María Corina Machado qëndron shumë afër monitorit. Drita nga ekrani i ndriçon fytyrën dhe bluzën e saj blu.
Sipër, djathtas dhe majtas, e tëra çfarë shohim është e bardha e murit. Asnjë detaj nuk na lejon të përcaktojmë vendndodhjen e udhëheqëses së opozitës venezueliane. Ajo nuk është parë që nga 30 korriku. Ajo ka folur me 7 persona nga një vendndodhje e panjohur. “Jam në Venezuelë”, na siguron ajo.
“Jetoj e fshehur. Vetëm, pa asnjë kontakt njerëzor”, thotë Machado, të cilit iu ndalua të kandidonte në zgjedhjet presidenciale, pavarësisht se fitoi zgjedhjet paraprake të opozitës më 22 tetor 2023, me mbi 90 përqind të votave. Kështu, më 28 korrik, ishte radha e ish-diplomatit Edmundo González Urrutia, 75 vjeç, për të sfiduar autokratin Nicolás Maduro, në pushtet që nga viti 2013.
Megjithatë, ajo, një inxhiniere, themeluese e partisë politike liberale Vente Venezuela dhe ish-anëtare e Asamblesë Kombëtare, është shpresa e vetme e popullit për t’i dhënë fund dekadave të regjimit. Tani, e fshehur, ajo po rilidh fijet e demokracisë: “Çdo ditë kam takim pas takimi, takoj mijëra njerëz nga e gjithë bota, por nuk mund të prek askënd. Shfaqem në ekran dhe dua t’i përqafoj”, thotë ajo, duke u përkulur përpara. Për një kohë të gjatë, ajo ka pritur një datë, 10 janar 2025. Presidenti i zgjedhur është betuar. Nicolás Maduro pretendon se do të jetë përsëri kreu i shtetit. Machado rrudh vetullat dhe godet grushtin në pëllëmbën e dorës së majtë.
Machado pi nga një gotë dhe fshin cepat e gojës me një pecetë. “Më 28 korrik, Edmundo González Urrutia fitoi 70 me 30, një diferencë prej 40 pikësh. Nëse do të votonim përsëri tani, do të fitonim 90 me 10. Askush nuk do të kishte pranuar të zhvillonte zgjedhje në ato kushte: na kërcënuan, na përndoqën. Kur mblodhëm dhe publikuam numërimin e votave në internet, e gjithë bota pa prova të humbjes së Maduros. Dhe çfarë vendosi të bënte Maduro? Të shtypte: brenda një jave, mbi 2,000 njerëz u burgosën.”
Që nga shtatori, González ka qenë në mërgim në Spanjë. A do të kthehet ai?
“Unë dhe Edmundo jemi një ekip i shkëlqyer. Ai u detyrua të nënshkruante një letër dhe të largohej; nëse do të kishte qëndruar, do të ishte burgosur. Ajo copë letër është e pavlerë; është vetëdënimi i Maduros, tregon se regjimi zhvat dhe shantazhon. Edmundo do të kthehet dhe do të jetë presidenti i ri, siç ka vendosur populli.”
Ajo duket mjaft e sigurt. Pse është kaq e bindur për fundin e regjimit?
“Asnjëherë në 25 vjet nuk kemi qenë kaq afër mposhtjes së tiranisë që filloi me Çavezin. Opozita është më e fortë. Kemi 90 përqind të vendit të bashkuar. Njerëzit janë zgjuar ndaj dështimit masiv të socializmit Çavist: më parë, ata vareshin nga shteti, tani thonë mjaft më. Nuk jemi të lirë nëse nuk kemi pronë private.”
Ishte ajo që i tha Çavezit në vitin 2012: “Të shpronësosh do të thotë të vjedhësh.”
“Vendi ishte dakord me mua, por jo të gjithë guxuan ta thoshin, por tani e bëjnë. Ajo që kemi përjetuar shkon përtej Maduros: tani është një luftë ekzistenciale për jetën, një luftë etike për të vërtetën dhe një luftë shpirtërore për të mirën. Nuk ka kthim pas.”
Cili është çmimi që po paguan ajo?
