“Ah, Kosova ime”, romani i autores Mechthild Henneke

Libri flet “Ah, Kosova ime” për një të ri nga Kosova, i cili jeton në Gjermani dhe që i bashkohet UÇK-së nga Gjermania. Ai studion për mjekësi në Gjermani, ka ndërtuar një jetë të mrekullueshme për veten, por e lë çdo gjë, sepse thotë se nuk mund ta shohë Kosovën të lëndohet nga serbët dhe dëshiron të luftojë edhe vetë. Ai i bashkohet UÇK-së dhe zbulon në betejën e parë se vrasja nuk është aq e lehtë për të, por që e ka të lehtë t’u ndihmojë njerëzve, të ndihmojë të plagosurit, të kujdeset për ta dhe talenti i tij njihet edhe nga UÇK-ja dhe ai bëhet një nga mjekët e paktë në terren brenda UÇK-së.

Mechthild Henneke thotë që historia bazohet kryesisht në fakte dhe tregon “se sa janë të aftë njerëzit në luftë. Ata me të vërtetë bëhen heronj kur e tejkalojnë veten dhe në të njëjtën kohë paguajnë një çmim shumë të lartë në kuptimin që heroi, natyrisht, sheh kaq shumë njerëz që vdesin, sheh kaq shumë vuajtje, sheh se çfarë po bën lufta dhe në thelb në ditën e fundit të luftës, mbi të cilën përfundon libri, gjithashtu ndihet shumë i rraskapitur brenda, ndihet i lodhur sepse lufta i ka marrë të gjitha forcat.”

DW: Cilat janë lidhshmëritë mes jush dhe personazhit të romanit?

Henneke: Oh, një marrëdhënie shumë e ngushtë. Kështu që mendoj se jam e përfshirë vetë në të gjithë personazhet e mi. Pra, ndoshta kjo ishte një nga arsyet pse e shkrova si roman. Unë vetë erdha në Kosovë me shumë idealizëm dhe gjeta shumë aspekte brenda historisë së Naimit që më emocionuan shumë. Nuk kam qenë në luftë në Kosovë, por prapë e kam dashurinë për Kosovën dhe argëtimin në Kosovë. Unë arrita ta inkorporoja atë në personazhet e mi. Për shembull, ka djem të egër që gjithmonë shfaqen mjaft dhe kjo ishte disi argëtuese për mua të shkruaj, sepse ky është një aspekt i jetës edhe për mua, thjesht duke përplasur tryezën dhe duke bërë disi shaka të çuditshme. Unë arrita të futem pak në të, në personazhin e Naimit.

Titulli i romanit “Ah” është një pasthirrmë për vuajtjen. Kështu mendoni për Kosovën, apo çfarë raporti keni me Kosovën dhe përshtypjen që keni për vetë personazhin?

Henneke: “Ah moj Kosovë” mund të jetë edhe shprehje dashurie, ndaj e themi me emocion. Por është e vërtetë, ka edhe pak nga kjo dhimbje që Kosova nuk ka një jetë të thjeshtë e të mirë që ju dëshironi. Dhe siç është sot, mendoj se sot në fakt mund të thuhet “Ah, Kosova ime”, sepse 20 apo 23 vjet pas përfundimit të luftës ka ende shumë probleme. Unë jam kthyer këtu tani dhe shoh shumë njerëz që më tregojnë për problemet, sistemin e kujdesit shëndetësor dhe punët, trafikun, ka ende shumë çështje, pensionet e kështu me radhë që duhen përmirësuar. Ka ende shumë për të bërë. Disa gjëra ndoshta nuk dolën ashtu siç kishin ëndërruar ata që luftuan atëherë, për aq sa mund të thonë akoma këtë “ah”, “Ah, Kosova ime”, të uroj gjitha të mirat, por ka ende shumë për të bërë.

Personazhi kryesor në librin tuaj dhe shokët e tij nuk janë superheronj, ndryshe nga shumë histori të luftës së Kosovës. Megjithatë, lufta ka motive heroike. Cila është deklarata në librin tuaj? A ka një luftë të drejtë?

