VIDEO/ U bë “mollë sherri” për Icardin dhe Wanda Nara, aktorja e njohur argjentinase kapet “mat” me pilotin 11 vite më të ri
18/11 17:03
Thellë poshtë qytetit të Vatikanit mbahen të dije të lashta, sekrete të njerëzimit, si dhe çdo shkrim i të gjithë papëve të shkruara në më shumë se 1000 vjet.
Ato besohet se janë arkivuar në tunele rreth 50 km të gjata (aq sa është i gjatë Kanali i Panamasë) dhe mbajnë miliona dokumente e korrespondenca, në të cilat mund të hyjnë vetëm akademikë me leje të veçantë, ndërsa për të tjerët ato janë të mbyllura.
Marco Maiorino, një paleograf që studion tekstet e lashta, tregonte dikur për rrjetin CBS News, dhomën e mbushur me afreste, ku nisin tunelet e dijeve të shkruara, duke thënë se shkrimet datojnë prej shekullit të 12-të.
Shkrimet sigurisht nuk janë të dixhitalizuara dhe mbeten jashtë arritjes së shumicës së njerëzve. Dokumentet përfshijnë shkurtime të panjohura dhe janë të shkruara me dorë në gjuhën latine mesjetare.
Arkivat e Vatikanit janë bërë shpesh objekt teorish kontradiktore që thonë se aty fshihen njohuri superiore të lashtësisë që i ndalohen njerëzimit modern.
Por dhe përkthimi apo transkriptimi i tyre është i vështirë, thotë Maiorino. Akoma më e vështirë do të ishte kjo për një kompjuter që nuk mund të identifikojë simbolet e vjetra.
Për këtë një grup studiuesish në Romë ka nisur të programojë kompjuterët të lexojnë latinishten e shkruar me dorë, shton ai.
“Programi nuk njeh se cilat nga këto shkronja është një ‘e’ apo një ‘b’ kështu që ne po i evidentojmë që t’ia mësojmë”, shpjegon një nga studentët që marrin pjesë në program.
Idea e përfshirjes së studiuesve u soll nga profesor Paolo Merialdo i universitetit Roma Tre i cili kishte listuar 600 nxënës të shkollave të mesme italiane për programimin e kompjuterëve.
“Do të jetë si njëfarë ‘Google Translate’ për studiuesit paleografë,” thotë Merialdo, duke shtuar se inteligjenca artificiale do të “demokratizojë” dokumentet misterioze duke bërë një pjesë të tyre të hapur për publikun.
Top Channel
