Gazeta gjermane: Pse lëkundet kancelari Scholz?

Shkrimi i plotë:

Negociatat zgjatën herët në mëngjesin e 12 shkurtit 2015. Jens Plötner e mban mend mirë sallën në Pallatin e Pavarësisë në kryeqytetin bjellorusi, Minsk.

Fotot e pakta të shtypit të asaj nate tregojnë presidentin e atëhershëm ukrainas Petro Poroshenko, presidentin rus Vladimir Putin, kancelaren gjermane Angela Merkel dhe presidentin francez François Hollande të grupuar rreth tavolinave të bardha me zbukurime ari.

Dikush imagjinon karuselin diplomatik të bisedimeve, siç e përshkruan Plötner, pothuajse si valsi: katër delegacione rrotullohen nëpër dhomë në plejada që ndryshojnë. Të pranishëm ishin edhe ministri i jashtëm i Merkelit, Frank-Walter Steinmeier dhe shefi i tij i kabinetit, Plötner.

Plötner kujton zhurmën e këpucëve me taka të kameriereve në dyshemenë e mermerit. Çdo dy orë ata mbanin pjata me ushqim në sallë. Zhurmat e takave i dhanë ritëm negociatave maratonë. Në një moment, u arrit ajo që u bë e njohur si marrëveshja e Minskut II, e cila do të zgjeronte marrëveshjen e parë të brishtë për t’i dhënë fund luftës midis Rusisë dhe Ukrainës në Donbas. Shtatë vjet më vonë, Plötner ka ngjitur shkallët. Ai tani drejton Departamentin 2: Politika e Jashtme, Siguria dhe Zhvillimi në kancelarinë, dhe si i tillë është këshilltari më i rëndësishëm i Scholz-it për politikën e jashtme. Andriy Melnyk, ambasadori ukrainas në Gjermani, tha së fundmi në një intervistë me gazetën Der Tagesspiegel se Steinmeier kishte thurur “një rrjet kontaktesh me Rusinë për dekada”. Melnyk nuk e përmendi Plötnerin me emër, por mund të supozohet se ky ishte ai që donte të thoshte.Kush është ky avokat dhe diplomat karriere 54-vjeçar? Dhe sa ndikim ka ai te kancelarja gjermane, politika e së cilës ndaj Rusisë kritikohet nga shumë si ngurruese dhe arrogante ndaj Ukrainës? Plötner nuk është i pranishëm në fotot e shtypit të asaj nate në Minsk. Kështu duhet të jetë për një diplomat gjerman. Ata punojnë në sfond; shefi është gjithmonë në qendër të vëmendjes. Prandaj nuk është e lehtë të marrësh një pamje të mirë të diplomatit Plötner.

Ky tekst bazohet në biseda me njerëz që e njohin, kanë pasur marrëdhënie profesionale me të, apo ndjekin punën e tij. Gjatë fundjavës së Pashkëve, ai mori kohë për një intervistë video me DIE ZEIT. Kur u pyet nëse lejohej të citohej prej tij, ai ngriti tre gishta në kamerë: “nën tre”, kodi i gazetarit për biseda konfidenciale. Megjithatë, disa citate, përshkrime dhe informacione mund të përdoren, tha ai.Që kur Plötner u bë këshilltari kryesor i kancelarit në fund të vitit 2021, është folur shumë për Minsk II përsëri – por në një kontekst tjetër. Në atë kohë, të gjithë brohoritnin: paqe në Ukrainë! Kancelarja e bëri! Armëpushimi i arritur në atë kohë u mbajt deri diku, megjithëse kishte ende shumë të shtëna dhe vrasje. Nga këndvështrimi i qeverisë gjermane, ishte një triumf diplomatik. Përparimet e mëtejshme nga rusët u parandaluan dhe konflikti de facto u ngri. Marrëveshja i mundësoi Ukrainës të fokusohej në reforma dhe të afrohej më shumë me Perëndimin. Kështu e sheh Plötner edhe sot e kësaj dite. Megjithatë, sipas pikëpamjes së shumë ukrainasve, ishte një paqe e dobët – e negociuar ndërsa 5000 ushtarë ukrainas ishin të rrethuar nga trupat ruse në Debaltseve.

