5 letra dashurie nga Simone De Beauvoir

Bashkëjetuese e Sartrit, e një nga autoret që shkroi aq shumë për të drejtat e grave, De Beauvoir do të kujtohet gjithnjë për qasjen e saj liberale ndaj shumë çështjeve që e përsosën shoqërinë e kohës që jetoi. Sot po e kujtojmë përmes 5 letrave të dashurisë, që ajo ia shkroi të dashurit të saj sekret, poetit amerikan Nelson Algren. Letrat janë botuar në librin “Një dashuri transantlantike”, shqipëruar nga Alda Bardhyli e botuar nga Shtëpia e Librit.

Hotel Linkoln, Nju Jork

E Enjte mbrëma, 30 Tetor 1951

Nelson, dashuria ime e vërtetë,

Jam tmerrësisht e lodhur, por nuk mund të shkoj të fle pa të shkruar. Ishte shumë e vështirë të largohesha, një orë e gjysmë pasi ndjeva se të interesoja ende; është shumë e hidhur të mendosh se mund t’ia kisha dalë të qëndroja edhe më gjatë, nëse  do të kisha menduar se ty të interesoja akoma. Duhet të flas me ty; sonte, është e vetmja lloj qetësie që mund të ëndërroj. Qava gjatë gjithë udhëtimit me tren, me taksi dhe gjatë fluturimit me avion flisja me ty dhe mos u tremb aq shumë nëse qaj.

Në “hyrjen” që më bëre të lexoj dje, Tomas Man thotë se përpara çdo krize, Dostojevski kishte disa sekonda lumturie, që vlenin dhjetë vjet jetë. Padyshim që ndonjëherë, ti ke fuqinë të më japësh në disa minuta, një lloj etheje që vlen sa dhjetë vjet shëndet. Mbase, meqë zemra jote e pistë është e thellë dhe e ngrohtë, por jo aq e ethshme sa imja, nuk mund ta kuptosh se sa u trondita kur dhurata e dashurisë tënde m’u fal edhe një herë disa orë më parë. Më sëmuri fizikisht. Kur të shkruaj ty, është si një lloj lufte kundër kësaj sëmundjeje. Kështu që, më fal nëse kjo letër duket e kotë. Duhet ta ndihmoj veten që të dal nga kjo. Pastaj shpesh herë dëshiroja të të tregoja, doja të të thosha edhe një herë, si ndihem për ty dhe mua.

Ndihem gjithmonë fajtore karshi teje, që nga dita e parë, sepse mund të të jepja aq pak dhe të të doja aq shumë. E di që më beson; e di që i kuptove gjithçka që të thashë. Ti nuk do ta kishe pranuar kurrë të vije dhe të jetoje në Francë përgjithmonë dhe në Amerikë nuk ke ato lidhje që kam unë në Paris. Nuk dua të shfajësohem sërish për këtë gjë: nuk mund ta braktisja Sartrin dhe shkrimin në Francë. E pranoj që më beson, kur thosha se nuk mundem. Gjithsesi, e di se të kuptosh arsyet e mia, nuk ndryshoi gjë: nuk ta dhashë të gjithë jetën time ty; të dhashë zemrën dhe gjithçka që mundja, por jo zemrën. E pranova dashurinë tënde dhe e ktheva në një dashuri të largët – nuk ka gjë që i ke thënë vetes, e mos e kem folur edhe unë me veten time. Ndihem fajtore, gjithmonë dhe është ndjesia më e hidhur që kam provuar ndonjëherë, kur flitet për burrin që do. Aq shumë sa të kam lënduar, braktisur ty, jam lënduar edhe vetë. Gjithmonë kam pasur frikë se mund të mendoje që e kam marrë unë pjesën më të këndshme të dashurisë sonë dhe nuk më interesonte për pjesën e keqe që ta lashë ty. Por nuk është e vërtetë. Nëse dështova të të fal lumturinë, që duhet ta japë një dashuri e vërtetë, e bëra edhe veten shumë të palumtur; më merrte malli në çdo mënyrë, çdo kohë dhe ideja e fajit tim dhe e zemërimit tënd të mundshëm karshi meje, shpesh herë më trishtonte tërësisht.

