Mijëra të shkarkuar nga administrata dhe mbi 170 mln euro dëmshpërblim nga shteti në 10 vite, gjyqtarja: Ja cilat janë institucionet më të paditura

Gazetarja Anila Hoxha përmendi në hyrje në intervistës shifrën prej mbi 170 milionë eurosh që raportohet të jetë paguar nga ministria e Financave në 10 vitet e fundit për shkarkimet nga puna të mijëra punonjësve të administratës.

Gjyqtarja tha se më së shumti bëhet fjalë për padi q ëish-punonjësit ngrejnë ndaj institucioneve për pushime nga puna në mënyrë të pajustifikuar, ndërsa theksoi se institucionet më të paditura, rezultojnë ministritë.

Anila Hoxha: Do të diskutojmë për këtë cështje për problematikat dhe gjithcka ndeshet në cështjet e marrëdhënies së punës me gjyqtaren Elda Vrionin, një gjyqtare karriere. Aktualisht është gjyqtare administrative në Gjykatën e Apelit Administrativ, që është një e vetme në Tiranë. Zonja Vrioni, përshëndetje dhe faleminderit që pranuat ftesën tonë.

Elda Vrioni: Përshëndetje Anila dhe faleminderit për ftesën.

Anila Hoxha: Sa e respektojnë Kodin e Punës të dyja palët, si punëdhënësi dhe punëmarrësi? A kërkohet në gjykatë një negocim me punëdhënësin?

Elda Vrioni: Kodi i Punës, i cili është i zbatueshëm vetëm për një kategori punonjësish, jo për të gjithë, prezumohet që ta zbatojnë si punëdhënësi dhe punëmarrësi. Unë nuk di të flas me statistika , në nivel kombëtar, por di të them që numri i cështjeve që i drejtohen gjykatave administrative por edhe gjykatat e juridiksionit të zakonshëm, dikur gjykatat civile është relativisht i lartë. Më kujtohet që, kur u krijuan gjykatat administrative u bënë disa statistika për të parë cila është pesha që duhet të zërë kjo gjykatë dhe cilat janë cështjet që duhet të gjejë trajtesë, pra objekti i veprimtarisë gjyqësore dhe në fakt kishte shumë cështje me objekt pretendime apo mosmarrëveshje që lidheshin me kontratat e punës.

Anila Hoxha: Aktualisht rezulton që sërish ka shumë padi?

Elda Vrioni: Ka shumë cështje. Cështjet që kanë të bëjnë me mosmarrëveshjet nga marrëdheniet e punësimit shqyrtohen fillimisht në shkallë të parë dhe pastaj vijnë mbi bazë ankimi në Gjykatën Administrative të Apelit . E njëjta gjë ndodh edhe në gjykatat e juridiksionit të zakonshëm dhe në nivel apeli, për shkak të “baclong-u” të krijuar, shqyrtohen mosmarrëveshje të cilat në fakt janë vendimuar disa vite më parë , ndërkohë që cështja e të dërguarit në gjykatë të konflikteve të reja vijon. Dhe është rezultat i shumë faktorëve, psh. situata ekonomike në vend, punëdhënës të cilët në një moment të caktuar në sektorin privat nuk përballojnë të gjitha përgjegjësitë dhe mbyllin frontet e punës.

Anila Hoxha: Megjithëse, ju jeni gjyqtare administrative ju shqyrtoni një natyrë tjetër padish në raport midis punëdhënësit dhe punëmarrësit, ku paditës është nëpunësi më së shumti dhe të paditur janë institucionet shtetërore. Cila është tipologjia që ndeshni gjatë këtyre gjykimeve administrative?

