Tumoret, gjysma e vdekjeve janë për shkak të shkaqeve të parandalueshme 27/06 18:49
Edhe pse tingëllon si një lojë fjalësh, në të vërtetë lidhet me një zbulim shkencor veçanërisht interesant në lidhje me jetëgjatësinë.
Një studim i publikuar në revistën Psychological Science zbulon se rrjedhshmëria verbale – domethënë aftësia për të kujtuar shpejt dhe lehtë fjalë nga kategori specifike – është një tregues shumë më i besueshëm i mbijetesës afatgjatë tek të moshuarit, krahasuar me kujtesën, shpejtësinë e përpunimit të informacionit ose madhësinë e fjalorit.
Gjetjet tregojnë se njerëzit e moshuar me performancë të lartë verbale jetuan mesatarisht gati 9 vjet më shumë sesa ata që kishin vështirësi në ushtrimet e gjetjes së fjalëve. Ky përfundim u bazua në të dhënat e 516 personave mbi moshën 70 vjeç, të ndjekur deri në 18 vjet deri në vdekjen e tyre.
Si u krye studimi – “Testet” e individëve
Studimi përfshiu individë me moshë mesatare 85 vjeç, të ndarë në mënyrë të barabartë sipas moshës dhe gjinisë. Ata iu nënshtruan 9 testeve njohëse, të cilat vlerësuan 4 funksione kryesore përmes 8 vlerësimeve të njëpasnjëshme nga viti 1990 deri më 2009:
Shpejtësia perceptuese – përfshinte përputhje simbolesh me numra, krahasim imazhesh, njohje modelesh vizuale.
Kujtesa episodale – pjesëmarrësit mbanin mend çifte fjalësh dhe kujtonin detaje nga tregime të shkurtra.
Rrjedhshmëria verbale – në dy teste 90-sekondëshe, ata listonin kafshë dhe fjalë që fillonin me shkronjën “S”.
Njohuritë gjuhësore – vlerësohej madhësia e fjalorit dhe aftësia për të dalluar fjalë të vërteta nga ato të pavërteta.
Çdo kafshë shtesë e emërtuar në testin e kafshëve shoqërohej me një ulje 5.6% të rrezikut të vdekjes. Për çdo fjalë shtesë që fillonte me “S”, rreziku i vdekshmërisë binte me 3.7%.
Pse rrjedhshmëria verbale ka kaq rëndësi?
Rrjedhshmëria verbale është një funksion njohës hibrid, që përfshin:
Aftësi fluide – kujtesë aktive, përpunim i shpejtë.
Aftësi të kristalizuara – njohuri të ruajtura gjuhësore e semantike.
Kjo e bën testin mjaft të ndjeshëm për të zbuluar probleme të hershme njohëse, duke përfshirë demencën, dëmtimin e lehtë kognitiv dhe sëmundjen e Parkinsonit.
Rrjedhshmëria verbale si pasqyrë e shëndetit të trurit
Studimi thekson se, ndryshe nga kujtesa ose përpunimi i shpejtë i informacionit, rrjedhshmëria verbale është tregues shumë më i fuqishëm i jetëgjatësisë, kur analizohet në mënyrë të integruar me faktorët e tjerë.
Si ta testoni vetë rrjedhshmërinë tuaj verbale
Do t’ju nevojiten:
Një kronometër
Letër dhe stilolaps (ose aplikacion audio për regjistrim)
Një person i dytë për ndihmë (opsionale)
Testi 1: Rrjedhshmëria e kategorisë (Kafshët)
Vendosni kronometrin për 90 sekonda.
Listoni sa më shumë kafshë që ju vijnë ndërmend.
Numëroni kafshët unike – mos përsëritni të njëjtat.
Testi 2: Fjalët me “S”
Përsëri, vendosni kronometrin për 90 sekonda.
Thoni fjalë që fillojnë me shkronjën “S”.
Numëroni vetëm fjalët e ndryshme (p.sh., “sëmurë” dhe “sëmundje” mund të mos vlejnë të dyja si unike).
Si t’i interpretoni rezultatet?
33 kafshë = jetëgjatësi mesatare rreth 12 vjet më shumë.
11 kafshë = mbijetesë mesatare 3 vjet.
22 fjalë me “S” = jetëgjatësi dukshëm më e madhe se për vetëm 7 fjalë.
Në fund të ditës, një ushtrim i thjeshtë fjalësh mund të shërbejë si një dritare për shëndetin tuaj mendor dhe jetëgjatësinë. Herën tjetër që vizitoni prindërit apo gjyshërit, filloni një lojë të tillë – mund të ofrojë shumë më tepër sesa vetëm argëtim.
Top Channel
