Korporatat e huaja shtojne transferimin e fitimeve

Kjo ka sjelle edhe thellim te deficitit te bilancit te pagesave te vendit dhe presion nencmues mbi monedhen kombetare, behet e ditur nga statistikat e publikuara se fundmi nga Banka e Shqiperise.

Transferimi i fitimeve nga Shqiperia duket se eshte trefishuar ne vitin 2008, ne krahasim me 2007-n, nderkohe qe vijoi te rritet edhe gjate vitit te shkuar, kur ekonomia boterore dhe ajo shqiptare ishte ne krize.

Gjate se njejtes periudhe, per shkak te transferimit te fitimeve nga investimet e huaja, por edhe nga faktore te tjere, leku shqiptar humbi rreth 12 per qind te vleres kundrejt euros dhe dollarit.  

Investimet e huaja ne Shqiperi erdhen gjate dekades se fundit vecanerisht permes privatizimeve te sektorit strategjik, ndersa suksesi i tyre ekonomik u garantua nga sjellja miqesore e qeverise kundrejt tyre, si dhe nga prapambetja institucionale e Shqiperise.

Pas disa vitesh ekspansioni ne telekomunikacion, banka, sigurime e aktivitete te tjera, ishte pothuajse e sigurt qe kompanite e huaja do te fillonin te vilnin frytet e investimeve te tyre, por ekspertet besojne se kriza financiare nderkombetare e pershpejtoi procesin e terheqjes se fitimeve per shkak se kompanite meme ne vendet europiane qene ne veshtiresi financiare per vete.

Sipas te dhenave te Bankes se Shqiperise, viti 2008 shenoi nje rritje te transferimeve te fitimeve me rreth 340% ne krahasim me 2007-n, teksa kompanite cuan ne vendet e tyre te origjines fitimet e viteve te meparshme (pjesen kryesore e zinin fitimet e kompanive celulare dhe te bankave, te cilat zoteronin norma te larta fitimi, rreth 20-30% per bankat dhe deri ne 50% per kompanite celulare).

E njejta situate vazhdoi dhe ne vitin e kaluar, me transferimin e fitimeve te 2008-s (te dhenat tregojne se per 9-mujorin 2009, shuma e derguar te kompanite meme ishte rreth 35% me e larte se e njejta periudhe e nje viti me pare). Duket se kompanite mema ishin me fat, pasi kjo periudhe perkoi me kulmin e krizes globale dhe ato iu gezuan fitimeve te larta, qe vinin nga deget e tyre ne Shqiperi. Vetem bankave iu ndalua nga Banka Qendrore per njefare kohe transferimi i fitimit.

Ndonese viti i kaluar ishte i veshtire, serish parashikimet jane qe investimet e huaja do te vijojne te terheqin fitime gjate 2010-s, ne menyre qe te mbeshtesin kompanite meme ne kohe te veshtira. Fitimet e kompanive private kane rene ne vitin e kaluar, megjithate ato mbeten te konsiderueshme. Sistemi bankar p.sh., kreu rregullime ne bilancet e veta ne muajin dhjetor permes riklasifikimit te nje pjese te kredive qe ne nentor konsideroheshin “ne ndjekje” ne kredi te rregullta, gje qe u mundesoi te klasifikojne si fitime shume milione euro.  

Leku shqiptar ka pasur qendrueshmeri te habitshme gjate pese viteve, nga 2004 deri me 2008, kryesisht per shkak se investimet e huaja ne kete periudhe kane qene te konsiderueshme. Banka e Shqiperise u detyrua ne shume raste gjate kesaj kohe te blinte valute ne treg, me qellim qe te shmangte forcimin e metejshem te lekut. Situata duket se u permbys ne vitin 2009, por kompanite e huaja qe veprojne ne Shqiperi moren porosi nga kompanite meme te riatdhesojne fitimet. Per pasoje, leku u zhvleresua.

Investitoret e huaj dalin te humbur nga zhvleresimi i lekut, gje qe i shtyu ato te ndjekin keshillen e Bankes se Shqiperise per te grumbulluar valute ne menyre graduale. Megjithate, investimet e huaja ne vetvete jane nje lloj borxhi qe nje dite duhet te paguhen. Ato kane sjelle zhvillim ekonomik dhe teknologjik ne Shqiperi, por kane krijuar edhe detyrime qe vendi do te duhet t’i shlyeje shumefish ne vitet te ardhshme. Per disa eksperte, politikat e qeverive shqiptare gjate dekades se fundit po sjellin ate qe ishte paralajmeruar prej kohesh: privatizimet e pamenduara dhe te palogjikshme kane sjelle pak vlere te shtuar per vendesit dhe shume detyrime.  

Top Channel