Elda Vrioni: Në objektin e veprimtarisë të gjykatës administrative janë vetëm disa ligje, pra gjithmonë në sektorin publik. Por, mbi bazën e rregullimit ose të një ligji të posacëm psh. policia e shtetit ose nëpunësi civil që e parashikon edhe dispozita, që gjithashtu ka edhe një garanci dhe ligji shumë të vecantë, nëpunësi gjyqësor etj. Pra, ka disa parashikime që ia japin gjykatës administrative këtë fushë veprimtarie psh. nëse anëtarët e komisionit të prokurimit publik do të largoheshin nga detyra dhe do ta kontestonin këtë gjë , flasim për një largim të parakohshëm sepse ata janë me mandate, do të vijë sic kanë ardhur në gjykatën administrative . Po kështu, punonjësit e policisë së shtetit , po kështu punonjësit e policisë së burgjeve, po kështu punonjësit e shërbimit informativ të shtetit , po kështu nëpunësit civil, punonjësit e gardës.

Anila Hoxha: Dhe më së shumti për cfarë vijnë nëpunësit civil? Janë vlerësuar me 2 – 4 (katra) dhe për këtë arsye duhet të largohen ? Po , punonjësit e policisë së shtetit? Cili është pretendimi i tyre më i zakonshëm?

Elda Vrioni: Shumica e padive janë për ndërprerjen e marrëdhënies së punës . Pra, punonjësit e policisë vijnë në gjykatë edhe kur shkarkohen dhe përjashtohen nga policia e shtetit .Mbasi janë proceduar disiplinarisht, por në disa raste edhe penalisht nëse ka një vendim të formës së prerë. Dhe situata tjetër është kur ata lirohen dhe situata e lirimit që parashikohet gjithashtu në ligj, nëse në vlerësim të tyre nuk plotëson standartet, kërkesa e ligjit është e kontestueshme në rrugë gjyqësore.

Anila Hoxha: Ndërsa nëpunësit?

Elda Vrioni: Nëpunësit civil vijnë jo vetëm për situatën drastike, pra kur janë larguar nga detyra por edhe për cështjet e vlerësimit profesional. Është kjo që ju thatë, që vlerësimi i nëpunësit civil është shumë i rëndësishëm për efekt karrierë, por jo vetëm. Nëse ka dy vlerësime të njëpasnjëshme thotë ligji për nëpunësin civil që janë me vlerësime minimale, pra pamjaftueshëm, niveli 4(katër) është pamjaftueshëm dhe këto 2(dy) vlerësime janë konsegutive, të njëpasnjëshme. Ky është një moment shumë i rëndësishëm. Atëherë kjo përbën shkak për largim nga shërbimi civil. Dhe në këtë rast duke ditur tashmë të gjithë nëpunësit e shërbimit civil , ata që kanë marrë status dhe kanë garancinë nga ligji , duke ditur këtë gjë në fakt vijnë në dyert e gjykatës që në momentin që kanë një vlerësim të parë negativ. Që për për 4 (katrën) e parë është vlerësimi i parë në nivel të pamjaftueshëm.

Anila Hoxha: A e ka të dokumentuar, sektori juridik i institucionit të paditur se pse e ka të vlerësuar me 4 (katër) nëpunësin e shërbimit civil , qoftë me vlerësimin e parë me 4(katër), qoftë për të dyja rastet, që sjellin pasojën, pra largimin nga detyra?

Elda Vrioni: Sigurisht, që është në barrën e provës të subjektit punëdhënës ose organit publik të paditur që ti provojë gjykatës dokumentarisht një për një, që justifikojnë vlerësimin e bërë nga ana e tij për secilin komponent.

Anila Hoxha: A i sjell shteti këto prova? Apo edhe institucionet shtetërore mjaftohen me formularin?

Elda Vrioni: Në asnjë rast nuk mund të mjaftohesh me formularin. Sepse formulari ka pasqyruar në mënyrë të koncentruar argumentat dhe konkluzionet por nëse psh. në vlerësimin e titullarit apo të eprorit direkt nëpunësi civil nuk i është përgjigjur detyrave brenda afateve kohore, brenda parametrave të caktuar që duhen ti trajtonte, ne kërkojmë që të na vërtetohet kjo gjë. Pra, kërkojmë referenca konkrete , raste konkrete . Unë kam patur disa raste personalisht , kur nëpunësit civil kanë pretenduar parregullsi të vlerësimit madje kanë thënë që janë vlerësuar minimalisht, kur në vlerësimet e mëparshme kam kapur maksimumin.

Anila Hoxha: Është ky esktremiteti i palogjikshëm?