“Nuk më kanë lejuar të largohem nga Venezuela për më shumë se dhjetë vjet. Nuk kam mundur të marr një fluturim vendas për më shumë se shtatë vjet. Aeroplani i fundit privat me të cilin fluturova u sekuestrua. Lëvizja vetëm me makinë. Në muajt e fundit, regjimi madje ka bllokuar rrugët për të më penguar të kaloja nëpër qytete. Ata mbyllën dhe gjobitën hotelet dhe restorantet ku qëndrova. Ishte shndërruar në një gjueti të egër.”
María Corina Machado: “Humbja e Maduro-s? Nuk ka qenë kurrë kaq afër.”
Si ka ndryshuar vendi?
“Në vitin 2023, Venezuela shihej si një shtet i lënë pas dore, i trishtuar, i errët, i ndarë, i pashpresë. Jashtë, njerëzit thoshin: ‘Harrojini zgjedhjet e vitit 2024. Nëse ka ndonjë gjë, përgatituni për vitin 2030’. Atje, unë thashë: jo, çdo ditë që kalon, fëmijët janë gjithnjë e më të uritur dhe jashtë shkollës. Kështu që vizituam të gjithë vendin, komunë më komunë. Vizitova komunitete të vogla me 30 ose 40 familje. Ata pyetën pse po shkoja atje. ‘Nuk ka vota’, më thanë.”
Çfarë tha ai?
“Se nuk kishin kuptuar asgjë. Nuk ka të bëjë me votat, por me bashkimin e vendit. Në një komunë, kandidati i fundit presidencial kishte kandiduar në vitet 1970. Komunat e tjera nuk kishin parë kurrë një të tillë. Regjimi ishte i bindur se askush nuk do të votonte në zgjedhjet tona paraprake, por në vend të kësaj, pothuajse tre milionë njerëz dolën në votime. Populli më kishte zgjedhur mua, pavarësisht kërcënimeve me të cilat po përballesha tashmë. Të gjithë po sfidonin tiraninë. Atje, Maduro e kuptoi se kjo lëvizje ishte e pandalshme, kështu që u përpoq të më bllokonte, duke më skualifikuar nga zgjedhjet presidenciale. Pastaj arrita ta paraqes Corina Yoris si kandidate. Ata nuk e lanë të kandidonte. Pastaj, Edmundo González. Mendoj se Maduro ka frikë nga gratë.”
Pse ka frikë?
“Sepse ai e di që ne jemi të gatshëm të japim gjithçka për fëmijët tanë. Për shumë vite, unë u nënvlerësova – jo vetëm nga regjimi, por edhe nga partitë tradicionale dhe populli. Venezuela konsiderohet një shtet maço. Shumë besonin se unë nuk do të fitoja mbështetjen e popullit. Në vend të kësaj, nëse diçka më ndihmoi në këtë luftë, ishte pikërisht fakti që unë jam grua.”
Ku do të ishte përparësia?
“A e dini çfarë i bashkon venezuelianët? Çfarë dëshirojnë ata? Të sjellin fëmijët e tyre në shtëpi. Sistemi ka dëbuar pothuajse 30% të popullsisë, nuk ka asnjë familje të vetme të bashkuar këtu. Njerëzit më luteshin: ‘María Corina, më kthe fëmijët e mi.’ Vendi ka nevojë për mbrojtje dhe mirëkuptim. Në familje, ne nënat jemi zakonisht ato që shërojmë plagët. Nuk dua që njerëzit të ikin më, dua që ata të kthehen dhe të rindërtojnë Venezuelën.”
Çfarë kërkon ajo nga Evropa?
“Çfarë ka bërë deri më tani? Deklaratat janë shumë të mira, por nuk janë të mjaftueshme. Evropa duhet të veprojë, t’u bëjë të ditur kriminelëve që po vrasin venezuelianë se drejtësia ndërkombëtare do të ndërmarrë veprime. Evropa e di që Maduro vodhi zgjedhjet dhe kreu krime kundër njerëzimit. Ai ka lidhje me Iranin, Rusinë, Bjellorusinë, Sirinë, Hezbollahun, kartelet e drogës dhe guerilasit kolumbianë.”
Çfarë do të dëshironit t’i thoshit Italisë në vend të kësaj?
