Zbuloni disa nga simptomat e kancerit të gjakut 23/11 08:08
Kalimi i shumë orëve duke shikuar në ekran mund të ndryshojë formën e trurit të fëmijëve të vegjël, paralajmëroi një studim.
Shkencëtarët kryen skanime në tru të fëmijëve të moshës midis tre dhe pesë vjeç, dhe krahasuan rezultatet me përdorimin e ekranit. Ata që kaluan kohën më të madhe në tableta, telefona dhe TV kishin më pak lëndë të bardhë në trurin e tyre, treguan rezultatet.
Lënda e bardhë ndihmon në dërgimin e mesazheve nga një zonë në tjetrën përmes ‘trakteve’. Traktet e prekura përfshinin ato që mbështesin aftësitë gjuhësore, të tilla si të folurit, të menduarit dhe të lexuarit.
Të njëjtët fëmijë gjithashtu shënuan më pak suksese në testet e shkrim-leximit, sipas rezultateve të studimit të Qendrës Mjekësore të Spitalit Fëmijëve Cincinnati.
Por kritikët e hulumtimit nënkuptonin se gjetjet nuk janë të vërteta dhe i nxitën prindërit të mos shqetësoheshin nëse truri i fëmijës së tyre është ‘dëmtuar’.
Studimi, botuar në Gazetën e Pediatrikës së Shoqatës Mjekësore Amerikane, përfshiu 47 fëmijë të shëndetshëm – 27 vajza dhe 20 djem.
Autori kryesor John Hutton dhe kolegët u kërkuan prindërve të tyre të raportojnë se sa fëmijët përdorën ekranet duke përdorur testin ScreenQ, një pyetësor prej 15 artikujsh që merrte parasysh qasjen e lehtë, shpeshtësinë e përdorimit dhe përmbajtjen e shikuar.
Nuk ka udhëzime zyrtare për afatet kohore të ekranit. Por ka thirrje për ndërhyrje që duhen realizuar për shkak të shqetësimit në rritje për ndikimin e kohës së qëndrimit para ekranit dhe përdorimin e mediave sociale, mbi shëndetin mendor dhe mirëqenien e të rinjve.
Kolegji Mbretëror i Pediatrisë dhe Shëndetit të Fëmijëve (RCPCH) dhe Shoqata Amerikane e Pediatrisë (AAP) japin udhëzime për prindërit. Ndër udhëzimet e AAP të përdorura si referencë në studim janë:
-Për fëmijët më të vegjël se 18 muaj, shmangni përdorimin e mediave në ekran përveç bisedës me video.
-Prindërit e fëmijëve nga mosha 18 deri në 24 muaj, të cilët dëshirojnë të përcjellin media digjitale duhet të zgjedhin një programim me cilësi të lartë dhe ta shikojnë atë me fëmijët e tyre për t’i ndihmuar ata të kuptojnë se çfarë po shohin.
-Për fëmijët e moshës 2 deri në 5-vjeç, kufizoni përdorimin e ekranit në 1 orë në ditë të programeve me cilësi të lartë.
-Prindërit duhet të bashkë-shikojnë mediat me fëmijët për t’i ndihmuar ata të kuptojnë se çfarë po shohin dhe ta zbatojnë atë në botën përreth tyre.
-Caktoni kohë pa media së bashku, të tilla si darka ose vozitja, si dhe lokacione pa media në shtëpi, siç janë dhomat e gjumit.
AAP këshillon fëmijët e moshës midis tre dhe pesë vjeç të kalojnë jo më shumë se një orë në ditë para ekranit, transmeton KosovaPress.
Në të njëjtën kohë, fëmijët iu nënshtruan skanimit MRI dhe morën pjesë në tre teste standarde që matnin gjuhën, përfshirë fjalorin e tyre, leximin dhe shpejtësinë e aftësive të marrjes së informacionit.
Të rinjtë me një rezultat të lartë ScreenQ kishin cilësi më të ulët të materies së bardhë të trurit, gjë që ndikon në formimin e mielinës – një substancë yndyrore që mbulon fibrat nervore të materies së bardhë në tru.
Ajo lejon impulset nervore të lëvizin shpejt në ‘trakte ’, të cilat dërgojnë mesazhe midis pjesëve të ndryshme të trurit. Nëse mielina shpenzohet – normalisht për shkak të sëmundjes – mesazhet nuk mund të kalojnë aq shpejt.
Traktet e implikuara në trurin e fëmijëve përfshinin edhe funksionin ekzekutiv, i cili është i përfshirë në vetëkontroll.
Hutton dhe kolegët nuk specifikuan se sa orë ekran në ditë ishte i lidhur me ndryshimet.
Rezultatet njohëse të testit dukeshin të mbështesin gjetjet – ata me përdorim të ekranit të lartë gjithashtu performuan më dobët në testet njohëse.
Profesori Derek Hill nga Kolegji universitar në Londër tha se rezultatet janë paraprake dhe se ky është një studim i vogël pasi nuk përfshin fëmijët nga e gjithë bota.
Ndryshe, vitin e kaluar një studim tjetër në SHBA zbuloi se fëmijët që kaluan kohën më të madhe në ekrane, kishin rreth pesë për qind funksion më të ulët njohës sesa fëmijët tetë deri në 11-vjeç.
Më shumë se gjysma e fëmijëve tre deri katër vjeç në Britani të Madhe përdorin internetin çdo javë – dhe një në pesë prej tyre kanë tabletin e tyre.
Top Channel
