I pasur, por i pafuqishëm… Si i mban Putini miliarderët rusë në anën e tij gjatë luftës në Ukrainë

Megjithatë, në 25 vitet që Vladimir Putin ka qenë në pushtet, të pasurit dhe të fuqishmit e Rusisë, të njohur si oligarkë, kanë humbur pothuajse të gjithë ndikimin e tyre politik.

Të gjitha këto janë lajme të mira për presidentin rus, komenton BBC në një analizë. Sanksionet perëndimore nuk kanë arritur t’i shndërrojnë super të pasurit në kundërshtarë të tij, ndërsa politika e “karrotës dhe shkopit” i ka shndërruar ata në mbështetës të heshtur.

Ish-bankieri miliarder Oleg Tinkov, një ditë pasi kritikoi luftën dhe e quajti atë “të çmendur” në një postim në Instagram, Kremlini kontaktoi drejtuesit e tij. Atyre iu tha se Tinkoff Bank, banka e dytë më e madhe e Rusisë në atë kohë, do të shtetëzohej nëse nuk do të ndërpriteshin të gjitha lidhjet me themeluesin e saj.

“Nuk munda ta negocioja çmimin”, tha Tinkov për New York Times. “Ishte sikur të isha peng, merrje çfarëdo që të ofronin. Nuk munda ta negocioja”.

Brenda një jave, një kompani e lidhur me Vladimir Potanin, biznesmeni i pestë më i pasur i Rusisë, i cili furnizon nikel për motorët e avionëve luftarakë, njoftoi se po blinte bankën. Sipas Tinkov, ajo u shit për vetëm 3% të vlerës së saj reale.

Tinkov humbi pothuajse 9 miliardë dollarë (7.6 miliardë euro) të pasurisë që zotëronte dikur dhe iku përfundimisht nga Rusia. Kjo është shumë larg situatës që mbizotëronte përpara se Putini të bëhej president.

Në vitet pas rënies së Bashkimit Sovjetik, disa rusë u pasuruan shumë duke blerë pronësinë e bizneseve të mëdha që më parë ishin në pronësi të shtetit dhe duke shfrytëzuar mundësitë e kapitalizmit në zhvillim të vendit të tyre.

Pasuria e tyre e sapogjetur u solli atyre ndikim dhe pushtet gjatë një periudhe trazirash politike, dhe ata u bënë të njohur si oligarkë.

Oligarku më i fuqishëm i Rusisë, Boris Berezovski, pretendoi se kishte orkestruar ngritjen e Putinit në presidencë në vitin 2000 dhe vite më vonë kërkoi falje për këtë: Nuk pashë tek ky njeri tiranin dhe uzurpatorin e ardhshëm lakmitar, njeriun që do të shkelte lirinë dhe do të ndalonte zhvillimin e Rusisë.

Berezovski mund ta ketë ekzagjeruar rolin e tij, por oligarkët e Rusisë ishin sigurisht të aftë të drejtonin fijet në nivelet më të larta të pushtetit.

Pak më shumë se një vit pas kërkimfaljes së tij, Berezovski u gjet i vdekur në rrethana misterioze ndërsa ishte në mërgim në Mbretërinë e Bashkuar. Në atë kohë, edhe oligarkia ruse kishte vdekur përgjithmonë.

Pra, kur Putini mblodhi njerëzit më të pasur të Rusisë në Kremlin vetëm disa orë pasi urdhëroi një pushtim në shkallë të plotë të Ukrainës më 24 shkurt 2022, ata nuk mund të bënin asgjë për ta kundërshtuar atë, edhe pse e dinin se fati i tyre do të merrte një goditje të madhe.

“Shpresoj që në këto rrethana të reja, do të punojmë së bashku po aq mirë dhe me të njëjtën efektivitet”, u kishte thënë ai atyre. Një gazetar i pranishëm në takim i përshkroi miliarderët e mbledhur si “të zbehtë dhe pa gjumë”.

Periudha që i parapriu luftës ishte shumë e keqe për miliarderët e Rusisë, ashtu si edhe pasojat e menjëhershme të luftës.

Sipas revistës Forbes, midis prillit 2021 dhe prillit 2022, numri i miliarderëve ra nga 117 në 83 për shkak të luftës, sanksioneve dhe dobësimit të rublës. Në total, ata humbën 263 miliardë dollarë, ose mesatarisht 27% të pasurisë së tyre.

Megjithatë, vitet që pasuan treguan se pjesëmarrja në ekonominë e luftës së Putinit do të sillte përfitime të mëdha.