Për shkak se të dhashë kaq pak, m’u duk shumë të drejtë që të më dëboje nga zemra jote. Por duke e menduar të drejtë, nuk e bënte më të lehtë. Herën e parë në Nju Jork ishte e vështirë – vitin e kaluar u bë shumë e vështirë. Dhe më beso për këtë: nëse qava kaq shumë dhe u solla si e marrë, kjo erdhi nga një plagë shumë e thellë, që mbeti hapur gjithë vitin. Po, është shumë e hidhur kur ndjen se s’të duan, ndërkohë që dashuria jote është më e fortë se kurrë dhe mospranimi i beftë. Po, fillova ta pranoj faktin kur erdha të të takoj këtë vit; u mundova të jem e lumtur në shoqërinë tënde dhe me dashurinë time. Nuk më bëri shumë të lumtur, por dukej se mund ta përballoja.

Sonte, jam e frikësuar, vërtet, e trembur për vdekje sepse edhe një herë m’i bëre shkrumb e hi kalatë. The që nuk do të më dëbosh më nga zemra jote; prandaj, nuk ka pse të luftoj kundër moskokëçarjes tënde, nuk më kanë mbetur më asnjë lloj arme, më duket se mund të lëndohem sërish, nëse vendos përsëri që të më dëbosh dhe sonte, këtë ide nuk e përballoj dot. Jam e lodhur për vdekje. Ndihem e dorëzuar në dorën tënde, krejt e pambrojtur dhe për herë të parë të lutem: më mbaj në zemër, ose më dëbo, por mos më lër të ngërthehem pas dashurisë dhe befas të zbuloj që nuk ka më. Nuk dua të përballem sërish me të; nuk e duroj dot këtë ide. Po, jam krejt e marrë. Nëse ndodh të dashurosh një tjetër grua, nuk kam ç’të bëj. Por dua të them: për sa kohë që zgjedh të më dëbosh ose jo, mendo se çfarë do të thotë edhe për mua. Të lutem, mos ma merr dashurinë tënde tani. Më mbaj në zemër derisa të takohemi përsëri! Le të takohemi brenda një kohe të shkurtër!

Të dy e dimë, që në fund do të bëhet siç ke vendosur ti dhe unë nuk do të ndihem. Dije, se kjo është letra më e tmerrshme që do të marrësh nga unë. Doja thjesht të thosha, se këtë herë do të të kërkoj diçka. Të mos më nxjerrësh nga zemra jote, mundohu të më mbash brenda saj. Sa pak zgjati, edhe pse e dija se mendon për mua, zgjati shumë pak! Nuk mund ta pranoj se ishte vetëm gjysmë ore; duhet të zgjasë. Dua të më puthësh me dashuri edhe një herë. Sa shumë të dua!

Të kam dashur për dashurinë që më fale dhe për ndjenjën e madhe seksuale dhe lumturinë që zgjove brenda meje. Por edhe pse këto kanë mbaruar, ose janë gati në të mbaruar, dashuria ime kokëfortë mbijetoi; kjo, falë asaj që je ti. Vetëm sepse je ai që je – çfarëdo që më ta japësh ose jo – do të të mbaj gjithmonë në zemër. Kur më duket e mundur që mund të jetë sërish dashuri e lumtur, m dërrmon krejt. Jam një pirg i gjorë copëzash të bëra shkrumb. Prandaj, mos u inatos me mua që të shkruajta këtë letër prej të marri.

U ktheva sërish, në hotelin Lincoln. Do të mundohem të fle. Kam frikë nga nata. Kurrë nuk kam dashur më shumë në jetë, se sa të të shoh përsëri.

E Mërkurë në mëngjes

I dashuri im i shtrenjtë, fjeta pak, por kam ende dhembje të tmerrshme koke. Sapo i telefonova kompanisë Air France; më presin më orën dhjetë edhe sërish po më therin brengat. Nuk e mbledh dot mendjen, të të telefonoj, apo jo? Them se jo. Nuk besoj se mund ta përballoj dhe nuk dua të jem “duke qarë nga larg”, siç thua ti.

