Forumi i Paqes në Paris/ Marrëveshja Armeni-Azerbajxhan, Rama batuta me drejtuesin e konferencës: Do të zemërosh presidentin tënd, ai nuk ia doli

Teksa i është përmendur marrëveshja e paqes Armeni-Azerbajxhan, Rama i është drejtuar me shaka duke i përmendur gafën e Macron, ku në vend të Armenisë tha Shqipëri.

Një pjesë e intervistës: 

Pra, zoti kryeministër, mirëserdhët! Natyrisht, nuk keni nevojë për shumë prezantim, por të them pak fakte të shkurtra, siç e dini, Kryeministri Rama është një nga udhëheqësit më me ndikim në kontinentin tonë. Ka qenë kryeministër që prej 2013-s, dhe sapo ka marrë një mandat të ri në maj. E dyta, që ndoshta pak e dinë, është që ai ka studiuar e jetuar në Paris, në Beaux-Art.

Kryeministri Edi Rama: Ky është lajm i rremë.

A mund ta shtjellosh pak?

Kryeministri Edi Rama: Jo, nuk kam studiuar këtu. Erdha, me një, po themi rezidencë në Cité des Arts, një fellowship, është si SHBA-ja dhe Kina. Dy vende janë, por janë ndryshe nga njëri-tjetri.

Po mund të takohen ata dhe të flasin, dhe më së fundi, duke qenë se jemi këtu në forumin e paqes Parisit është e rëndësishme për ne të pranojmë që ju, zoti kryeministër, keni zgjidhur një konflikt afatgjatë me rivalin tuaj historik. Keni nënshkruar marrëveshjen e paqes dhe i keni dhënë fund konfliktit Armeni dhe Azerbajxhan.

Kryeministri Edi Rama: E kishe fjalën për Azerbajxhan – Shqipëri, sepse thatë Armeni dhe do zemërosh presidentin tënd, jo mua, sepse është përpjekur për kaq shumë kohë, por nuk ia doli.

Me këtë, le të hyjmë në bisedën tonë. Pyetja e parë, zoti kryeministër, është. Si e ndjeni, si e shihni gjithë këtë trazim që po ndodh nga këndvështrimi juaj? Çfarë po ndryshon në rendin global?

Kryeministri Edi Rama: Dëgjoni, unë besoj e meqë ra fjala, unë sapo vij nga Riyadh ku u pata nderin të isha i ftuar nga forumi për nisma e forumit të investimeve për të ardhmen, FII në një vend të jashtëzakonshëm, jo për shkak të numrit të pazakontë të njerëzve, 7000 pjesëmarrës, por falë asaj çfarë përfaqësonin në çështjet globale, sidomos kur bëhet fjalë për biznesin, novacionin dhe teknologjinë. Kur ke mundësinë të gjendesh në atë pjesë të botës, e kupton që në këtë pjesën tonë të botës ne duhet të bëjmë një dush përulësie sepse edhe sot, edhe pse bota po ekspozon tërësisht ujërat që ziejnë në marrëdhëniet midis vendeve, të qasjeve përkundrejt gjërave themelore, ne vazhdojmë të mendojmë që ka diçka që nuk shkon me botën dhe që është vetëm një moment në kohë dhe gjërat do të kthehen siç ishin, sepse ne dhe kur them ne, nuk flas për Shqipërinë, flas për Perëndimin dhe sidomos për Europën, mendojmë se kemi legjitimitetin moral, që na është blatuar nga ndonjë urdhër hyjnor dhe mundësinë për të gjykuar të tjerët dhe për të besuar se ne jemi pika e referencës se si duhet të jetë bota, dhe kjo është thelbësisht e gabuar.

Çfarë do të thotë kjo që është thelbësisht e gabuar? Nuk është efektive?

Kryeministri Edi Rama: Është krejt e gabuar, nuk është e vërtetë. Nuk është e vërtetë dhe është një lloj vetëkënaqjeje që sipas mendimit tim mjaft modest, ka nisur të bëhet gjithmonë e më i dëmshëm si këndvështrim dhe gjithmonë e më pak i dobishëm edhe për atë vetëbesimin për të cilin kemi nevojë të gjithë. Unë besoj se ajo çfarë ka ndodhur në Shtetet e Bashkuara të Amerikës në krye të këtij viti dhe po flas për atë që Donald Trump e përshkroi si plani preciz i Zotit për ta shpëtuar, në mënyrë që të shpëtonte Amerikën. Është sipas meje, diçka që nëse Zoti kishte vërtetë një plan, pjesë e këtij plani ishte dhe të zgjonte Europën. Nuk po e shoh Europën të zgjohet, të zgjohet në mënyrën siç duhet, ka një zgjim, nëse mund ta quajmë kështu, në shumë përpjekje që po bëhen nga presidentja e Komisionit, nga udhëheqësit që po përpiqen t’i çojnë gjërat përpara dhe në këtë shtysë shumë të fortë për të ndryshuar qëndrimin në raport me idenë e mbrojtjes, por sipas mendimit tim, sërish, kjo është diçka mjaft e fragmentarizuar. Është më pak se e mjaftueshme dhe mund të bëhet e rrezikshme në një periudhë afatmesme.