Marrëveshja e ngarkoi Ukrainën me një amendament kushtetues që do të kishte siguruar ndikim të madh për Rusinë. Ajo nuk u materializua kurrë, por mbeti një barrë e rëndë në politikën e brendshme të Ukrainës.  Tani që Rusia ka pushtuar Ukrainën, termi “Minsk II” po rishfaqet në një dritë më të errët së bashku me “Nord Stream 2” dhe “ndryshim përmes ndërvarësisë”.  A ishte Minsk II i kotë? A ishte pjesë e politikës problematike të Merkelit dhe Steinmeier-it për Rusinë?  A e injoroi politika e jashtme gjermane – dhe bashkë me të edhe zyrtari i lartë Plötner – për një kohë të gjatë se as Minsk II dhe as ndërvarësia ekonomike nuk do të ishin në gjendje të siguronin paqen? Plötner kujton se kancelari i ri Olaf Scholz i kërkoi atij të bënte diçka të tillë në dhjetor 2021.

Deri atëherë, Rusia kishte grumbulluar më shumë se 100,000 trupa dhe pajisje të rënda në kufirin ruso-ukrainas. Ekspertët debatuan ashpër nëse kjo ishte thjesht një manovër gjeopolitike apo ndërtim për një luftë agresioni. Në kancelari, masa u interpretua si një gjest kërcënues – dhe diplomatët gjermanë do të përpiqeshin të ndërmjetësonin. Është refleksi natyror i diplomacisë gjermane; dialogu ishte gjithmonë fjala e preferuar e Steinmeier. Ideja e Minskut dhe “formatit të Normandisë” (bisedimet katërpalëshe midis Ukrainës, Rusisë, Francës dhe Gjermanisë) u ngritën përsëri.

Plötner u lidh me kolegët e tij në Francë dhe SHBA, përkatësisht Emmanuel Bonne dhe Jake Sullivan. Ai i njeh mirë dhe i thërret me emrat e tyre. Në botën e diplomacisë, ai ka një rrjet të shkëlqyer. “Ju e bëni atë,” thanë me siguri amerikanët. Bonne dhe Plötner udhëtuan për në Kiev, më pas në Moskë. Atje, ata u pritën nga Dmitri Kozak, zëvendës shefi i kabinetit të Putinit dhe një njeri i besuar. Bisedimet ishin të mundimshme, Selensky donte të takohej me Putinin. Por Putini e refuzoi atë. U organizuan dy takime në nivel të shefave të shtabit, në prani të Plötner dhe Bonne në Paris dhe Berlin. Madje në Paris arritën një deklaratë të përbashkët; gjermanët kishin shpresë. Por në takimin e Berlinit, më 10 shkurt, frontet u ngurtësuan. U ngritën zërat. Në fund, Kozak donte të thoshte lamtumirë miqësisht, Plötner nuk pranoi. “Ne do të dalim sot pa rezultat dhe ju jeni përgjegjës për këtë”, tha ai. Sipas Plötner, ishte hera e fundit që foli me Kozak.

Dy javë më vonë, rusët pushtuan Ukrainën. Ishte fundi i botës siç e dinte Plötner. Lufta hoqi nga duart mjetet e preferuara të Gjermanisë: formatet, proceset dhe traktatet e saj të ndryshme papritmas ishin të pavlefshme. Marrëveshja e Minskut, formati i Normandisë, “formula Steinmeier”, Grupi Trepalësh i Kontaktit – të gjitha përpjekjet për të frenuar konfliktin në Ukrainë tani dukeshin jashtëzakonisht naive. Një rikthim në status quo dukej i paimagjinueshëm – me Vladimir Putin. Zyra e kancelares, duke përfshirë Plötnerin, u soll sikur Putini u kishte hedhur ujë të ftohtë në fytyrë. Dhe, sigurisht, lind pyetja pse u desh kaq shumë kohë për të braktisur politikën e vjetër, pse besohej ende deri në mes të shkurtit 2022 se dërgesat e armëve ishin simbolikë të kushtueshme për sa i përket politikës së brendshme dhe se një takim në formatin Normandi nuk do të të jetë plotësisht e kotë. ***Në fillim të janarit 2022, kancelari dhe ndihmësit e tij u takuan me katër ekspertë të profilit të lartë për Rusinë. Shefi i zyrës së kancelares, Wolfgang Schmidt, ishte aty, si dhe shefja e kabinetit të Scholz, Jeanette Schwamberger dhe Plötner, i cili organizoi takimin.

