
Përafërsisht gjysma e të gjitha vdekjeve nga kanceri në mbarë botën janë për shkak të faktorëve të rrezikut potencialisht të modifikueshëm si duhani, agjentët infektivë, mbipesha dhe obeziteti, dieta e pashëndetshme, mungesa e aktivitetit fizik.
Këto janë të dhënat që dalin nga ‘Atlasi i Kancerit’ i krijuar nga Shoqata Amerikane e Kancerit.
Pirja e duhanit është faktori kryesor i parashikueshëm i rrezikut. Ai shkakton të paktën 17 lloje kanceri dhe, i vetëm, është përgjegjës për rreth një të pestën e vdekjeve nga kanceri në botë, rreth 2 milionë. Nga këto, mbi 1.2 milionë janë për shkak të kancerit të mushkërive.
Agjentët infektivë vijnë të dytët. Për burrat, veçanërisht Helicobacter pylori dhe virusi i hepatitit B, përgjegjës për kancerin e stomakut dhe të mëlçisë. Për gratë, veçanërisht Papillomavirusi, i cili shkakton kancerin e qafës së mitrës. Strategji shumë efektive parandaluese janë në dispozicion për të tre agjentët.
Alkooli dhe pesha e tepërt trupore vijnë më pas. Të dyja shkaktojnë rreth 4% secili të vdekjeve nga kanceri. Në veçanti, obeziteti dhe mbipesha janë përgjegjëse për një pjesë që varion nga 1% e vdekjeve nga kanceri në vendet me të ardhura të ulëta në 7-8% në vendet me të ardhura të larta. Në veçanti, yndyra e tepërt shoqërohet me 40% të vdekjeve nga kanceri i mitrës, 19% të kancerit të veshkave dhe 18% të kancerit të ezofagut.
Rrezatimi ultraviolet gjithashtu luan një rol të rëndësishëm, përgjegjës për 90% të rasteve të melanomës dhe më shumë se 59,000 vdekje çdo vit që i atribuohen këtij kanceri.
“Një pjesë e konsiderueshme e kancereve në çdo vend mund të parandalohet duke zbatuar masa parandaluese”, tha në një deklaratë Ahmedin Jemal, kreu i departamentit të Shkencës së Mbikëqyrjes dhe Barazisë Shëndetësore në Shoqatën Amerikane të Kancerit. “Megjithatë, këto masa nuk zbatohen në mënyrë optimale në shumë vende për shkak të mungesës së vullnetit politik”, përfundoi ai.
Top Channel