Edhe pse kanë qime, a kanë vërtetë ftohtë kafshët?! Ja se si qëndron e vërteta… 26/12 19:39
E kemi dëgjuar tashmë që gratë bëjnë më shumë në shtëpi. Ato kalojnë më shumë kohë duke gatuar, pastruar, planifikuar dhe duke u kujdesur për fëmijët.
Shkenca tregon se kjo nuk ka të bëjë vetëm me faktin që gratë janë më të ndjeshme ose më të munduara. Në fakt, më shumë se 20 vjet kërkimesh tregojnë se pjesa e më e madhe e grave ka pasoja të matshme për shëndetin dhe mirëqenien e tyre nga punët e shtëpisë dhe ato mendore.
Martesa (për qëllimet e këtij artikulli: midis një gruaje dhe një burri) shpesh paraqitet si një burim stabiliteti dhe shëndeti.
Megjithatë, studimet tregojnë gjithnjë e më shumë se përfitimet e saj janë të kushtëzuara, të formuara nga cilësia e marrëdhënies, drejtësia, mbështetja emocionale dhe barra mendore dhe emocionale që mban secili partner.
“Është e rëndësishme të flasim për sa shumë punë ‘të padukshme’ dhe emocionale mbajnë gratë përmes detyrave shtëpiake dhe roleve të kujdesit,” tha Annie, një grua në të 40-tat, që jeton në Tajlandë. “Kjo ‘barrë mendore’ shpesh mbetet e pa vlerësuar.”
Psikoterapisti Ben Yalom, i cili ka shkruar për kompleksitetin e marrëdhënieve njerëzore, dhe djali i Irvin Yalom, psikiatër që gjithashtu ka shkruar gjerësisht mbi këtë temë, thekson se shumica e detyrave në shtëpi bien mbi gratë për arsye kulturore, jo për dështime personale.
“Shumë nga pabarazitë në rolet e burrave dhe grave [vijnë nga] mënyra se si rritemi. Me burrat, ka një lloj trajnimi të caktuar të maskilinitetit për të cilin zakonisht nuk jemi të vetëdijshëm,” tha Ben Yalom.
Gratë, shtoi Yalom, janë të trajnuara të jenë kujdestare dhe emocionalisht të ndjeshme. “Ndërsa burrat, si rezultat, nuk marrin këtë rol, nuk e mësojnë, dhe ky është një problem.”
Barra mendore e punëve të shtëpisë
Edhe kur të dy partnerët punojnë, gratë mbajnë shumicën e barrës mendore. Hulumtuesit e përshkruajnë këtë si “punë kognitive dhe emocionale të padukshme” që mban një shtëpi në funksion, menaxhimin e orareve, planifikimin e ushqimeve dhe organizimin e detyrave.
Një studim popullor në Suedi, që përfshiu 14,184 të rritur, zbuloi se gratë kalojnë pothuajse dy herë më shumë kohë me punë shtëpie pa pagesë, sesa burrat. Rreth 1 në 10 gra kundrejt 1 në 20 burra raportuan se kryenin më shumë se 30 orë punë shtëpie në javë.
Gratë në këtë studim ishin gjithashtu shumë më të prirura të përjetonin simptoma depresive ose të diagnostikoheshin me depresion. Ngarkesa e menaxhimit të këtij volumi pune konsiderohet një tregues i fortë i depresionit.
Remi, një nënë në punë me kohë të plotë në Gjermani, tha se pabarazia fillon pothuajse pa vetëdije. “Kjo ishte standard për mua, të punoja dhe të kujdesesha për shtëpinë,” tha ajo.
Pas ditëve të gjata pune, Remi tha se shpesh ishte ajo që gatuante si parazgjedhje: “Më pëlqen të gatuaj, por ndonjëherë më lodh [kur] nuk kam pasur një ditë të mirë.” Shumë gra të intervistuara nga DW thanë se kishin vënë re një model: burrat e tyre shpesh ndihmonin vetëm kur kërkohej.
Në fillim të martesës, Remi tha se e gjente veten duke i dhënë burrit të saj kujtime të vazhdueshme: “Kjo duhet bërë, mund ta bësh ti?” Ky lloj gjurmimi mendor, siç e quajti ajo, “është gjithashtu pjesë e stresit që mbajmë.”