Dy orë më vonë, ekspertët u larguan nga zyra e kancelares – disa prej tyre të pakënaqur me bisedën. Një ekspert i gjeti pyetjet shumë të çuditshme. Kancelari dhe njerëzit e tij nuk ishin veçanërisht të interesuar për grumbullimin aktual të trupave. Në vend të kësaj, ata pyetën për kolonializmin rus, politikën e historisë së Putinit dhe fashizmin rus. Në ditët pak para luftës, Scholz, Plötner dhe ekipi i tyre u zhytën në mendimet e Putinit, duke lexuar një ese të shkruar nga presidenti rus. Në mes të shkurtit, kancelarja u përpoq të parandalonte luftën me diplomacinë e anijes midis Kievit dhe Moskës. Para gazetarëve, ai iu referua vazhdimisht traktatit historik të Putinit. A mund të ndodhte që Putini nuk ishte aspak i shqetësuar për statusin e Donbasit, zgjerimin e NATO-s drejt lindjes apo të drejtat për ukrainasit rusishtfolës – por më tepër me një projekt perandorak? Dyshimet e Scholz ishin të dukshme: shqetësimi i një politikani racional që përplasej me fuqinë e ideologjive dhe miteve kombëtare. Këto ishin dukuri që politika gjermane mendonte se i kishte kapërcyer.Plötner ndoshta u ndje në të njëjtën mënyrë.

Ai gjithashtu e sheh veten si një mendimtar analitik gjakftohtë. Ideologjitë janë të huaja për të, veçanërisht ideja se një luftë mund të fillojë në shekullin e 21-të. Scholz, Plötner & Co. po hapeshin ngadalë me idenë se kjo pamendueshmëri duhet të ishte e imagjinueshme në fund të fundit, dhe po nxitonin ta kuptonin – për habinë e atyre ekspertëve që kishin paralajmëruar për të për vite me radhë. Realizimi zhbën vitet e politikës ruse. Putinit nuk i intereson ekonomia e vendit të tij. Ai nuk mund të përmbahet nga marrëdhëniet e ndërvarura. Ai është i përgatitur të derdhë gjak për të realizuar ideologjinë e tij. ***Jens Plötner nuk është një “rusofil”, as nuk është nostalgjik për Ostpolitikën gjermane të pasluftës. Por roli i tij në krahun e Steinmeier shkoi përtej atij të shefit të shtabit, të paktën kështu e perceptojnë ukrainasit. Plötner pothuajse gjithmonë e shoqëronte Steinmeier në takimet me qeverinë ukrainase, kujton ambasadori Melnyk. Ai ishte “hija e Steinmeier”.

Ndryshe nga diplomatët e tjerë të rangut të lartë, Plötner nuk i preu dhëmbët në Rusi. Ndërmjet aktiviteteve të tij si shef zyre dhe më vonë si drejtor politik nën ministrin e ardhshëm të jashtëm, Heiko Maas, ai ishte ambasador në Sri Lanka, më pas në Mesdhe, në Tunis dhe Athinë.Sipas vëzhguesve, truri prapa politikës së Steinmeier-it për Rusinë nuk ishte Plötner, por sekretari i atëhershëm shtetëror i Steinmeier, Markus Ederer. Plötner konsiderohet apolitik. Deri më sot, ai nuk është anëtar i Partisë Social Demokratike (SPD) të Steinmeier, Maas dhe Scholz. Vetëm në postin e tij të ri në zyrën e kancelarit ai u takua disa herë me anëtarët e grupit të punës për politikën e jashtme të grupit parlamentar të SPD-së në Bundestag. Deputetët me përvojë një analist të zgjuar, një zyrtar jopolitik. Plötner nuk duket të jetë shumë i interesuar se si SPD po lufton me Ostpolitikën e saj, apo nëse janë skifterët rusë si Michael Roth dhe Nils Schmid apo politikanët e vjetër të shkollës së vjetër si Rolf Mützenich dhe Ralf Stegner të cilët kanë dorën e sipërme, sikur zyra e kancelarit nuk u ndikua prej tij.Kështu e përshkruan kushdo që pyet: i qetë, i zgjuar, i lexuar, i fortë analitikisht, profesionist, për të mos u hutuar. Këto janë atributet.