Çfarë nënkupton me e rrezikshme?

Kryeministri Edi Rama: E rrezikshme në kuptimin që për mua është mjaft shqetësuese që ende sot, edhe pas asaj çfarë ka ndodhur me jashtë-kontraktimin e politikës së jashtme të Bashkimit Europian tek Shtetet e Bashkuara të Amerikës dhe me Bashkimin Europian që ka qëndruar në autopilotin e SHBA-së ende nuk ka një plan europian paqeje. Ka vetëm një qasje binare ndaj një konflikti që ka potencial të jashtëzakonshëm për të degjeneruar në diçka katastrofike.

Edhe unë nuk po kundërshtoj këtë pjesë por ndihem shumë i shqetësuar për pjesën që mungon, diplomacinë dhe planifikimin për paqe, çfarë do të jetë, sido që të duket, por paralelisht me luftimin, pra, me bërjen e luftës dhe mbështetjen e Ukrainës, dhe me shumë të drejtë, Bashkimi Europian duhet të ketë planin e vet të paqes dhe duhet të ketë komunikimin e vet të drejtpërdrejt me Rusinë dhe me këdo tjetër që gjendet në mes apo nga ana tjetër.

Mendoni që Rusia do paqen?

Kryeministri Edi Rama: Po nuk ka të bëjë me atë çfarë do Rusia. A donte Hamasi paqe? A do ndonjëherë Hamasi të ketë paqe? Nuk e besoj për një sekondë që të jetë e vërtetë një gjë e tillë, por nëse duam të luftojmë e të mbijetojmë në emër të asaj çfarë përfaqësojmë, do duhet të bëjmë atë që duhet bërë, ka të bëjë me atë çfarë duam ne, nuk ka të bëjë me atë çfarë duan të tjerët. E ka të bëjë me faktin që ne duhet të përpiqemi të bëjmë gjithçka që duam në emër të asaj çfarë përfaqësojmë, edhe me shansin që pala tjetër nuk do të përgjigjet asnjëherë, por duhet të bësh atë që duhet të bësh. Nuk mund të refuzosh të mendosh për paqen, sepse tjetri është kaq i keq, saqë mund të mos ta dojë. Mund të mos ta dojë. Unë nuk e di nëse e do apo jo. Putini e kam fjalën, por di një gjë, duke bërë atë që po bëjmë, po bëhemi çdo ditë e më pak të rëndësishëm.

Më lini të kuptoj qartësisht atë çfarë po thoni, sepse në thelb po thoni që nuk e dini nëse Putin do paqe apo luftë.

Kryeministri Edi Rama: Jo, që Putin do luftë është e qartë çdo ditë.

Atëherë, në këtë rast, si mund të bëjmë diplomaci pa e detyruar që të angazhohet në rrugë diplomatike?

Kryeministri Edi Rama: Diplomacia është diçka që bëhet përditë. Edhe një herë, duke marrë shembullin e Izraelit dhe Hamasit. Kanë vrarë njëri-tjetrin në forma e mënyra që ishin ekstreme, por flasin përditë. Pra, kishin kanalet dhe negocionin çdo ditë. Në këndvështrimin tim derisa presidenti i Shteteve të Bashkuara hyri dhe çeli shtegun për bisedime, unë nuk jam historian dhe e marr të mirëqenë padijen time, por besoj që është konflikti i parë i madh, pa asnjë kanal të pasëm, pa asnjë diskutim dhe pa asgjë, dhe kur mendon se sa shumë fuqi bërthamore janë përfshirë në këtë konflikt, që nuk flasin, por luftojnë, duket si një luftë shfarosëse sepse çfarëdo të ndodhë, unë nuk mendoj që Rusia do të ikë nga aty ku është. Ka qënë aty, është aty, do të jetë aty, ashtu siç edhe gjithë vendet e tjera dhe Putin nuk do të jetë aty gjithmonë..

Top Channel