Dilema historike e Trump dhe “ethet” diplomatike evropiane, Ultimatumi ndaj Iranit dhe plani B

Edhe pse gjatë fushatës zgjedhore Presidenti aktual i SHBA-së promovoi idenë e shkëputjes nga “ndërhyrjet humanitare” nëpër botë, ultimatumi ndaj Teheranit ka rihapur debatin dhe derën për rikthimin e SHBA-së në rajonin më të gjerë të Lindjes së Mesme, duke shkaktuar një maratonë diplomatike. Konkretisht, ministrat e jashtëm të Francës, Gjermanisë dhe Mbretërisë së Bashkuar kanë planifikuar takime me zyrtarë iranianë, me qëllim hapjen e një kanali serioz komunikimi me Teheranin.

Linjë e hapur SHBA–Evropë

Me SHBA-në të pranishme fuqishëm në këtë çështje, Sekretari i Shtetit, Marco Rubio, zhvilloi dje biseda telefonike me homologët e tij nga Franca, Jean-Noel Barrot, dhe Mbretëria e Bashkuar, David Lamy. Në të gjitha kontaktet, Rubio theksoi se “Irani nuk mund të zhvillojë ose të sigurojë kurrë armë bërthamore”.

Ky formulim nënkupton “vijën e kuqe” të Uashingtonit, i cili, ndonëse është në dijeni të iniciativës diplomatike të tre ministrave të jashtëm evropianë, vazhdon të ushtrojë presion mbi Teheranin për të marrë vendime të menjëhershme.

Presioni në negociata

Ky ishte edhe kuptimi i ultimatumit dyjavor që Donald Trump i drejtoi Iranit, sipas shumë analistëve, me qëllim përshkallëzimin e presionit për të pranuar kushtet në një negociatë që deri më tani e ka refuzuar. Ky presion është i mbështetur edhe nga përqendrimi i forcave ushtarake amerikane në rajon në orët e fundit, duke nxitur spekulime për një përfshirje të drejtpërdrejtë të SHBA-së në një operacion ushtarak.

“Dilema historike”

Veprimi i mundshëm ushtarak i SHBA-së kundër objekteve bërthamore iraniane paraqitet si një kërcënim për të arritur një marrëveshje përfundimtare që do të eliminonte programin bërthamor të Teheranit. Megjithatë, kjo mbetet edhe “dilema historike” e Trump, i cili e di se vetëm SHBA-të kanë kapacitetin për të shkatërruar potencialisht uzinën bërthamore në Fordow, përmes bombave që shkatërrojnë strehimoret, me rrezikun e përgjithësimit të konfliktit në të gjithë Lindjen e Mesme.

Presidenti përballet me tri sfida të mëdha:

Senatorët republikanë, të cilët janë të përçarë përsa i përket një operacioni ushtarak të drejtpërdrejtë;

Baza elektorale e tij, në masë të madhe dëshiron që fokusi i Presidentit të jetë vetëm SHBA-ja.

Mediat amerikane, përfshirë ato që e mbështesin, nuk duken të gatshme të përkrahin pa kushte një ndërhyrje të re në Lindjen e Mesme, veçanërisht pa kufizime kohore.

Për më tepër, Trump e kishte hedhur poshtë marrëveshjen e arritur nga administrata Obama për kufizimin e programit bërthamor iranian dhe është shfaqur i paqartë kohët e fundit kur është pyetur nëse SHBA do të përdorë forcën. “Ti as nuk e di që unë do ta bëj. Ti nuk e di. Mund ta bëj, mund edhe jo. Dua të them, askush nuk e di se çfarë do të bëj”, u përgjigj Presidenti Amerikan – një ngurrim që është interpretuar si një hapje ndaj një zgjidhjeje diplomatike, nëse Irani tregohet i gatshëm të heqë dorë nga programi bërthamor në këmbim të mbijetesës së regjimit të tij.

Edhe pse Trump është i njohur për ultimatume, si në çështjen e tarifave, nuk përjashtohet që edhe ky drejtim ndaj Teheranit të jetë një strategji për t’i dhënë kohë forcave të armatosura të përgatiten për një sulm të mundshëm, ose për të ushtruar presion psikologjik mbi Teheranin. Sipas disa analistëve, Presidenti nuk është ende i sigurt nëse do të ndërmarrë një veprim ushtarak, duke i lënë hapësirë edhe diplomacisë evropiane si pjesë e “lojës së madhe të shahut”.

Investimi në diplomaci

Ministrat e jashtëm të Mbretërisë së Bashkuar, Gjermanisë dhe Francës ndodhen sot në Gjenevë për bisedime me përfaqësuesit iranianë, pasi janë informuar për detajet e marrëveshjes së fundit që iu ofrua Iranit dhe që Teherani e refuzoi përpara fillimit të bastisjeve izraelite.

Edhe pse Uashingtoni nuk pret rezultate spektakolare nga ky takim, ajo që është e sigurt është se zyrtarët evropianë do të përcjellin mesazhin e “vendosmërisë” së SHBA-së për t’i dhënë fund programit bërthamor iranian. “Ky është një takim mes udhëheqësve evropianë dhe Iranit. Presidenti mbështet përpjekjet diplomatike të aleatëve tanë që mund ta sjellin Iranin më afër një marrëveshjeje”, deklaroi një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë.

SHBA-ja tashmë po investon kohë dhe kapital diplomatik për të arritur një zgjidhje përmes negociatave. Prandaj, Shtëpia e Bardhë pret nga takimi i sotëm i ministrave evropianë me zyrtarët iranianë të zbulohet “qëndrimi” i Teheranit, për të parë nëse ai është i gatshëm të angazhohet për një marrëveshje të re – përpara se Uashingtoni të marrë një vendim përfundimtar për një veprim ushtarak.

Top Channel