Studimi/ Mos u shqetësoni për paratë dhe punën, stresi për to shton rrezikun e sulmeve në zemër

Ekspertët nuk mund të shpjegojnë përfundimisht lidhjen që kanë gjetur, apo edhe nëse nivelet e larta të stresit janë shkaku i sëmundjeve kardiovaskulare. Megjithatë, studimet e mëparshme tashmë sugjerojnë se nivelet e larta të kortizolit nga stresi afatgjatë mund të rrisin kolesterolin në gjak, trigliceridet, sheqerin në gjak dhe presionin e gjakut. Rreziku i sëmundjeve kardiovaskulare rritet me ndjenjat e perceptuara të stresit, problemeve financiare dhe ngjarjeve negative të jetës, thonë ekspertët e Universitetit të Goteborgut.

Sëmundja kardiovaskulare (CVD) është një term i përgjithshëm për kushtet që prekin zemrën ose enët e gjakut. Zakonisht shoqërohet me një grumbullim të depozitave yndyrore brenda arterieve (arterosklerozë) dhe një rrezik në rritje të mpiksjes së gjakut. Mund të shoqërohet gjithashtu me dëmtime të arterieve në organe si truri, zemra, veshkat dhe sytë. Të gjitha sëmundjet e zemrës janë sëmundje kardiovaskulare, por jo të gjitha sëmundjet kardiovaskulare janë sëmundje të zemrës.

“Nuk dihet saktësisht se çfarë e shkakton rritjen e rrezikut të sëmundjeve kardiovaskulare tek njerëzit me stres të rëndë”, tha autorja e studimit Annika Rosengren, një profesoreshë e mjekësisë në Universitetin e Goteborgut. “Por shumë procese të ndryshme në trup, si arteroskleroza dhe mpiksja e gjakut, mund të ndikohen nga stresi. Nëse duam të zvogëlojmë rrezikun e sëmundjeve kardiovaskulare globalisht, duhet ta konsiderojmë stresin si një tjetër faktor rreziku të modifikueshëm”, tha ajo.

Sëmundja kardiovaskulare është termi për të gjitha llojet e sëmundjeve që prekin zemrën ose enët e gjakut, duke përfshirë sëmundjen koronare të zemrës (arteriet e bllokuara), të cilat mund të shkaktojnë sulme në zemër, goditje në tru dhe më shumë. Sëmundjet kardiovaskulare janë shkaku numër një i vdekjeve në nivel global, duke marrë rreth 17.9 milionë jetë çdo vit. Ky hulumtim i ri u bazua në të dhënat e mbledhura midis janarit 2003 dhe marsit 2021, të marra nga studimi i Epidemiologjisë Rurale Urbane Prospektive (PURE). PURE ka më shumë se 200.000 pjesëmarrës, por hulumtimi i ri u fokusua në 118.706 individë pa ndonjë histori të sëmundjeve kardiovaskulare.

Individët ishin në 21 vende – katër vende me të ardhura të larta, (përfshirë Kanadanë, Suedinë dhe Emiratet e Bashkuara Arabe), 12 vende me të ardhura mesatare (përfshirë Brazilin, Poloninë, Afrikën Jugore) dhe pesë vende me të ardhura të ulëta (përfshirë Indinë, Pakistanin, Zimbabve). Në mënyrë të dukshme mungonin në mesin e mostrës ishin kombet e mëdha perëndimore, duke përfshirë Britaninë e Madhe dhe SHBA-në, dhe vendet me shumë popullsi, duke përfshirë Kinën, Rusinë dhe Japoninë. Pjesëmarrësit, burra dhe gra, ishin të moshës 35 deri në 70 vjeç, megjithëse 50 vjet ishte mesatarja kur filloi studimi.

Fillimisht, atyre iu bënë pyetje rreth stresit të perceptuar në vitin e kaluar, të vlerësuara në një shkallë nga zero (pa stres) në tre (stres i rëndë). ‘Stresi’ përkufizohej si ndjenja nervore, nervozë ose ankth për shkak të faktorëve në punë ose në shtëpi, të qenit në vështirësi financiare ose të përjetonin ngjarje të vështira dhe periudha sfiduese në jetën e tyre. Sëmundja kardiovaskulare (CVD) është një term i përgjithshëm për kushtet që prekin zemrën ose enët e gjakut. Ngjarjet CVD përfshijnë sëmundje të zemrës dhe goditje në tru. Të gjitha sëmundjet e zemrës janë sëmundje kardiovaskulare, por jo të gjitha sëmundjet kardiovaskulare janë sëmundje të zemrës (imazhi i aksioneve).

