Monstrat zbulojnë më shumë për njerëzit sesa mund të mendohet. Si krijesa të imagjinatës, alienët, krijesat rrëqethëse, zvarritëse, me krahë, që mbushin mitet, prej kohësh kanë ndihmuar shoqëritë të përcaktojnë kufijtë kulturorë dhe t’i përgjigjen një pyetjeje të vjetër: Çfarë llogaritet si njerëzore, dhe çfarë llogaritet si monstruoze?

Në mitet klasike greke dhe romake që përshkojnë njohuritë perëndimore sot, një numër ndoshta befasues i këtyre krijesave janë të koduara si gra. Klasicisti Debbie Felton shkroi në një ese të vitit 2013, “të gjithë folën për frikën e burrave nga potenciali shkatërrues i grave. Mitet, në një farë mase, përmbushin një fantazi mashkullore për të pushtuar dhe kontrolluar femrën”.

Autorët e lashtë meshkuj e përshkruan frikën e tyre dhe dëshirën për gratë në tregime përmes femrave monstruoze: Në Metamorfozat epike të shekullit të parë të erës sonë, për shembull, poeti romak Ovid shkroi për Meduzën, një Gorgon të tmerrshëm, që kishte gjarpërinj në vend të flokëve që kthenin këdo që shkëmbente vështrimin në gur.

Më herët, në Odiseën e Homerit, rreth shekullit të shtatë ose të tetë p.e.s., heroi grek Odiseu duhet të zgjedhë midis luftimit të Scylla-s, një krijesë me gjashtë koka, dymbëdhjetë këmbë dhe Charybdis, një përbindësh deti. Të dy përshkruhen si femra.

Këto histori mund të tingëllojnë fantazi sot, por për njerëzit e lashtë, ato reflektonin një realitet thuajse -historik, një e kaluar e humbur në të cilën njerëzit jetonin së bashku me heronj, perëndi dhe të mbinatyrshmen. Për më tepër, përbindëshat femra të përrallave zbulojnë më shumë për kufizimet patriarkale të vendosura mbi gruan sesa për vetë gratë. Medusa futi frikën sepse kishte njëkohësisht një bukuri mashtruese dhe një shëmti të fshehtë; Charybdis e tmerroi Odiseun dhe njerëzit e tij sepse përfaqësonte një gropë të uritur pa fund.

Monstrat femra përfaqësojnë “historitë për gjumë që patriarkia tregon vetë”, duke përforcuar pritshmëritë rreth trupit dhe sjelljes së grave.

Në këtë koleksion ese, rishikon monstrat e antikitetit përmes një lente feministe. “Gratë kanë qenë monstra dhe monstrat kanë qenë gra, në historitë ndër shekuj, sepse historitë janë një mënyrë për të kodifikuar këto pritje dhe për kapërcyer ato”.

Megjithëse monstrat e frikshme femërore shfaqen në traditat kulturore në të gjithë botën, Zimmerman zgjodhi të përqendrohej në antikitetin e lashtë grek dhe romak, të cilat kanë qenë të impresionuara në kulturën amerikane për breza të tërë. “Mitologjia greke kishte një ndikim të rëndë në letërsinë e Rilindjes, dhe arti dhe letërsia e Rilindjes kanë një ndikim të rëndë në idetë tona tani, në lidhje me atë që përbën cilësi letrare, nga perspektiva shumë mashkullore”.

Smithsonianmag

Top Channel

DIGITALB DIGITALB - OFERTA