Pse nuk po dalin shifrat e marrëveshjes tregtare BE-SHBA? Çështja e 1.3 trilionë dollarëve në investime dhe energji mbetet në ajër  

E para është kërkesa e SHBA-së që Evropa të blejë produkte energjie amerikane me vlerë 750 miliardë dollarë në vetëm tre vjet. Domethënë, importe të gazit natyror, naftës dhe teknologjisë bërthamore, duke përfshirë reaktorët e vegjël (SMR). E dyta është kërkesa për investime në SHBA që do të arrijnë 600 miliardë dollarë.

Edhe për madhësinë e BE-së, e cila është shtëpia e disa prej ekonomive më të mëdha në botë, shumat janë marramendëse. Ato duken edhe më të mëdha kur merret parasysh bilanci aktual i tregtisë midis dy palëve.

Megjithatë, siç vëren Politico, importet totale të energjisë nga SHBA-ja ishin më pak se 80 miliardë dollarë vitin e kaluar kjo shumë duhet të rritet me… 400% në një vit! Edhe eksportet e energjisë amerikane nuk ishin shumë më të larta se objektivi prej 250 miliardë dollarësh, pasi ato arritën në total 330 miliardë dollarë vitin e kaluar.

Me fjalë të tjera, as kërkesa evropiane nuk mund të rritet aq shumë, dhe as prodhimi amerikan nuk do të jetë në gjendje të përballojë këto kërkesa. Ka edhe optimistë, siç është Komisioneri i Tregtisë i BE-së, Maroš Šefković, i cili beson se shifrat janë të arritshme.

Ekspertët tashmë thonë se marrëveshja do të ndryshohet për ta zgjatur atë në 10 vjet. Kjo vjen në një kohë kur BE-ja ka shprehur dëshirën e saj që anëtarët e saj të shkëputen gradualisht nga gazi natyror. Për më tepër, analistët madje vërejnë se platforma e përbashkët e tregut evropian të energjisë ka sjellë pak marrëveshje deri më sot, pasi vendimi mbetet përgjegjësi e secilit shtet anëtar.

Plani përfshin gjithashtu naftën dhe energjinë bërthamore. Në gjysmën e parë të vitit 2025, vendet e BE-së importuan 1.53 milion fuçi naftë në ditë nga SHBA-ja, një sasi me vlerë deri në 19 miliardë dollarë.

Në fund të fundit, vetëm energjia bërthamore, me theks në SMR-të, konsiderohet si zgjidhja e vetme e mundshme që BE-ja t’i afrohet objektivit prej 750 miliardë dollarë.

Lidhur me çështjen e investimeve, Komisioni, vetëm një ditë pas marrëveshjes me palën amerikane, pranoi se nuk ka autoritetin për të mbajtur premtimin e investimit të 600 miliardë dollarëve në ekonominë amerikane. Një premtim që dyshohet se ishte katalizator për arritjen e marrëveshjes.

Dy zyrtarë të BE-së i thanë Politico-s se këto para mund të vijnë ekskluzivisht nga investimet private, të cilat Komisioni, megjithatë, nuk ka fuqinë t’i urdhërojë. Por, sado e paqartë të duket, shifra, sipas zyrtarit, bazohet në “diskutime të hollësishme me shoqatat e biznesit dhe kompanitë për të përcaktuar qëllimet e tyre të investimit”.

“Dëmtime serioze nga tarifat”

Kur pluhuri filloi të qetësohej disi, u shtuan edhe zërat e kujdesshëm, veçanërisht në lidhje me shtyllën e tretë.

“Ekonomia gjermane do të pësojë dëme serioze për shkak të tarifave”, tha kancelari gjerman Friedrich Merz, i cili shprehu vlerësimin se “nuk do të kufizohet vetëm në Gjermani apo Evropë, por edhe në Amerikë”.

Ish-kryeministri francez dhe zyrtari veteran i Brukselit, Michel Barnier, pa një “pranim dobësie” nga ana e BE-së, duke folur për një rezultat të “zgjedhjeve të këqija që nuk sigurojnë as sovranitetin dhe as prosperitetin e kontinentit dhe shteteve të tij”.

Deutsche Bank, në analizën e saj, njeh elementin pozitiv të parandalimit të një lufte tregtare, por thekson se pasojat ekonomike dhe ndryshimet e investimeve kërkojnë vlerësim të kujdesshëm. Në një vlerësim të mëparshëm, banka gjermane pa se një tarifë e rendit prej 10% do të shkaktonte një efekt negativ prej 0.4% në GDP-në e BE-së.

Për më tepër, Deutsche Bank vëren se pritjet e tregut për inflacionin e vitit 2026 mbeten nën objektivin prej 2%, gjë që mund ta çojë Bankën Qendrore Europiane të marrë në konsideratë një ulje tjetër të normës së interesit për arsye “menaxhimi të riskut”, veçanërisht nëse euro vazhdon të vlerësohet dhe të ushtrojë presion të mëtejshëm mbi çmimet poshtë.

Top Channel