Elda Vrioni: Ky ekstremiteti a priori ndoshta nuk them dot i palogjikshëm, por ka një diferencë, e cila të ngjall kërshëri që duhet verifikuar sepse nuk mundet që një nëpunës cilësor të kthehet në një nëpunës të pazotë në atë masë sa që të largohet fare nga shërbimi civil .

Anila Hoxha: A mendoni se ka nevojë për përmirësime ligjore për ta bërë punonjësin më të mbrojtur ndaj institucionit ku ai është i angazhuar?

Elda Vrioni: Unë mendoj që fushat për përmirësim dalin rast pas rasti në varësi të problematikave që sillen në gjykatë. Më problem sesa përmirësimi në vetvete është zbatimi me korrektesë. Ndonjëherë, cështja e zbatimit të duhur është edhe rezultat interpretimi.

Anila Hoxha: A kemi ne organe publike që tregohen arbitrare me nëpunësit dhe largojnë ata nga shërbimi civil?

Elda Vrioni: Arbitrariteti nëse ne do ta barazonim me largimin e paligjshëm nga detyra, raste të tilla ka, sigurisht. Ka shumë raste kur gjykata shkarkimin nga detyra ose largimin nga shërbimi civil ose përjashtimin nga po themi nga strukturat e policisë të një punonjësi e gjen të pajustifikuar. Nëse ne, arbitraritetit do ti vendosim një tjetër doze, pra a jemi në kushtet kur veprime të tilla bëhen enkas nuk mendoj që gjykata në analizën e vet i referohet këtij boshti por shikon se ligji është zbatuar. Tju jap një shembull. Ka raste kur lirohen nga detyra punonjës të policisë për shkak të ristrukturimit, për shkak të ri-organizimit dhe nuk ka vende të mjaftueshme. Gjykata kërkon informacion mbi bazë strukture , më bindni që rrethanat janë të tilla që ju jeni të detyruar që ta lironi punonjësin e policisë sepse nuk ka mundësi sistemimi. Dhe kjo është një analizë në bazë të ligjit të provave.

Anila Hoxha: Cilat janë institucionet e tjera që me pretendimin e ristrukturimit të institucionit nuk kanë gjetur vend dhe kanë larguar nëpunësin?

Elda Vrioni: Mbaj mend që në vitin 2013 -2014 për shkak të, po ta quajmë kështu të “riformatimit” të shumë ministrive ka patur shumë lëvizje të kësaj natyre.Të gjitha kanë gjeneruar në cëshje gjyqësore dhe sigurisht rezultatet e gjykimit kanë qenë të ndryshme.

Anila Hoxha: Ka patur para disa vitesh një diskutim ku thuhet se kostoja e largimit të padrejtë e një punonjësi nëse vërtetohet i tillë nga gjykata ta paguajë eprori. Dicka e tillë nuk gjeti zbatim ligjërisht por sipas jush edhe njëherë ku duhet ndryshuar ligji?

Elda Vrioni: Unë nuk e shikoj ngërcin tek ligji sesa tek nevoja për zbatimin e ligjit si duhet. Duhet titullari i një organi të mbajë vetë përgjegjësi financiare në rastin e një largimi të padrejtë nga puna? Është shumë i guximshëm, si parashikim. Personalisht, mendoj që jo.

Anila Hoxha: Cila është pjesa më e vështirë në gjykimet me objekt paditë e marrëdhënieve të punës?

Elda Vrioni: Kur situatat janë të rralla. Si psh. largimi i një anëtari të Këshillit Mbikqyrës të Bankës së Shqipërisë ose psh. largimi i një anëtari të AKEP, që është Autoriteti i Komunikimeve Elektronike dhe Postare.

Anila Hoxha: Po pse duhet bërë diferencën largimi i një punonjësi të tillë?

Elda Vrioni: Specifikat e ligjit. Specifika e ligjit prezanton një rast juridikisht të vështirë përpara gjyqtarit.

Anila Hoxha: Ka një rast që ju vazhdoni zonja gjyqtare ta keni në kujtesë ? E keni konsideruar si një rast të vështirë qoftë edhe emocionalisht ?

