In Memoriam-Maks Velo

Maksi Velo është nga paraprirësit e artit modernist në Shqipëri. Kërkimet në formë, me një prirje të theksuar kthimi tek arti zanafillës i Njerëzimit dhe përfytyrimet tipike të naivizmit europian në artin e figurës; stilizimet e mprehta, simbolet, gjuha metaforike, gjësendet dhe mjediset surreale, sidomos në grafikë, janë bërë pjesë e personalitetit të tij krijues, ngaherë në shqetësim e në kundërshti me klishetë e imponuara ideologjikisht. I pranishëm në media dhe në meset artistike të kohës, ai ka dëshmuar cilësi arti dhe mendimi, si krijues i përkushtuar ndaj suksesit dhe kërkimeve të reja në modernizimin e gjuhës së artit pamor shqiptar, të arkitekturës dhe të cilësisë së jetës shpirtërore përgjithësisht. Ai mbeti një njeri që kërkoi drejtësinë në jetë dhe përsosmërinë në artin e vet. Mjedisit të artit shqiptar do i mungojë jo vetëm krijuesi me shpirtin bashkëpunues, por në mënyrë të veçantë “Mundimi” e tij, që gjendet sot në studiot e shkencëtarëve shqiptarë e të huaj, fitues i çmimeve të mëdha shkencore që jepen nga Akademia e Shkencave, sinonim i mundimit të kërkimit dhe krijimit në përgjithësi.

Kush është Maks Velo

Ndoqi studimet e larta dhe u diplomua inxhinier ndërtimi në Institutin Politeknik të Tiranës (1957). Në vitin 1960–1973 projektoi me një koncept të ri, godina të ndryshme sociale, rrugë dhe parqe në Tiranë e qytete të tjera. Në 1970–1973 ishte pedagog i lëndës së perspektivës në Institutin e Lartë të Arteve; në 1973–1975 u kritikua rreptë për “ndikime të huaja” në art dhe arkitekturë, derisa edhe u burgos (1978–1991). Koleksioni i tij me ikona mesjetare e skulptura baritore në dru, si dhe shumë tablo në pikturë u asgjësuan si “dekadente”. Pas marrjes së pafajësisë (1991), u rishfaq me sukses në fushat që ndiqte para burgimit: pikturë, arkitekturë, letërsi, publicistikë. Mori pjesë në 15 ekspozita kolektive (Tiranë, Aleksandri, Moskë, Bukuresht, Itali, Francë, Greqi, SHBA); në 1991–2004 realizoi 37 ekspozita personale në Shqipëri në vende të ndryshme të Europës e në SHBA. Ka botuar libra me poezi, tregime, romane, publicistikë, si dhe albume me vizatime, ku spikat libri autobiografik dhe eseistik “Kohë antishenjë” (2000) dhe dhjetra libra dhe albume në pikturë.

Top Channel