Vetëm pasi flitet për të dhe për të, lind mendimi se kjo është pikërisht ajo që mund të ketë errësuar pikëpamjen e tij prej vitesh: për fuqinë arkaike, ideologjike që po formohej në Rusi, për rikthimin e shekujve të kaluar në formën e Vladimir Putinit.  Steinmeier gjithmonë besonte se kishte një arsye më të lartë. Aktivitetet e tij ndërmjetësuese në Ukrainë u karakterizuan nga një farë mospërfilljeje. Tek Plötner ndihet një përbuzje intelektuale. Ai duket i mërzitur nga këmbëngulja e ngarkuar emocionalisht e ukrainasve, veçanërisht e ambasadorit Melnyk; ai i percepton ukrainasit si miq të vështirë. Fakti që vendi është i mbyllur në një luftë për ekzistencë nuk duket të jetë i regjistruar tek ai. Nën Maas, nga viti 2019 deri në vitin 2021, Plötner ishte drejtor politik në Ministrinë e Jashtme Federale. Këto ishin vitet e Trump dhe ai kaloi shumë kohë duke menaxhuar ndërprerjet e politikës së jashtme të shkaktuara nga Trump. Me shumë përpjekje, ai dhe stafi i tij u përpoqën të shpëtonin marrëveshjen bërthamore me Iranin, të cilën Trump e kishte anuluar. Në këtë çështje, Rusia ishte një partner dhe kjo i dha formë perspektivës së tij. Ndjenja në krye të Ministrisë së Jashtme është se duhet të bisedoni me Rusinë për t’i përfunduar gjërat.

Në të njëjtën kohë, SPD po futej thellë në krizë. “Nëse ne tani vëmë në dyshim edhe Ostpolitik, ne mund të paketojmë valixhet në zgjedhjet e ardhshme shtetërore,” kujton një politikan i SPD për gjendjen shpirtërore në atë kohë.
Plötner vazhdoi të merrej me Ukrainën, megjithëse më shumë si një interes anësor. Steinmeier, presidenti i Gjermanisë që nga viti 2017, ende dëshironte të shpëtonte Marrëveshjen e Minskut – edhe pse konsensusi midis ekspertëve të politikës së jashtme ishte se ajo kishte vdekur. Steinmeier, megjithatë, ende i qëndron idesw. Kështu bëri Plötner: në thelb deri më 24 shkurt 2022. “Ky është një problem themelor i politikës së jashtme gjermane,” thotë Stefan Meister, një ekspert për Rusinë në institutin e mendimit “Këshilli Gjerman për Marrëdhëniet me Jashtë”. Të paktën kaq ka mbaruar. Nëse kjo e prek atë personalisht, Plötner nuk e tregon atë në bisedë. Për politikën e Rusisë në vitet e tij Steinmeier, ai thotë: “Përpjekja për të ndërtuar një arkitekturë sigurie me Rusinë, ia vlente gjithë energjia”. Kjo që po ndodh tani, thotë ai, është një tragjedi, për njerëzit, për sigurinë, për prosperitetin. “Por mosarritja nuk e bën qëllimin të gabuar”.

Ata po punojnë stoikisht mbi koncepte të reja, thotë ai. Të flasësh për to me mediat, megjithatë, nuk është punë e një nëpunësi civil, por, në një moment, të shefit të tij, kancelarit. Po qarkullojnë terma të rinj: njëri është “kufizim”, tjetri “mbrojtje”. Ideja është të frenohet Rusia, përmes parandalimit ushtarak, por edhe përmes partneriteteve tregtare më të ndryshme. Është versioni më modest i politikës së kontrollit të Luftës së Ftohtë, sepse është shumë më e vështirë të izolosh Rusinë në një botë shumëpolare pa një perde të hekurt ndërmjet sistemeve. Nuk ka tabu, thonë ata. Por një Rusi tepër e dobët mund të jetë gjithashtu një rrezik. Tabutë i kanë lënë vendin rrëmujës së madhe, por edhe hutisë së madhe. Ky mund të jetë fillimi i një epoke të re.

 

 

Top Channel