“Çfarë më bën të lumtur…”/ Vrasja e 14-vjeçarit në Tiranë, vogëlushi Rajan Lica drithëron studion e “ArtKand” me një monolog kundër dhunës 24/11 09:50
Ndarjet nuk janë aspak të lehta, pavarësisht nëse është hera e parë që e kaloni atë ose jo.
Dyshime dhe pasiguri të shumta, duke pyetur veten se ku, si dhe pse ndryshuan gjërat kështu. Siç thotë neuroshkencëtarja Dr Lucy Brown, “ne të gjithë jemi të mjerë kur na kanë hedhur poshtë” dhe ka një koktej të fuqishëm kimik që ndihmon të shpjegojmë pse.
Serotonina është neurotransmetues i trurit i lidhur me lumturinë. Ajo ndikon në çdo pjesë të trupit tuaj, që nga emocionet deri tek aftësitë tuaja të të menduarit. Serotonina konsiderohet si një stabilizues natyral i humorit dhe përbëhet nga aminoacidi thelbësor i quajtur triptofan, i cili merret përmes ushqimit.
Brown ishte pjesë e një ekipi studiuesish që kreu një studim mbi ndikimin e thyerjes së zemrës, duke skanuar aktivitetin e trurit të 15 të rinjve të rritur që po kalonin ndarje të padëshiruara. Atyre iu shfaqën fotot e ish-partnerëve të tyre dhe skanimet treguan pjesë të trurit që fuqizojnë ndjenjën tonë të motivimit dhe shpërblimit – ku jetojnë neuronet tona dopaminergjike – u mbingarkuan. Është një “hiper-aktivitet” sipas Brown krahasuar me atë që do të shihni në një të varur nga kokaina që përpiqet të largohet.
Është sikur jemi të varur nga njëri-tjetri. Kur humbim dikë, ne kemi humbur një pjesë shumë të dobishme të jetës sonë dhe ndjenjën e vetvetes. Ata kanë ofruar risi në jetën tuaj dhe tani nuk është aty, kështu që ne kemi nevojë për disa shpërblime të tjera.
Dhe nuk është vetëm dhimbja emocionale me të cilën mund të luftoni. Në studimin e Brown, u aktivizuan edhe zonat e trurit të lidhura me dhimbjen fizike. Ajo shpjegon se refuzimi shkakton një pjesë të trurit të quajtur korteksi izolues – e njëjta pjesë që i përgjigjet shqetësimit rreth dhimbjes, si kur fillon paniku pas një pickimi tashmë të dhimbshëm blete. Kur stresi emocional shkakton simptoma fizike, si dhimbje koke dhe të përziera, termi i tij mjekësor është somatizimi.
“Nëse keni pasur ndonjëherë flutura kur keni qenë nervoz, e keni përjetuar këtë”, shpjegon Dr Abishek Rolands.
“Gjëja më e rëndësishme për t’u mbajtur mend është se edhe pse nuk ka asnjë shkak fizik, simptomat janë shumë reale – ato nuk janë të sajuara apo “të gjitha në kokë”.
Në të vërtetë, studimet e mëparshme kanë theksuar rëndësinë e marrëdhënieve shoqërore kuptimplota për të qëndruar të shëndetshëm. Dhe në vitin 2021, studiuesit amerikanë sugjeruan se sistemi ynë imunitar merr shenja nga sistemi ynë nervor nëse është duke luftuar – duke marrë në mënyrë efektive vendime që mund të na sëmurin.
Brown thotë se thyerja e zemrës duhet të trajtohet si “të heqim dorë nga një varësi”, megjithëse ajo pranon se “dëshira është më e fortë kur kemi humbur dikë”.
Top Channel
