Transformimi i Piramidës së Tiranës ka tërhequr edhe vëmendjen e gjigantit mediatik “The Guardian”.
“E kthyer në simbolin e Shqipërisë moderne, veç aspektit arkitektonik, Piramida rikrijon edhe modelin e Tiranës plot ngjyra e me një ofertë turistike që po rritet dita-ditës”, thekson kryeministri Edi Rama, ndërsa ka bashkangjitur artikullin e medias britanike “The Guardian”.
Një monument i rrënuar i trashëgimisë komuniste në Tiranë është transformuar në një vend argëtues me shumë hapësira, shkruan gazetari Rowan Moore në një nga artikujt e tij.
Piramida e Tiranës, një kon betoni 21 metra i lartë në kryeqytetin e Shqipërisë u hap në vitin 1988 si një muze për të përkujtuar ish-udhëheqësin Enver Hoxha, i cili për katër dekada deri në vdekjen e tij në vitin 1985 drejtoi një shtet të izoluar komunist në të cilin makinat e shkrimit dhe televizorët me ngjyra ishin të ndaluara.
“The Guardian” e përshkruan dizajnin e ndërtesës, të bërë nga një ekip arkitektësh që përfshinte vajzën dhe dhëndrin e diktatorit shqiptar, fantastiko-shkencor e faraonik.
Me kalimin e kohës, piramida shërbeu si një stacion radioje, një klub nate, qendër konferencash dhe një bazë për NATO-n gjatë luftës së viteve 1998-1999 në Kosovën fqinje. Megjithëse prishja e Piramidës u propozua për shkak të strukturës gjithnjë e më të rrënuar, kishte edhe një plan për të ndërtuar një teatër kombëtar.
“Banorët e Tiranës morën sportin e rrezikshëm të ngjitjes në majën e saj dhe rrëshqitjes në shpatet e saj, dhe disa grabitën pllakat e saj prej mermeri për t’i përdorur në projektet e tyre të ndërtimit. Edhe pse u konsiderua prishja e strukturës gjithnjë e më të rrënuar, dhe gjithashtu kishte një plan për të ndërtuar një teatër kombëtar atje, shumica e shqiptarëve donin ta mbanin atë”, shkruan “The Guardian”.
Gazetari shkruan se përfundimisht, bashkia vendosi ta shndërrojë atë në një qendër IT, një “mjedis ushqyes për të rinjtë shqiptarë”, kostoja e ndërtimit prej 12 milionë eurosh të së cilës do të financohej nga Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim.
Një shumëllojshmëri prej 34 kutish shumëngjyrëshe të shpërndara brenda, mbi dhe rreth strukturës së vjetër si blloqe ndërtimi të një fëmije të pakujdesshëm, u projektuan nga kompania arkitekturore holandeze MVRDV.
Kutitë shërbejnë si klasa, kafene dhe hapësira trajnimi. Rreth gjysma prej tyre janë për përdorimin e Tumo, një institucion arsimor jofitimprurës që ofron arsimim pas shkollës falas për adoleshentët në teknologjitë e reja.
Dy kutitë e përkulura, do të shërbejnë për të bërë teatro dhe leksione. Të gjoithë kanë mundësinë t’i përdorin të gjitha opsionet që e gjithë arkitektura ofron. Njerëzit mundt të ngjiten mbi Piramidë, mund të lëvizin lirshëm tek kutitë e ndërtuara, njëkohësisht mund të qëndrojnë në tarracate tyre.
Mbi të gjitha, dominon struktura me trarë të prerë, mermer të plasaritur dhe detaje të çuditshme komunisto-brutaliste të ekspozuara. Por, punimet e reja, nëpërmjet riparimeve selektive dhe futjes së dritës shtesë, dhe kutive me ngjyra, zbulon me sukses fisnikërinë dhe dramën e fshehtë. Ky është projekti i një seri përpjekjesh për të ndryshuar kuptimin dhe përvojën e trashëgimisë komuniste të Tiranës.
“Projekti është i fundit në një seri përpjekjesh për të ndryshuar kuptimin dhe përvojën e trashëgimisë komuniste të Tiranës, versioni i vendit i një pyetjeje më të përhapur, e cila është si të trajtohen reliket e tiranisë. Në Tiranë, pasi artisti Edi Rama u bë kryetar bashkie në vitin 2000, ata u vunë në lyerjen e blloqeve të saj të zymta të apartamenteve me ngjyra të ndezura, një mënyrë e lirë por efektive për të gëzuar njerëzit dhe për të nënkuptuar se vendi po ndryshonte. Rama është tashmë kryeministër i Shqipërisë dhe rinovimi i qytetit vazhdon me mbështetjen e tij dhe të kryebashkiakut aktual, Erion Veliaj”, shkruhet në artikull.
Vendi publik qëndror i qytetit, dikur sheshi “Skënderbej”, është pasuruar me një mini pyll me biodiversitet të ashpër.
Disa kulla ngrihen rreth qendrës, të projektuara nga disa prej arkitektëve më të njohur bashkëkohorë evropianë. Më i gjati prej tyre është “Doëntown One”, i projektuar gjithashtu nga MVRDV, një bllok apartamentesh dhe zyrash të vendosura afër piramidës.
Punimet e reja theksojnë kompleksitetin e historisë së ndërtesës, e cila përfshin punën dhe aftësinë e njerëzve që e ndërtuan atë dhe gjenialitetin përshtatës të profesioneve të mëvonshme.
“Besoni se qytetarët e Tiranës do ta marrin për zemër, ndërsa njerëzit jashtë Shqipërisë do të marrin mesazhin se ky është një vend sa me aspirata, ashtu edhe me mënyrën e tij të pandershme me punët publike”, shkruan “The Guardian”.
Piramida zbulon krenarinë për të kaluarën krahas shpresës për të ardhmen.
Top Channel
