Energjia, miratohet kontrata per privatet

KESH-i ka detyrimin ligjor te bleje energjine e prodhuar privatisht me nje cmim te barabarte me koston mesatare te importit te dritave, pavaresisht se energjia shkon direkt ne rrjetin e shperndarjes nen pronesine e nje kompanie tjeter. Por kontrata tip duket se i hap rruge ngarkimit te KESH-it me pergjegjesi financiare edhe per demet qe mund te shkaktohen nga problemet e rrjetit te shperndarjes.

Sipas kontrates, ne rast se nje prodhues privat nuk e dorezon dot energjine e vet ne rrjet per shkak te defekteve ne shperndarje, bleresi, qe eshte KESH-i, do te duhet ta paguaje. Modeli aktual i tregut te energjise elektrike nuk i merr parasysh humbjet qe mund t’i shkaktohen KESH-it nga tregtia me energjine e prodhuesve private.

KESH e blen energjine nga HEC-et e vegjel aktualisht me 9.7 leke per kWh. Vitin e ardhshem, ky cmim pritet te ulet ndjeshem. KESH ia ka shitur kete energji OSSH me cmim me te ulet nga ai i blerjes. Deri tani humbjet e shkaktuara nga kjo lloj tregtie kane qene te perballueshme, per shkak se sasia e energjise e prodhuar privatisht ka qene e vogel. Por ne te ardhmen, prodhuesit private do te mund te jene ne gjendje te prodhojne energji me vlere mbi 40 milione euro ne vit dhe nje shifer e tille duket se nuk eshte lehtesisht e perballueshme nga KESH.

Ne Shqiperi funksionojne aktualisht rreth 50 hidrocentrale private, ndersa shume te tjera jane ne ndertim dhe pritet te hyjne ne funksionim se shpejti. Prodhuesit e vegjel te energjise e kane biznesin te garantuar me ligj, pavaresisht nese energjia e tyre do te konsumohet apo jo. Gjate gjashtemujorit te pare te ketij viti, energjia e prodhuar privatisht qe 57 mije megavat/ore me vlere tregtare rreth 2 milione euro.

Ne rast se hidrocentralet e vegjel dhe te mesem me koncesion do te ndertohen, parashikohet qe prodhimi i tyre vjetor te jete 765 milione  kilovat/ore. Kjo sasi energjie ka nje vlere tregtare prej rreth 40 milione eurosh ne vit, per shkak se cdo kWh kushton rreth 5 cent te euros. Sipas planit te bizneseve te kompanive, fondi i tyre i pergjithshem i investimit arrin ne rreth 165 milione euro. Per rrjedhoje, me cmimet aktuale te energjise, keto hidrocentrale do te kene nje norme kthimi prej 20-25 perqindesh ne vit dhe investimet do te rikuperohen ne me pak se kater vjet.
 
Pervec faktit qe prodhuesit private do te marrin nje cmim te larte te paguar nga nje kompani shteterore, problemi qe ngrene shume eksperte eshte fakti se nje pjese e energjise se prodhuar nga HEC-et e vogla mund te mos mberrije kurre te konsumatori per shkaqe teknike. Transportimi i nje sasie te vogel energjie nga nje zone e larget, ku gjenden nje pjese e HEC-eve te projektuara, per te zonat e populluara ku energjia konsumohet, mund te jete pa leverdi ekonomike. Ne Shqiperi, gjate kohes se komunizmit, u ndertuan 80 hidrocentrale te vegjel, por ato qene me se shumti investime te karakterit social, pasi synonin te furnizonin me drita fshatra larg rrjetit kombetar. Sot keto hidrocentrale jane dhene me koncesion dhe energjia e prodhuar prej tyre paguhet nga KESH-i, pavaresisht nese ajo energji konsumohet apo jo.  

Top Channel