Shpenzimet e majme të luftës e nxitën rritjen ekonomike të Rusisë në më shumë se 4% në vit në vitet 2023 dhe 2024. Kjo ishte pozitive edhe për super të pasurit e Rusisë, të cilët nuk fitonin miliarda direkt nga kontratat e mbrojtjes.

Në vitin 2024, më shumë se gjysma e miliarderëve të Rusisë ose luajtën ndonjë rol në furnizimin e ushtrisë ose përfituan nga lufta, sipas Giacomo Tognini të Forbes.

“E gjithë kjo pa llogaritur ata që nuk janë të përfshirë drejtpërdrejt, por që kanë nevojë për njëfarë lidhjeje me Kremlinin. Dhe mendoj se është e drejtë të thuhet se kushdo që drejton një biznes në Rusi duhet të ketë njëfarë lidhjeje me qeverinë “, i tha ai BBC-së.

Këtë vit, numri i miliarderëve në Rusi të përfshirë në listën e Forbes ishte më i larti i regjistruar ndonjëherë, 140. Pasuria e tyre totale (580 miliardë dollarë) ishte vetëm 3 miliardë dollarë më e ulët se niveli më i lartë i regjistruar vitin para luftës.

Ndërsa u lejon besnikëve të tij të korrin fitime, Putini ndëshkon sistematikisht ata që refuzojnë të zbatojnë rregullat.

Rusët e kujtojnë shumë mirë se çfarë i ndodhi manjatit të naftës Mikhail Khodorkovsky. Dikur njeriu më i pasur i Rusisë, ai kaloi 10 vjet në burg pasi themeloi një organizatë pro-demokraci në vitin 2001.

Që nga fillimi i luftës, pothuajse të gjithë të pasurit e Rusisë kanë heshtur, ndërsa ata pak që kanë shprehur publikisht pakënaqësinë e tyre janë detyruar të largohen nga vendi i tyre dhe nga pjesa më e madhe e pasurisë së tyre.

Njerëzit më të pasur të Rusisë janë padyshim thelbësorë për përpjekjet luftarake të Putinit, dhe shumë prej tyre, përfshirë 37 biznesmenët e thirrur në Kremlin më 24 shkurt 2022, janë shënjestruar nga sanksionet perëndimore.

Megjithatë, nëse bota perëndimore donte t’i varfëronte ata dhe t’i kthente kundër Kremlinit, kjo dështoi, duke pasur parasysh begatinë e vazhdueshme dhe mungesën e mosmarrëveshjeve midis miliarderëve rusë.

Nëse ndonjëri prej tyre do të kishte menduar të dezertonte në Perëndim me miliardat e tij, sanksionet e bënë të pamundur.

“Perëndimi bëri gjithçka që ishte e mundur për të siguruar që miliarderët rusë të mblidheshin rreth flamurit”, tha Alexander Kolyandr i Qendrës për Analizën e Politikave Evropiane (CEPA).

“Nuk kishte absolutisht asnjë plan, asnjë ide, asnjë rrugë të qartë që asnjëri prej tyre të ‘braktiste anijen’. Asetet e tyre u sanksionuan, llogaritë e tyre u ngrinë dhe prona e tyre u sekuestrua. E gjithë kjo e ndihmoi në mënyrë efektive Putinin të mobilizonte miliarderët, asetet dhe paratë e tyre, dhe t’i përdorte ato për të mbështetur ekonominë ruse të luftës”, shpjegoi ai për BBC-në.

Largimi i kompanive të huaja pas fillimit të luftës në Ukrainë krijoi një boshllëk që u mbush shpejt nga biznesmenë miqësorë me Kremlinin, të cilëve iu lejua të blinin asete shumë fitimprurëse me çmime të ulëta.

Kjo krijoi një “ushtri të re me ndikim dhe mbështetës aktivë ”, argumenton Alexandra Prokopenko e Qendrës Carnegie Rusia-Eurasia.

“Begatia e tyre e ardhshme varet nga konfrontimi i vazhdueshëm midis Rusisë dhe Perëndimit”, thotë ai.

Vetëm në vitin 2024, 11 miliarderë të rinj dolën në Rusi në këtë mënyrë, sipas Giacomo Tognini.

Udhëheqësi i Rusisë ka ruajtur kontroll të fortë mbi faktorët kryesorë të vendit, pavarësisht luftës dhe sanksioneve perëndimore, dhe, në disa mënyra, për shkak të tyre.

 

Top Channel