Henneke: Nuk ka luftë të nevojshme, do të thosha. Thjesht është shumë e madhe për mua si fjalë. Por ishte e nevojshme për njerëzit në Kosovë. Ata luftuan, rezistuan dhe hynë në vendin e tyre. Ne mund të shohim se në Ukrainë sot, nuk mund të lejosh që atdheu yt të shkatërrohet. Për shembull në Prishtinë, unë isha pas ndërtesës së qeverisë. Në vitin 1981 njerëz u vranë në demonstrata, ka edhe një memorial të vogël atje. Kosova ka përjetuar një vuajtje të madhe, e kuptoj plotësisht pse njerëzit thoshin në vitet 1990, hajde të rrëmbejmë armët. Është shumë e vështirë për mua si gjermane të imagjinoj diçka të tillë pas Luftës së Dytë Botërore, por sapo erdha këtu kuptova, se kjo ishte mënyra e vetme për të ndaluar vuajtjet dhe për të tërhequr vëmendjen ndërkombëtare. Është një temë e madhe, e di këtë.

Më tej në romanin tuaj ju thoni se personazhi juaj “paguan një çmim të lartë dhe në fundi nuk është më aq krenar”, çfarë ndodhi?

Henneke: Besoj se heroi përfaqëson shumë njerëz që kanë luftuar në UÇK. Unë mendoj se nëse nuk e keni përjetuar diçka të tillë, nuk mund ta imagjinoni se si është rraskapitja fizike dhe mendore në një situatë kaq stresuese të përhershme, të kërcënuar përgjithmonë me vdekje dhe heroi im ishte veçanërisht i ekspozuar ndaj asaj në të cilën ndodhej u përpoq vazhdimisht për të shpëtuar njerëzit nga vdekja. Ai nuk luftoi vetëm për veten e tij, ai luftoi për shumë njerëz të tjerë – civilë, por edhe ushtarë. Për shembull, në konfliktin në Ukrainë tani kam takuar dy gra me të cilat jam bërë mike dhe që përpiqem t’i ndihmoj. Tashmë vetëm nga arratisja e tyre mund të them që të dyja kanë marrë përsipër, janë aq të rraskapitura mendërisht sa kanë shumë pak energji, për shembull, për t’u marre me procedurat e autoriteteve gjermane. Ato kanë nevojë për shumë mbështetje. Nëse e imagjinoj të jem në luftë për një vit, një vit si mjek në terren, duke u përballur vazhdimisht me pamundësinë për të bërë një operacion, pa mjekim e kështu me radhë është e jashtëzakonshme

A mendoni se nëpërmjet librit tuaj ka shumë më tepër për të zbuluar se çfarë ka ndodhur në radhët e UÇK-së para, gjatë dhe pas luftës?

Henneke: Nuk mendoj se do të zbuloj në librin tim gjëra që nuk dihen, sepse gjithsesi është thjesht një roman. Unë nuk emërtoj dhe nuk sjell asnjë fakt në romanin tim. Në fakt doja t’i jepja individit një skenë me të gjitha aspektet e saj. Njerëzit shohin suksese ushtarake ose politike, por individi shkon në luftë dhe shpesh harrohet në luftë. Kjo ishte në fakt shumë e rëndësishme për mua.

Kujt i drejtohet libri juaj?

Henneke: Kur shkrova librin, kisha parasysh lexuesit e rinj. Në fakt, tani pa dallim kombësie, të rinjtë po i bëjnë vetes pyetje për idealizmin, përkushtimin, për çfarë duan të luftojnë në jetën e tyre. Pra, këto janë pyetjet themelore që çdo person duhet t’i bëjë vetes në një moment: për çfarë dëshiron në të vërtetë ta përdorë jetën e tij. Prandaj kam pasur gjithmonë para vetes pak lexues të rinj, nga mosha 18 deri në 30 vjeç, por tani kam vënë re se librin e lexojnë shumë edhe të moshuarit.

Nëse përmes librit dëshironi që lexuesit të përballen me të vërtetën e së kaluarës së tyre, a mund të vijë ndonjë gjë e mirë nga kjo?

Henneke: Ballafaqimi me të kaluarën krijon vetëbesim dhe forcë për të ardhmen. Kur mendoj për Gjermaninë, vetëm përmes ballafaqimit me të kaluarën ishte e mundur që brezi i ri të zhvillonte diçka të re, si lëvizja e gjelbër etj. Ishte shumë e lidhur me faktin që prindërit më në fund nisën të na tregonin se çfarë kishte ndodhur dikur. Në këtë drejtim, ky debat i jep forcë dhe energji të ardhmes. Ju e dini se çfarë ka ndodhur, ju e dini gjithashtu se çfarë shkoi keq dhe mësoni prej saj dhe kjo na ndihmon të përballojmë mirë të nesërmen.

Top Channel