Vitrina e Librit/ Pas xhamit të dyfishtë

Nga dritaret e mirëizoluara me xhama të dyfishtë të apartamentit të saj në Reikjavik, një grua e moshuar vështron jetën nga e cila ndihet tashmë e përjashtuar. Një jetë e vrullshme dhe e zhurmshme që vazhdon ta tërheqë, të ngrejë pyetje e të ushqejë urinë e saj për të tjera ditë dhe dëshirën e saj për të qenë pjesë e së tashmes. Ajo është e ve, ka fëmijë që e duan, por që bëjnë prej kohësh jetën e tyre, ka nipër tashmë të rritur e gjithmonë më të largët. Jeta e saj monotone lëkundet kur hyn në skenë një burrë, bashkëmoshatar, i ndarë nga e shoqja, i cili, pa ndrojte, e miklon dhe e kërkon, duke e bërë të ndjejë edhe një herë dalldinë e dëshirimit dhe përkrahjes. Por, a është e pranueshme, e dëshirueshme, apo edhe thjesht e mundur, të dashurohesh në moshën e saj? Çfarë mund t’i ofrojë dashuria dy jetëve vetmitare në perëndimin e tyre? Pse pasioni i të moshuarve mbetet një tabu, edhe në sytë e miqve dhe
familjarëve, diçka që duhet mohuar ose kritikuar si një kapriço. “Pas xhamit të dyfishtë” është një këngë dashurie delikate për gjallërinë e shpirtit që nuk i bindet vyshkjes së trupit, një rrëfim poetik e i ndjeshëm për largësinë e panevojshme që krijohet midis brezave e që mohon ndjenja të cilat nuk plaken kurrë.

Kritika

“Pas xhamit të dyfishtë” është një rrëfim delikat dhe i fuqishëm për faktin që nevoja për lidhje dhe kontakt është dominus i njeriut, deri në fund të jetës së tij. – Corriere della Sera

Thoroddsen, shkrimtare dhe poete islandeze, ka shkruar një roman të shkurtër dhe të gjallë, një dritare e hapur mbi mendimet e një gruaje që po arrin perëndimin e jetës, por që ka një vështrim të ndritur si agimi. – Io Donna

Autorja
Halldora K. Thoroddsen, 1950, është një shkrimtare islandeze. Ka botuar në disa zhanre, duke përfshirë këtu, poezitë, tregimet dhe romanet. Romani i saj “Pas xhamit të dyfishtë” fitoi Çmimin Islandez e Letërsisë Femërore në vitin 2016 dhe Çmimin e Bashkimit Europian për Letërsinë në vitin 2017.
Fragmente nga libri
…Është një histori e vjetër, një burrë takon një grua. Vetëm kaq dimë të bëjmë? […] Sigurisht, nuk kishte dëshirë t’i kthehej rinisë. E ka kuptuar çfarë duan të gjithë, pasi kapërcehet gjysma e jetës. Është e rëndësishme të hiqesh sikur je aty, i pranishëm, qoftë edhe me përpjekje mbinjerëzore. Të qeshurat duhet ta gënjejnë vdekjen… dhe vdekja me mefshtësinë e saj mendon: prit pak, këtu nuk ka vend për mua… këtu janë të gjithë shend e verë.
…I kujtohen mirë ata arketipa. I duket sikur i njeh ata të rinj që janë ulur aty. Po ata tipa që tërheqin vëmendjen, si atëherë kur ajo ishte e re. Ja tek janë, prej mishi e kocke. Duken thuajse të njëjtat gjeste e të njëjtët zëra. Djem të zgjuar dhe përreth ndonjë vajzuke që çirret, meshkujt janë më të interesuar për njëri-tjetrin sesa për femrat. Ka dhuntinë e largpamësisë: ai do të mbërrijë larg, ai tjetri do të përfundojë keq. Për vajzat është më e vështirë ta thotë, janë rishtare në lojë. Kafshon gjuhën dhe nuk i paralajmëron për disa gracka fort të njohura, nuk ia vlen. Duhet të bien në ato gracka, të çjerrin lëkurën. Për fat, kujtojnë se historia njerëzore ka nisur me to, se gjithçka që ka qenë më parë s’është veçse një keqkuptim. Ndryshe do të humbasin entuziazmin.

…Ishin si dita me natën, shkriheshin pa humbur te njëri-tjetri. […] Diçka e humbnin rrugës… ishin të vetëdijshëm për këtë, por nuk e bënin të madhe. Ndonjëherë pengoheshin. Jeta s’duhet të jetë si në përralla. Kishin ndërtuar një barkë që çante dallgët, ndonjëherë në det të hapur.
…Është një nga ato nënat beqare, që i gjen me shumicë në lagje. I bëhen krah njëra-tjetrës për fëmijët. E kalojnë kohën e lirë së bashku, të rrethuara nga kolopuçët. Pinë verë, bëjnë tualet, shkëmbejnë veshjet, gatuajnë gjellë të shijshme, organizojnë festa të vogla, ulen e ia shtrojnë me muhabet në kafene. Përflasin njëra-tjetrën tërë qesëndi e shpoti therëse, operojnë njëra-tjetrën si kirurgë fort të zotë. Flasin për fëmijë, probleme shtëpiake, burra. I vënë në peshore dhe i vlerësojnë pa mëshirë. Më së shumti del se janë ditëzinj, dhe kur ndonjëra e fut në thes ndonjë tip të tillë, të tjerat i qajnë hallin dhe presin me durim të kthehet sërish në vathë, rreth asaj tryeze në kuzhinë për të gjykuar të gjallë e të vdekur. Tërheqin jetën pas vetes, dhe ajo e di se rreth e rrotull tyre gjithçka është e bukur, dhe aroma s’ka të krahasuar.
…Ka një antenë parabolike mbi çati, që transmeton treqind stacione televizive. Me njëfarë trysnie të lehtë kolovitet mes debateve rreth ngrohjes globale, vajzave provokuese gjoksjashtë, që vallëzojnë, dhe teleshitjeve pa një grimë humori. Por sado që është e lidhur përmes një spine me çdo cep të botës, ka nevojë për qetësi që të përqendrohet, që të kapë thelbin e gjërave. Ajo rrjedh nga revolucioni i fundit i dijes, ai në emër të Gutenbergut.
[…] janë fitimtarët ata që vendosin. Tregu gllabëron me një forcë të panjohur deri më tani, është bërë një grabitqar i rangut botëror dhe askush s’i vë dot fre. Dhe nuk e vuan vetëm mjedisi, jemi të gjithë në rrezik zhdukjeje. Ne dhe gjithçka që kemi më të shtrenjtë: imagjinatën dhe solidaritetin.
Sigurisht që vuajmë, nga çasti që gjendemi brenda në gjirin e kësaj tragjedie greke e dimë që fundi është i pashmangshëm. S’të bën aspak çudi që në çdo zonë të banuar të botës, kudo që ka hedhur rrënjë specia njerëzore, kemi taksur një vend për t’u mbledhur dhe për të t’iu lutur të plotfuqishmit që të ketë mëshirë.

Titulli: Pas xhamit të dyfishtë

Titulli në origjinal: Tvöfalt gler

Autori: Halldóra Thoroddsen

Përktheu: Agim Doksani

Zhanri: Roman

Data e botimit: Maj, 2019

Numri i faqeve: 90

Çmimi: 500 lekë

Koleksioni Mozaik

Top Channel