Kur toka u ngrit nga tërmeti i javës së kaluar në Afganistan, shtëpia e Nahim Gulit prej guri dhe balte u shemb mbi të.

Ai u fut përmes rrënojave në errësirën para agimit, duke u mbytur nga pluhuri ndërsa kërkonte të atin dhe dy motrat e tij. Ai nuk e di se sa orë gërmime kaluan para se të kapte trupat e tyre nën rrënoja. Ata ishin të vdekur.

Tani, ditë pas një tërmeti me magnitudë 6 që shkatërroi një rajon të largët juglindor të Afganistanit dhe vrau të paktën 1,150 njerëz sipas vlerësimeve të autoriteteve, Gul sheh shkatërrime kudo dhe ndihmë të pamjaftueshme. Nga tërmeti mbetën të vrarë edhe mbesa dhe nipi i tij, të cilët u shtypën nga muret e shtëpisë së tyre.

Kombet e Bashkuara e kanë vendosur numrin e të vdekurve në 770 persona, por paralajmëruan se mund të rritet më tej. Secila prej tyre do ta bënte tërmetin më vdekjeprurës në Afganistan në dy dekada.

“Unë nuk e di se çfarë do të ndodhë me ne ose si duhet të rifillojmë jetën tonë. Ne nuk kemi para për të rindërtuar”, tha Gul për Associated Press të dielën, me duart e tij të mavijosura dhe shpatullën e tij të lënduar.

Është një frikë e ndarë mes mijërave në fshatrat e varfra ku furia e tërmetit ka rënë më rëndë, në provincat Paktika dhe Khost, përgjatë maleve të thepisura që përshkojnë kufirin e vendit me Pakistanin.

Ata që mezi po gërvishteshin kanë humbur gjithçka. Shumë prej tyre ende nuk janë vizituar nga grupet e ndihmës dhe autoritetet, të cilat po luftojnë për të arritur në zonën e prekur në rrugë të prishura,  disa të bëra të pakalueshme nga rrëshqitjet e dheut dhe dëmtimet.

Të vetëdijshëm për kufizimet e tij, talebanët me para të gatshme kanë bërë thirrje për ndihmë të huaj dhe të shtunën i kanë bërë thirrje Uashingtonit që të shkrijë miliarda dollarë në rezervat valutore të Afganistanit. Kombet e Bashkuara dhe një sërë grupesh dhe vendesh ndërkombëtare të ndihmës janë mobilizuar për të dërguar ndihmë.

Kina premtoi të shtunën rreth 7.5 milionë dollarë ndihmë humanitare urgjente, duke iu bashkuar kombeve duke përfshirë Iranin, Pakistanin, Korenë e Jugut, Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Katarin në dërgimin e një aeroplani me tenda, peshqirë, shtretër dhe furnizime të tjera të nevojshme për zonën e goditur nga tërmeti.

Zëvendës Përfaqësuesi i Posaçëm i OKB-së Ramiz Alakbarov vizitoi provincën Paktika të goditur rëndë të shtunën për të vlerësuar dëmin dhe për të shpërndarë ushqim, ilaçe dhe tenda. Helikopterët dhe kamionët e OKB-së të ngarkuar me bukë, miell, oriz dhe batanije kanë rrjedhur në zonat e goditura.

“Vizita e djeshme më rikonfirmoi vuajtjet ekstreme të njerëzve në Afganistan dhe vendosmërinë e tyre të jashtëzakonshme përballë fatkeqësive të mëdha”, tha Alakbarov, duke apeluar për riparimin e tubacioneve të dëmtuara të ujit, rrugëve dhe linjave të komunikimit në zonë.

Pa mbështetje, shtoi ai, afganët “do të vazhdojnë të durojnë vështirësi të panevojshme dhe të paimagjinueshme”.

