sigurisht që shkonte deri te FBI-ja.”

Nëse grumbulli i fundit i dokumenteve mbi vrasjet e King-ut dhe Kennedy-ve do të tregojë prova të reja për një konspiracion – apo vetëm më shumë mister – është një pyetje që duket se do të marrë përgjigje brenda disa javësh.

Top Channel