“Falënderoj Italinë. Giorgia Meloni është bërë zëri më i fuqishëm në mbrojtje të Venezuelës në Evropë. Por ne kemi nevojë për ju tani, jo në janar. Regjimi ka përçarje të thella të brendshme dhe vetëm duke ushtruar presion do të arrijë në pikën ku qëndrimi në pushtet me forcë do të jetë më i kushtueshëm sesa largimi prej tij.”
A është zgjedhja e Trumpit një lajm i mirë apo i keq për Venezuelën?
“Regjimi është i tmerruar nga rezultati i zgjedhjeve në SHBA. Opozita ka arritur ta bëjë luftën venezueliane një kauzë dypartiake sepse është një çështje sigurie kombëtare. Kam miq te senatorët demokratë dhe republikanë. Jam e bindur se administrata e re do të vazhdojë të këmbëngulë që Maduro të kuptojë se e vetmja mundësi e tij është të largohet.”
A keni folur me Maduron?
“Jo, kurrë, por jam e gatshme të negocioj kalimin në demokraci, duke filluar me njohjen e zgjedhjeve të 28 korrikut dhe kushtet e daljes së regjimit.”
Kur do të vijë demokracia?
“Tranzicioni nuk ka datë skadimi, jemi në fillim të një epoke të re. Do të vendosim sundimin e ligjit, do të kemi një gjyqësor të fortë dhe të pavarur, dhe një Venezuelë që do të hapë tregjet. Do të transformojmë sistemet e arsimit, sigurimeve shoqërore dhe të kujdesit shëndetësor. Nga qendra kriminale e Amerikave, do të bëhemi qendra energjetike e kontinentit.”
Çfarë të thonë fëmijët e tu?
“Shumë gjëra. Ndonjëherë janë të frikësuar, ndonjëherë janë krenarë. Ata gjithmonë më mbështesin.”
Sa kohë ka kaluar që kur i ke parë?
“Që nga Krishtlindjet e kaluara.”
Ajo tha se ndihej fajtore.
“Lufta kundër fajit është diçka që ende nuk e kam zgjidhur. Për mua, kjo nuk është një punë, është një forcë që i jep kuptim jetës sime. Nuk do ta ndërroja veten me askënd tjetër dhe nuk do të doja të isha askund tjetër. Falënderoj Zotin që linda këtu, por më është dashur t’i largoj tre fëmijët e mi nga Venezuela në një kohë kur ndjeva se jeta e tyre ishte në rrezik.” (Ajo shikon larg ekranit.) “Nëse ata do të kishin qëndruar me mua, nuk do të kisha qenë në gjendje të vazhdoja punën time për vendin.”
Nga çfarë hoqi dorë ajo?
“Isha e vetmja nënë që nuk ishte e pranishme në diplomimin e tyre. Vogëlushi më ngushëlloi: ‘Mami, je këtu’ (duke treguar ekranin e telefonit të saj) dhe vendosi foton time, ‘Ti je e vetmja nënë që doli në skenë me mua për të marrë diplomën time.'”
A lutet ajo?
“Unë lutem, dhe madje më shumë se më parë.”
Çfarë kërkoni?
“I kërkoj Zotit të kujdeset për mua, të më japë qetësi, qartësi, përulësi dhe forcën për të marrë vendimet e duhura. Kjo është një kohë shumë e vështirë, por e vlerësoj më shumë familjen time; kurrë nuk e kam vlerësuar një përqafim si tani.”
Pse e quajnë Zonja e Hekurt?
“Nuk e di” (qesh).
Thonë se je pak si Margaret Thatcher. A e kupton këtë?
“Vitet e fundit, nuk u kam kushtuar shumë vëmendje ndjenjave të mia. Isha pak e përmbajtur, kisha një lloj armature. Pastaj e gjeta veten të rrethuar nga njerëz, puthje, përqafime, përkëdhelje, këngë. Njerëzit vinin tek unë për të më rrëfyer frikën dhe dëshirat e tyre. Duke hapur zemrat e tyre, ata ishin në gjendje të hapnin edhe timen. Ata qanë, dhe unë qava.”
Artikulli u botua në revistën javore «7» më 24 nëntor 2024.
Top Channel