Ngjarje dhe kohë të tilla përfshinin divorcin, papunësinë, humbjen ose sëmundjen e rëndë të një anëtari të familjes. Nga pjesëmarrësit, 7.3 për qind u zbulua se i ishin nënshtruar stresit të rëndë, 18.4 për qind ndaj stresit të moderuar, 29.4 për qind ndaj stresit të ulët dhe 44 për qind pa stres. Ata që ishin nën stres të rëndë ishin pak më të rinj, më shpesh të karakterizuar nga faktorë rreziku si duhani ose obeziteti abdominal dhe më shpesh në vendet me të ardhura të larta. Individët u ndoqën deri në mars 2021, që do të thoshte se periudha mesatare e ndjekjes ishte 10 vjet.

Gjatë kësaj kohe u regjistruan 5934 ngjarje kardiovaskulare në formën e infarktit të miokardit, goditjes në tru ose dështimit të zemrës. Për pjesëmarrësit me stres të lartë, rreziku i ndonjë forme të ngjarjeve kardiovaskulare u rrit me 22 për qind, ataku në zemër me 24 për qind dhe goditjet në tru 30 për qind. Një dallim kyç i këtij punimi të ri, i botuar në revistën JAMA Network Open, është se nivelet e stresit janë klasifikuar përpara ngjarjeve kardiovaskulare, sipas ekipit. Studimet e mëparshme kërkuan të përcaktonin nivelet e stresit tek njerëzit që kishin pësuar tashmë një atak në zemër ose goditje në tru, gjë që mund të ketë ndikuar në përgjigjet.

Megjithatë, studimi nuk mund të përgjigjet nëse stresi ka një efekt më akut apo kronik, apo nëse efekti i tij ndryshon, midis kategorive të të ardhurave të vendit. Kufizime të tjera përfshijnë pyetjet e thjeshta dhe ‘pjesërisht subjektive’ të bëra nga pjesëmarrësit dhe faktin që shumë vende në mbarë botën nuk janë të përfshira në PURE. Disa studime kanë shqyrtuar tashmë lidhjen midis stresit dhe çështjeve kardiovaskulare – një studim i publikuar në fillim të këtij viti zbuloi se një nivel i ngritur i hormoneve të stresit lidhet me rrezikun më të lartë të presionit të lartë të gjakut dhe ngjarjeve kardiovaskulare. Ky studim, i botuar në shtator në revistën Hypertension, ndoqi 400 amerikanë për më shumë se një dekadë.

“Hormonet e stresit, norepinefrina, epinefrina, dopamina dhe kortizoli mund të rriten me stresin nga ngjarjet e jetës, puna, marrëdhëniet, financat dhe më shumë”, tha autori kryesor Kosuke Inoue në Universitetin e Kiotos në Kioto, Japoni. Shkencëtarët në Shkollën Mjekësore të Harvardit pretenduan se lidhin drejtpërdrejt ankthin dhe stresin me sëmundjet kardiovaskulare për herë të parë në vitin 2017.

Si mund të qetësoni nervat tuaj?
Pavarësisht nëse është mendimi për të dhënë një prezantim në një takim të rëndësishëm zyre ose për t’u frustruar në një radhë trafiku, stresi është bërë një pjesë e padëshiruar e jetës së përditshme. Një teknikë e thjeshtë frymëmarrjeje mund të ndihmojë në qetësimin e nervave në sekonda – duke ‘mashtruar’ trupin duke menduar se është i relaksuar. Metoda ka një rregull të thjeshtë – nxirrni frymën për dyfishin e kohës që thithni.

Nëse merrni frymë dhe numëroni deri në katër sekonda, atëherë duhet të nxirrni ngadalë dhe të numëroni deri në tetë sekonda ndërsa e bëni këtë. Kjo shkakton një ndryshim në sistemin nervor nga mënyra ‘simpatike’ – që është ajo që ne e lidhim me luftën ose ikjen – në ‘parasimpatike’ – ose ‘pushim dhe tretje’.

Nëse dikush është i stresuar, ajo sugjeron që të marrë frymë për dy dhe jashtë për katër sekonda. Pastaj gradualisht rriteni këtë në thithje për tetë sekonda dhe nxirrni për 16 sekonda pas pak stërvitje.

Top Channel