Analiza e DW: A mund ta shpëtojë botën ndryshimi i mentalitetit? 16/04 09:23
Irani pritet të refuzojë një propozim të Shteteve të Bashkuara për të transferuar rezervat e tij të uraniumit shumë të pasuruar në një vend të tretë, si Rusia, në kuadër të përpjekjeve të Uashingtonit për të frenuar programin bërthamor civil të Teheranit dhe për të parandaluar zhvillimin e një arme bërthamore.
Çështja është shfaqur si një nga pengesat kryesore në bisedimet e fundit – kryesisht indirekte – që u mbajtën në Muscat të Omanit, mes ministrit të Jashtëm iranian Abbas Araghchi dhe të dërguarit special të ish-presidentit Donald Trump, Steve Witkoff.
Teherani këmbëngul që stoku i uraniumit, i grumbulluar gjatë katër viteve të fundit, duhet të mbetet në territorin iranian nën mbikëqyrjen e Agjencisë Ndërkombëtare të Energjisë Atomike (IAEA), duke e parë këtë si një garanci në rast të tërheqjes së mundshme të një administrate të ardhshme amerikane nga marrëveshja – një situatë e ngjashme me atë të vitit 2018, kur Donald Trump braktisi marrëveshjen bërthamore të vitit 2015.
Zyrtarët iranianë paralajmërojnë se nëse uraniumi largohet nga vendi dhe SHBA tërhiqet sërish, Irani do të detyrohet të rinisë nga e para procesin e pasurimit – duke u ndëshkuar për një vendim të ndërmarrë nga Uashingtoni.
Megjithëse shumica e kontakteve në Muscat u zhvilluan në mënyrë indirekte, pati edhe takime të drejtpërdrejta mes Witkoff dhe Araghchi. Ndërkohë, kryeministrja italiane Giorgia Meloni ka rënë dakord të presë raundin e ardhshëm të negociatave këtë të shtunë në Romë – një veprim që shihet si një gjest politik nga Trump ndaj qeverisë italiane, duke anashkaluar fuqitë kryesore evropiane si Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe (E3).
Zëvendëspresidenti amerikan JD Vance pritet të jetë gjithashtu në Romë gjatë fundjavës së Pashkëve, në një përpjekje për të rritur rolin diplomatik të Italisë në proces.
“Meloni është një zgjedhje interesante,” tha Mohamed Amersi nga Instituti i Kërkimeve të Politikës së Jashtme. “Ajo duket të ketë marrëdhënie më të afërta me Trump sesa liderët e Francës, Gjermanisë apo Britanisë. Nëse Italia merr rolin e pritësit të bisedimeve, kjo mund të vërë në pikëpyetje rolin e ardhshëm të E3 në dialogun SHBA-Iran.”
Ndërsa Irani negocion nën kërcënimin e sanksioneve të mëtejshme dhe një sulmi të mundshëm ushtarak nga SHBA ndaj objekteve bërthamore, vendi është gjithashtu i interesuar për tërheqjen e investimeve të huaja, të bllokuara aktualisht nga sanksionet amerikane. Diskutime të para kanë nisur mbi mënyra të mundshme sigurimi për kompanitë e huaja që dëshirojnë të investojnë në Iran, në rast të një përkeqësimi të marrëdhënieve.
Trump, deri tani, ka përjashtuar nga bisedimet tema të tjera të ndjeshme si aktivitetet rajonale të Iranit, një vendim që ka shqetësuar Izraelin dhe politikanë të linjës së ashpër në Uashington. SHBA mund të kërkojë garanci që Irani nuk do të përdorë ndikimin e tij për të ndikuar në vendet fqinje, por Teherani e ka kthyer argumentin, duke akuzuar Izraelin për agresion në Siri, Liban dhe territoret palestineze.
Ndikimi rajonal i Iranit ka rënë pas humbjeve të aleatëve si Bashar al-Assad, ofensivave izraelite ndaj Hamasit dhe Hezbollahut, si dhe goditjeve ajrore amerikane ndaj rebelëve Houthi në Jemen. Njëkohësisht, eksportet iraniane të naftës janë gjithnjë e më shumë nën presion për shkak të sanksioneve të reja të Uashingtonit.
Top Channel