Elda Vrioni: Më kujtohet sesi ka patur kryetar komunash që largonin njerëzit që kishin vite që punonin edhe në shënimin që në aktin e largimit për bindje politike që është në kuptim të ligjit është një motiv abuziv i themi ne .

Anila Hoxha: Është jo kushtetues , jo ligjor?

Elda Vrioni: Pa diskutim që është në kundërshtim të Kushtetutës, që garanton parimin e barazisë dhe të mosdiskriminimit dhe padiskutim në kundërshtim me Kodin e Punës, i cili në fakt penalizon punëdhënësin nëse bën të tilla gabime dhe të largon nga detyra , le të themi sepse ti do shkëputesh për të kryer shërbimin e detyrueshëm ushtarak ose për shkak se ti ke një përkatësi të caktuar. Ose për shkak sepse ti je në ushtrim të një të drejtë kushtetuese që ti do të marrësh lejen tënde dhe ai të thotë nuk ta jap lejen, por nëse ti insiston unë fare të largoj nga puna. Ka një grup njerëzish që konsiderohen aset, për cdo institucion , për cdo fushë sepse janë specialistë, mund të kenë eksperiencë shumë të gjatë ose mund të prezantojnë vlera të rralla përsa i takon përgatitjes profesionale. Dhe është mirë që të tillë individë të mund të mbështeten dhe të vlerësohen nga të gjithë titullarët. Cilido qofshin ata.

Anila Hoxha: E kanë garancinë nëpunësit sot dhe asetet që të jenë të palëvizshëm?

Elda Vrioni: Në nivel ligji e kanë Anila. Çështja është si ne e zbatojmë ligjin. Pa diskutim.

Anila Hoxha: Zonja gjyqtare, megjithatë është vënë re që në masën 70 %, qytetarët janë fitues të padive me objekt marrëdhëniet e punës. Si shpjegohet kjo dhe cdo të thotë për buxhetin e shtetit?

Elda Vrioni: Në momentin që konstaton që largimi ka qenë në kundështim me ligjin, urdhëron kthimin në pozicionin e punës , ndërkaq do ti paguhet paga , do ti paguhet paga që në momentin që është larguar nga detyra deri në ditën e zbatimit të vendimit të gjykatës . Shumë vendime të tilla dhe duke prezumuar që puna nuk ka reshtur nëpër ato institucione për të njëjtën periudhë, që punëmarrësi në të njëjtën kohë gjyqfituesi kërkon pagën, dikush tjetër ka punuar dhe ka ushtruar detyrën gjatë gjithë kësaj kohe. Kështu, që sigurisht që edhe fatura financiare është e lartë.

Anila Hoxha: Kemi patur edhe raste ku rezulton se punëmarrësi ishte jashtë Shqipërisë dhe ndërkohë rezultonte i punësuar në një institucion shtetëror. Mbaj mend rastin e një punonjësi në Gardën e Republikës.

Elda Vrioni: Ndoshta vite përpara mund të jetë pretenduar por mosparaqitja në detyrë, pra një person që nuk respekton disiplinën në punë është një nga shkaqet më klasike për ti dhënë fund marrëdhënies së punës. Sikundër një tjetër punëmarrës mund të mos ketë kapacitetet për t”iu përgjigjur përgjegjësive të punës dhe mund ti shkaktojë dëme institucionit , sigurisht që zgjidhja është e justifikuar.

Anila Hoxha: Këto janë dy shembujtë tipikë se pse largohen nga detyra punonjësit?

Elda Vrioni: Pastaj ka edhe raste sporadike sepse mund të punosh mirë, por nëse një episod i caktuar, shkelja disiplinore ështe vërtet e rëndë dhe përbën precedent, sigurisht që zgjidhja e kontratës të punës del e justifikuar.

Anila Hoxha: Sa rëndë e shkelin ligjin punëmarrësit si psh. përdorin alkool. Deri në cfarë niveli arrijnë shkelja e punëmarrësit?
Elda Vrioni: Ka patur edhe raste kur punonjësit e policisë të shtetit gjatë ushtrimit të detyrës dhe me uniform ka konsumuar alkool , nuk janë toleruar dhe në vlerësimin tim me shumë të drejtë. Edhe në fakt përbën shkelje të rëndë disiplinore, kjo situatë në Rregulloren e Policisë së Shtetit. E mora si shembull këtë.