Por përpjekja e ndihmës mbetet e paqartë dhe e kufizuar për shkak të kufizimeve të financimit dhe aksesit. Talibanët, të cilët morën pushtetin gushtin e kaluar nga një qeveri e mbështetur për 20 vjet nga një koalicion ushtarak i udhëhequr nga SHBA, duken të mbingarkuar nga kompleksiteti logjistik i çështjeve si heqja e mbeturinave në atë që po formohet si një test i madh i kapacitetit të tyre për të qeverisur.

Fshatarët kanë gërmuar të dashurit e tyre të vdekur me duar të zhveshura, i kanë varrosur në varre masive dhe kanë fjetur në pyll pavarësisht shiut. Gati 800 familje jetojnë jashtë, sipas organizatës së koordinimit humanitar të OKB-së OCHA.

Gul mori një tendë dhe batanije nga një organizatë bamirëse lokale në rrethin Gayan, por atij dhe të afërmve të tij të mbijetuar u është dashur të kujdesen vetë. I tmerruar ndërsa toka ende gjëmon nga pasgoditjet si ajo e së premtes që mori edhe pesë jetë të tjera, ai tha se fëmijët e tij në Gayan refuzojnë të shkojnë brenda.

Tërmeti ishte fatkeqësia më e fundit që tronditi Afganistanin, i cili është duke u rimëkëmbur nga një krizë e rëndë ekonomike që kur talebanët morën kontrollin e vendit ndërsa SHBA dhe aleatët e saj të NATO-s po tërhiqnin forcat e tyre. Ndihma e huaj – një shtyllë e ekonomisë së Afganistanit për dekada, u ndal praktikisht brenda natës.

Qeveritë botërore u grumbulluan me sanksione, ndaluan transfertat bankare dhe paralizuan tregtinë, duke refuzuar të njohin qeverinë talebane. Administrata e Bidenit ndërpreu aksesin e talebanëve në 7 miliardë dollarë rezerva valutore të mbajtura në Shtetet e Bashkuara.

Teksa vizitoi vendin e katastrofës, ministri i Jashtëm afgan në detyrë Amir Khan Muttaqi i kërkoi Shtëpisë së Bardhë të lirojë fondet “në një kohë kur Afganistani është nën kontrollin e tërmeteve dhe përmbytjeve” dhe të heqë kufizimet bankare në mënyrë që bamirësitë të ofrojnë më lehtë ndihmë.

Donatorët perëndimorë kanë refuzuar ndihmën afatgjatë pasi kërkojnë që talebanët të lejojnë një rregull më gjithëpërfshirës dhe të respektojnë të drejtat e njeriut. Ish kryengritësit i kanë rezistuar presionit, duke vendosur kufizime në liritë e grave dhe vajzave që kujtojnë herën e tyre të parë në pushtet në fund të viteve 1990.

Tani, rreth gjysma e 39 milionë njerëzve të vendit po përballen me nivele kërcënuese për jetën e pasigurisë ushqimore për shkak të varfërisë. Shumica e nëpunësve civilë, përfshirë mjekët, infermierët dhe mësuesit, nuk janë paguar për muaj të tërë.

VOA shkruan se agjencitë e OKB-së dhe organizatat e tjera të mbetura janë përpjekur ta mbajnë Afganistanin nga pragu i urisë me një program humanitar që ka ushqyer miliona dhe ka mbajtur sistemin mjekësor në këmbë. Por me vonesën e donatorëve ndërkombëtarë, agjencitë e OKB-së përballen me një mungesë financimi prej 3 miliardë dollarësh këtë vit.

Të rrëmbyera nga lufta dhe të varfëruara shumë kohë përpara se talibani të pushtonte pushtetin, zonat e largëta të goditura nga tërmeti i të mërkurës së kaluar janë veçanërisht të papajisura për t’u përballur.

Disa biznesmenë vendas janë hedhur në veprim. Dhoma e Tregtisë dhe Investimeve në Afganistan tha të dielën se kishte mbledhur më shumë se 1.5 milionë dollarë për provincat Pakitka dhe Khost.

Megjithatë, për ata shtëpitë e të cilëve janë shkatërruar, ndihma mund të mos jetë e mjaftueshme.

“Nuk na mbetet asgjë”, tha Gul.

Top Channel