Zbardhet takimi i Rutte me Trump: Diskutuan sfidat e sigurisë globale me të cilat përballet aleanca 23/11 14:13
Zvicra dhe Italia kanë rivizatuar një pjesë të kufirit të tyre në Alpe për shkak të shkrirjes së akullnajave, të shkaktuara nga ndryshimet klimatike.
Një pjesë e zonës së prekur do të jetë nën Matterhorn, një nga malet më të larta të Evropës, dhe afër një numri vendpushimesh të njohura të skive.
Seksione të mëdha të kufirit zvicerano-italian përcaktohen nga kreshtat e akullnajave ose zona me borë të përhershme, por shkrirja e akullnajave ka bërë që këta kufij natyrorë të zhvendosen, duke çuar në përpjekjen e të dy vendeve për të korrigjuar kufirin.
Zvicra miratoi zyrtarisht marrëveshjen për ndryshimin të premten, por Italia ende nuk e ka bërë të njëjtën gjë. Kjo pason një projekt-marrëveshje nga një komision i përbashkët zvicerano-italian në maj 2023.
Statistikat e publikuara shtatorin e kaluar treguan se akullnajat e Zvicrës humbën 4% të vëllimit të tyre në vitin 2023, humbja e dytë më e madhe ndonjëherë pas shkrirjes rekord të vitit 2022 prej 6%.
Një raport vjetor lëshohet çdo vit nga Rrjeti Zviceran i Monitorimit të Akullnajave (Glamos), i cili ia atribuon humbjet rekord verërave shumë të ngrohta të njëpasnjëshme dhe reshjeve shumë të ulëta të borës të dimrit të vitit 2022. Studiuesit thonë se nëse këto modele të motit vazhdojnë, shkrirja vetëm do të përshpejtohet.
Të premten, Zvicra tha se kufijtë e ripërcaktuar ishin hartuar në përputhje me interesat ekonomike të të dyja palëve.
Mendohet se qartësimi i kufijve do t’i ndihmojë të dy vendet të përcaktojnë se cili është përgjegjës për mirëmbajtjen e zonave specifike natyrore.
Kufijtë zvicerano-italian do të ndryshohen në rajonin e Plateau Rosa, strehën Carrel dhe Gobba di Rollin – të gjitha janë afër Matterhorn dhe vendpushimet e njohura të skive duke përfshirë Zermatt.
Ndryshimet e sakta të kufijve do të zbatohen dhe marrëveshja do të publikohet pasi të dyja vendet ta kenë nënshkruar.
Zvicra thotë se procesi i miratimit për nënshkrimin e marrëveshjes është në proces në Itali.
Vitin e kaluar, Glamos paralajmëroi se disa akullnaja zvicerane po zvogëlohen aq shpejt sa nuk ka gjasa që ato të shpëtohen, edhe nëse temperaturat globale mbahen brenda objektivit të rritjes prej 1,5 gradë celcius të marrëveshjes së Parisit.
Ekspertët thonë se pa një reduktim të gazeve serrë të lidhur me paralajmërimin global, akullnajat më të mëdha si Aletsch – që nuk është në kufi – mund të zhduken brenda një brezi.
Një çizme dhe pajisje ngjitjeje që i përkisnin një alpinisti gjerman u gjetën së bashku me mbetjet e tyre në një akullnajë – alpinisti ishte zhdukur që nga viti 1986.
Një numër zbulimesh janë bërë në akullnajat zvicerane në vitet e fundit për shkak të shkrirjes dhe tkurrjes së shpejtë të tyre.
Korrikun e kaluar, mbetjet njerëzore të gjetura pranë Matterhorn u konfirmuan se ishin ato të një alpinisti gjerman të zhdukur që nga viti 1986.
Alpinistët që kalonin akullnajën Theodul mbi Zermatt vunë re një çizme dhe crampona që dilnin nga akulli.
Në vitin 2022, rrënojat e një avioni që u rrëzua në vitin 1968 dolën nga akullnaja Aletsch.
Dhe trupi i alpinistit të zhdukur britanik Jonathan Conville u zbulua në vitin 2014 nga një pilot helikopteri i cili vuri re diçka të pazakontë ndërsa dërgonte furnizime në një strehë malore në Matterhorn.
Top Channel