Anila Hoxha: Po nëpunësit e tjerë cfarë shkeljesh të rënda disiplinore kryejnë?

Elda Vrioni: Mospërmbushja e detyrave funksionale është në vlerësimin tim , një nga shkaqet më….

Anila Hoxha: Duket shumë e përgjithshme? Po cfarë nuk bëjnë ata?

Elda Vrioni: Cdo punëmarrës ka përgjegjësitë e veta brenda pozicionit të punës që i është dhënë. Brenda detyrës që ushtron.

Anila Hoxha: Pajisja me një raport mjekësor pafundësisht, vazhdon të përdoret si një argument për të shmangur largimin?

Elda Vrioni: Ka raste. Në të gjitha institucionet në bashki, në ministri, në institucionet e tjera, në varësi të ministrive. Ka raste kur punëmarrësit ose për arsye të caktuara marrin raport për kohë të gjatë ose kur fillojnë dhe prishen raportet brenda marrëdhënies së punësimit dhe parandiejnë që mund ti vijë fundi kontratës, e përdorin këtë si mundësi për të fituar kohë ndoshta.

Anila Hoxha: Sa zgjat kjo? Ndërpritet marrëdhënieja e punës në këto rrethana?

Elda Vrioni: Në parim, marrëdhënieja e punës nqs. punëmarrësi është me raport të justifikuar mjekësor nuk ndërpritet.

Anila Hoxha: Tani flasim për sektorin privat. Sa zbatohet Kodi i Punës në privat?

Elda Vrioni: Në sektorin privat, kontrata nuk është gjë tjetër, vecse një riprodhim i parashikimeve të Kodit të Punës.Ajo që ka ndodhur kanë ngritur prentendime mbi pagesat për kohën jashtë orarit sepse mund të jetë e pranueshme edhe është e njohur edhe nga Kodi i Punës, që për nevoja pune punëmarrësi mund të qëndrojë përtej orarit. Kjo është një gjë që ndodh në gjithë botën, pra të punosh përtej një orari fiks të përcaktuar në kontratë nuk është një shkelje e madhe e ligjit, nëse kjo justifikohet me nevoja të punës. Ajo cfarë duhet të ndodhë është që punëmarrësi duhet të paguhet për kohën jashtë orarit e cila është e vlerësuar më shumë sesa koha brenda orarit sikundër puna në fundjavë është më e mirëpaguar.

Anila Hoxha: A paguhen?

Elda Vrioni: Paguhen. Duhen të paguhen dhe në shumë raste paguhen. Ka situata që paguhen por në këtë raste vihet në gjykatë.

Anila Hoxha:Zonja gjyqtare,cilat janë institucionet më të paditura nga punonjësit me objekt “largimin pa të drejtë nga puna”?

Elda Vrioni: Institucionet ku ka ri-organizime, të cilat rezultojnë në largime masive nga puna, bëhen objekt padish në gjykatë.

Anila Hoxha: Kush janë 3 institucionet më të paditura, gjatë karrierës tuaj 23 vjecare që keni vënë re?

Elda Vrioni: Mund ta përmbledh në mënyrë tërësore që psh. paditë ndaj ministrive kanë qenë të shpeshta. Nuk di të them një klasifikim.

Anila Hoxha: Ndaj bashkive?

Elda Vrioni: Po, ka largime në bashki. Patjetër që gjenerojnë në gjykatë.

Anila Hoxha: Policia, e thamë që i ka të shpeshta?

Elda Vrioni: Nuk di ta them me klasifikim, nuk e bëj dot një klasifikim sepse ka institucione, të cilat kanë raste sporadike. Por, ndonjëherë kur largimi është kolektiv , largohen 20 veta këto prodhojnë 20 padi, por kjo nuk dmth. në vetvete që ai institucion është problematik në kuadër të shkëputjes së marrëdhënieve

Top Channel