“Dosjet”, çfarë do të sjellë për shoqërinë ligji i miratuar në Parlament?

Zoti Tufa u shpreh se miratimi i këtij ligji është degradimi përfundimtar i qasjes ndaj këtij problemi. Ai tha se është bërë zgjedhja më e gabuar, “pasojat dhe rezultatet e të cilave nuk do të vonojnë shumë dhe do të duken”.

***

Pandi Gjata: Do të doja një opinion të parë për ligjin e miratuar në Parlament dhe çfarë sjell ky moment për shoqërinë shqiptare?

Agron Tufa: Unë mendoj se ndodhi ajo gjë, të cilën unë e kisha me shumë shqetësim. Prandaj gjatë muajve të fundit kam pasur një sërë shkrimesh që e kundërshtojnë vendimin e sotëm. Unë mendoj se është degradimi përfundimtar i qasjes ndaj këtij problemi që është një kaos kolektive. Unë mendoj se është bërë zgjedhja më e gabuar, pasojat dhe rezultatet e të cilave nuk do të vonojnë shumë dhe do të duken. Më duket si gjest për të hequr qafe një kauzë. Unë nuk e shoh si një dëshirë për të hyrë në thelbin e çështjes që ne të ndaheshim përfundimisht nga trashëgimia e diktaturës 50 vjeçare.

Pandi Gjata: Qeveria thotë se ka ndjekur modelin gjerman, por në Parlament pati edhe një variant tjetër, ai i zonjës Doda dhe i zotit Idrizi, i cili u rrëzua.

Agron Tufa: Ligjin gjerman më shumë se që unë e kam detyrë institucionale nuk e njeh askush. Gjermania ka vazhduar paralelisht edhe me lustracionin. Ky është një proces i pa ndarë, sepse ky ligj ndalon ata që kanë qenë aktorët e ushtrimit të dhunës dhe të genocidit mpi popullsinë e një diktature. Nëse ligji gjerman do të ishte i këtij modeli të paraqitur nuk do të kisha asnjë kundërshtim. Ligji gjerman është amenduar mbi 8 apo 9 herë. Unë mendoj se ky model që na serviret është i njërit prej viteve. Ky nuk është ligji gjerman dhe për këtë duhet të jemi të sigurt. Ndërkohë varianti tjetër i propozuar nga zonja Doda dhe nga Idrizi krijonte një zgjidhje definitive dhe të hollësishme, në të tëra sferat e jetës.

Pandi Gjata: A mund të jetë një hap i dytë lustracioni?

Agron Tufa: Lustracioni nuk mund të funksionojë i ndarë. Këto janë procese paralele, por edhe sikur ti riktheheshim një lustracioni hipotetik, pse qenka kaq e pamundur të zbatohet ligji gjerman? Në këtë kuptim shoqëria jonë e humbi një shans për të miratuar një ligj që do t’i zgjidhte ato gjerat e lëna në mes nga qeveria paraardhëse. Unë shoh një përpjekje për të ndërtuar një ‘show’ dhe alibi.

Pandi Gjata: Në Parlament u votua ligji nga e majta, ndërkohë që hapja e dosjeve ka qenë një kauzë e 25 vjeçare demokratëve.

Agron Tufa: Ka pasur disa tentativa, për shembull në 1994-95 ishte komisioni “Mezini” i pastrimit të figurave, i cili ka pasur elementë të qartë të lustracionit, por u ndërprenë. Më seriozi ishte ligji i lustracionit që u rrëzua nga Gjykata Kushtetuese dhe nga Komisioni i Venecias. Ai ishte një ligj shumë i mirë, në disa pika binte ndesh me të drejtën e qytetarëve, por ato mund të rregulloheshin. Të gjitha çështjet e tjera të rrëzuara nga Gjykata Kushtetuese janë rikthyer në Parlament dhe kanë kaluar, por ky projektligj nuk u rikthyer kurrë.  Varianti i propozuar nga zonja Doda dhe nga Idrizi u gjykua menjëherë në mënyrën më të padrejtë të mundshme, duke thënë se bie ndesh me Kushtetutën. Në këtë rast u përdor edhe Komisioni i Venecias, i cili nuk ka folur për këtë rast. Vende si Polonia, Çekia, Hungaria, kanë ndërhyrë në Kushtetutë për qëllime madhore të ndërprerjes së trashëgimisë kriminale të diktaturave, që në fund të fundit është në interesin e brezit të ri.

Pandi Gjata: Pati edhe një premtim të përfaqësuesve të mazhorancës, të cilët thanë se të gjithë ata që nesër do të jenë kandidatë për t’u emëruar në poste kyçe, do të ketë një verifikim të figurave të tyre. Edhe Presidenti Nishani ka kërkuar lustracionin, por ai ka premtuar se edhe pa lustracion ai do ta dekretojë këtë ligj.

Agron Tufa: E përsëris edhe një herë se kjo është një zgjidhje gjysmake dhe nuk ka gjë më të rrezikshme se zgjidhjet gjysmake që hapin një spektër të gjerë arbitraritetesh. Unë ngre një pyetje, çfarë i pengoi këta zotërinj që të gjitha këto premtime t’i kishin futur në ligj? Kush ishte ajo forcë madhore që i pengoi për të rreshtuar të gjitha këto gjëra në ligj? Ka ose ligj ose marrëveshja, njëra e përjashton tjetrën. Në këtë rast më duket mungesë tërësore serioziteti dhe një mosdashje e kamufluar për t’i hyrë problemit nga dera ballore. Ne jemi një shoqëri e hapur dhe nuk duhet të endemi në fjalëkryqe dhe rebuse të tilla. Në këtë rast unë shoh se e humbëm përsëri atë lloj shansi. Madje shoh një gjë të cilën e kam paralajmëruar, një tendencë që kërkon të parandalojë në mënyrë paradoksale tashmë të shkuarën komuniste të Shqipërisë. Sipas këtij ligji, thellësisht jo gjerman, nuk janë paraparë strukturat e larta të Sigurimit të Shtetit, kupola e partisë që drejtonte të gjithë veprimtarinë dhe është lënë shkalla më e fundit e viktimave, të cilëve u është bërë presion. Dikur Enver Hoxha i pati quajtur këto persona si fundërrina të historisë dhe pas hapjes së dosjeve do të thonë se shoku Enver paska pasur të drejtë sepse këta kështu na dalin. Problemi është marrë nga bishti dhe mua më duket thellësisht i qëllimshëm.  

Top Channel