Krijohet në laborator një majmun me majat e gishtave të verdha dhe sy të gjelbër fluoreshent në Kinë

10/11/2023 12:14

Kina ka zbuluar majmunin e parë “kimerik” të gjallë në botë, një kafshë e krijuar në një laborator duke përdorur qeliza speciale, i cili ka majat e gishtave të verdhë të ndezur dhe sy të gjelbër fluoreshentë.

Krijesa me pamje të çuditshme, një makak mashkull me bisht të gjatë, është primati i parë që është krijuar me qeliza nga dy embrione të së njëjtës specie, të cilat studiuesit i shkrinë së bashku.

Ekipi përdori qeliza nga embrionet shtatëditore dhe i përzjeu ato me një embrion pesëditor përpara se ta implantonte kombinimin te makakët femra. Ndërsa shumica e kafshëve përmbajnë qeliza të përziera nga prindërit e tyre, majmuni kimerik mban ADN të veçantë nga secili prind biologjik, dy embrionet.

Trupi i foshnjës së majmunit kishte shumë qeliza dhuruese të zbuluara nga të dy embrionet në tru, zemër, veshka, mëlçi, traktin gastrointestinal, testikuj dhe qelizat që shndërrohen në spermë.

Ekipi në Kinë tha se puna ka implikime të mëdha, të tilla si lejimi i tyre për të rritur popullatat e kafshëve që janë në prag të zhdukjes dhe të mësojnë më shumë rreth IVF. Autori  Zhen Liu i Akademisë Kineze të Shkencave tha: Kjo punë mund të na ndihmojë të gjenerojmë modele më të sakta majmunësh për studimin e sëmundjeve neurologjike, si dhe për studime të tjera të biomjekësisë.

Kimerat kanë qenë prej kohësh pjesë e historisë, duke u lidhur me krijesa të mitologjisë greke si griffins, që janë gjysmë luan dhe gjysmë shqiponjë. Pra shkencëtarët kanë marrë atë që dikur ishte një mit dhe e kanë krijuar në një laborator.

Lui dhe ekipi i tij përdorën linja qelizash burimore, një grup qelizash të rritura në një laborator nga një qelizë staminale e vetme, e marrë nga një embrion shtatëditor.

Këto u injektuan në embrione katër deri në pesë ditë, të cilat më pas u implantuan në makakët femra, duke rezultuar në 12 shtatzëni dhe gjashtë lindje të gjalla. Nga gjashtë, një foshnjë majmun lindi i gjallë dhe mbijetoi për 10 ditë.

Analizat treguan se ky i porsalindur mashkull kishte qeliza burimore donatore në 26 lloje të ndryshme të indeve, si truri, zemra dhe mëlçia, duke filluar nga 21 përqind në 92 përqind.

Një fetus i abortuar ishte gjithashtu ‘thelbësisht kimerik’, me qeliza me prejardhje nga qelizat burimore të vëzhguara në tru, zemër, veshka, mëlçi dhe pjesë të sistemit të tretjes. Por kishte nivele më të ulëta të qelizave të përziera të embrionit.

Ndërsa majmunët janë krijuar më parë në laborator duke përdorur qeliza dhuruese, studiuesit thanë se këto krijesa kishin një kontribut shumë më të ulët të qelizave nga embrionet ‘kështu që nuk mund t’i quash ato kafshë kimerike’.

Profesor Mu-Ming Poo, drejtor shkencor i Institutit të Neuroshkencës në Akademinë e Shkencave Kineze, tha: Vetëm duke pasur disa qeliza që janë pjesërisht të shpërndara në të gjithë trupin e majmunit pa formim të vërtetë ose struktura të qarta, nuk mund të thuash se është një kimerë, në mënyrë rigoroze. Pra, ndryshimi këtu është se tani ne kemi një nivel shumë të lartë kontributi, me qelizat dhuruese që formojnë një pjesë të madhe të indeve dhe strukturave komplekse në të gjithë trupin e majmunit.

Top Channel