Edhe mëmësia intensifikoi ndjesinë e pabarazisë për Remin. “Zgjohesh, përgatitesh, fëmija varet nga ti, jo nga babai,” tha ajo, duke theksuar se burri i saj ndërhynte vetëm pasi ajo komunikonte nevojat e saj.
Të dhëna të tjera nga viti 2005 treguan të njëjtën gjë. Kërkuesit ndoqën 128 prindër për herë të parë, para lindjes së fëmijës dhe gjashtë muaj pas lindjes. Studimi i tyre tregoi se pas lindjes, ngarkesa shtëpiake e grave u rrit ndjeshëm, ndërsa ngarkesa e burrave mbeti kryesisht e pandryshuar. Nënat reduktuan kohën e punës së paguar për të marrë më shumë përgjegjësi për fëmijët dhe raportuan kënaqësi më të ulët si pasojë.
Psikologia këshilluese Ishita Pateria, e bazuar në Indi, punon me çifte, për këtë që ajo e quan “barrë të fshehur” të prekshme.
Pateria shpesh u kërkon burrave të marrin përsipër të gjitha detyrat e shtëpisë për një muaj. “Kjo i ndihmon ata të kultivojnë empatinë,” tha ajo. “Në fund të muajit, shumë partnerë meshkuj fillojnë të kontribuojnë më shumë pasi shohin ngarkesën e punës.”
Një dokument diskutimi i publikuar në vitin 2025 theksoi nevojën për qasje të tilla si ajo e Paterias për të zhvilluar empatinë tek burrat lidhur me punët e shtëpisë.
Gratë në të gjithë SHBA dhe Evropë, përfshirë Italinë, ku ishin bazuar kërkuesit, u gjet se kryenin vazhdimisht shumicën e punës mendore në shtëpi.
Kjo punë mendore lidhej me nivele më të larta stresi, ndjenja më të ulëta kënaqësie dhe ndikime më të mëdha në karrierën e grave krahasuar me burrat. Yalom vuri në dukje, se shumë burra thjesht nuk kuptojnë punën mendore që bëjnë gratë: “Shpesh, një burrë, në shkallë të ndryshme, nuk do të jetë fare i vetëdijshëm për gjërat që po bëhen.”
Edhe në familjet ku të dy partnerët punojnë, gratë shpesh marrin një “turn të dytë” të padukshëm, dhe kjo mund të ketë pasoja reale për mirëqenien, stresin dhe shëndetin afatgjatë të tyre.
“Gratë vendosin shumë përpjekje shtesë jo vetëm për të kujdesur për partnerët e tyre meshkuj, por edhe për fëmijët dhe shtëpinë. Është një barrë më e madhe, stres më i madh. Por stresi shkakton pasoja për shëndetin e grave,” tha Yalom.
Krijimi i ekuilibrit në marrëdhëniet moderne
Rolet ekonomike në marrëdhënie kanë ndryshuar gjatë 20 viteve të fundit, me gratë që gjithnjë e më shumë bëhen të barabarta ose fituese kryesore. Por pritshmëritë kulturore nuk kanë ndjekur këtë ndryshim.
Për gratë, kostoja e kësaj pabarazie është e matshme dhe serioze, duke ndikuar në shëndetin mendor, nivelet e stresit dhe mirëqenien afatgjatë, siç kanë treguar studimet që kemi përmendur.
“Pritshmëritë patriarkale të ‘vetëmohimit’, shpesh mësohemi të duam përmes vetëmohimit,” tha Annie. Por dashuria, shtoi ajo, është një zgjedhje, jo një detyrim.
Duke e kuptuar këtë, Annie tha, “më ndihmoi të rezistoja ndaj lodhjes emocionale dhe të riformësoja kujdesin përtej pritshmërive patriarkale. Jam shumë e qartë që urrej të laj rrobat, do të preferoja të punësoja dikë për ta deleguar këtë detyrë.”
Kombinimi i kufijve të qartë, si këta, me ushtrime, si qasja e ndërtimit të empatisë e Paterias, ofron një model për marrëdhëniet moderne: Çiftet mund të ndajnë me vetëdije përgjegjësitë emocionale dhe shtëpiake për të përmirësuar drejtësinë, komunikimin dhe mbështetjen.
Top Channel