Ajo që nuk arrita ta shpreh mbrëmë plotësisht, është ëmbëlsia e atyre ditëve me ty. Që në fillim e bëre gjithçka aq të ngrohtë e të lumtur, gjë që më lumturoi më shumë se sa kam qenë këto dy vjet. Sa mirë ishte të jetoje me ty! Mirë u pafshim, i dashuri im.

Nëse përplaset avioni im, në çastet e fundit do të mendoja vetëm të të falënderoja për gjithçka që më fale. Meqë nuk do të ndodhë, do të vazhdoj të të dua gjithë vitin, derisa të jem përsëri në krahët e tu.

Të puth nga zemra ime gjithmonë e përvëluar. Ti më mbaj në zemrën tënde! Të dua!

E Mërkurë, 31 (Newfoundland)

Për “banorin,” në 6228, Forrest Avenue, Gary, Indiana, SH.B.A.

I dashur banor, peshqit në Newfoundland u dërgojnë përshëndetjet më të ëmbla vëllezërve të tyre në lagunë. M’u bënë orë të tëra në fluturim. Drekë e mrekullueshme me “foie gras”[1] dhe shampanjë, por nuk pushoj dot së qari. Është vërtet gjë e keqe, sepse avioni nuk është si treni në Gary; është plot me njerëz, të cilët thonë se më njohin. Shpresoj që tani mos qaj më. Më duket, se lotët që nuk i derdha gjithë vitin, duheshin derdhur tani. Ndihem po aq e shëmtuar sa një tetëdhjetë vjeçare dhe po aq e marrë sa kur mbushe të dyzetat. Në shtëpinë tënde të vogël e të rehatshme, tani është ora tre.

Dashuria ime po fluturon bashkë me mua.

Simona jote

E Hënë

U bë një javë pa letër. Prita  e prita, por këtë letër ta dërgoj pa pritur më. Moti është me më shumë diell; tani është vërtet bukur. Po punoj shumë. Libri yt është një novelë për francezët nga viti 1945 deri në 1948; mundohem të tregoj rigjallërimin që ndjemë kur mbaroi lufta, shumë gjëra filluan nga e para dhe pastaj dalëngadalë pasoi zhgënjimi. Do të jetë libër shumë i gjatë, me shumë njerëz dhe shumë histori. Ndër to, përpiqem të tregoj diçka nga historia jonë 1) sepse duket si historie e ditëve të sotme, kjo dashuri nga Parisi në Çikago, me avionë që i sjellin qytetet kaq afër, por edhe aq larg, 2) dhe sidomos sepse më pëlqen të kujtoj gjëra, këto gjëra, në letër. Tani po shkruaj atë pjesë, pjesë disi e shkurtër që dëshiroj të jetë shumë e bukur. Punoj shumë për të. Por nuk është një gjë e zgjuar për tu bërë, sepse kam kujtesë mjaft të mirë dhe gjërat që kujtoj duken kaq të vërteta, kaq afër. Ndihem tepër e trishtuar. Aq e trishtuar, sa nuk ishte e lehtë të të shkruaja. Ndjeja sikur shumë nga dashuria nuk ka vlerë. Ti dukesh shumë mirë, me aq sa të mbaj mend.

Më vjen mirë që në zemrën tënde të virgjër, ka gjithnjë një njollë të zezë. Njerëzit dinë si të mjekojnë një gju, apo një kyç, por nuk  dinë si të shërojnë zemrën e lënduar; prandaj besoj se do ta mbaj zemrën time të copëtuar dhe të mos ta përdor më  kurrë. Për ty është mjaft mirë, shtazë e gjorë; zemra ime do të të përkasë ty, ashtu si unë.

Simona jote

[1] Gatim francez, me mëlçinë e dhjamosur të një pate. Fjalë për fjalë, nga frëngjishtja, mëlçi e dhjamosur.

Top Channel