Kundërshtimet për Kodin e ri Penal, reagon Rama: Të alarmuarit të shmangin diellin, drafti i ekspertëve u prezantua për të mbledhur opinionet 04/08 15:01
Plastika është një “rrezik në rritje dhe i nënvlerësuar” për shëndetin e njeriut dhe të planetit, paralajmërojnë ekspertët.
Bota ndodhet në një “krizë plastike”, që shkakton sëmundje dhe vdekje nga fëmijët deri te të moshuarit dhe është përgjegjëse për të paktën 1.5 trilionë dollarë dëme shëndetësore çdo vit, thotë një raport,.
Shkaku kryesor i krizës është rritja e madhe e prodhimit të plastikës, që është shtuar mbi 200 herë që nga viti 1950 dhe pritet të trefishohet sërish deri në më shumë se një miliard ton në vit deri në vitin 2060. Edhe pse plastika ka shumë përdorime, rritja më e shpejtë ka qenë në prodhimin e plastikave njëpërdorimshe, si shishet e pijeve dhe ambalazhet e ushqimeve të shpejta.
Si rezultat, ndotja plastike ka shpërthyer me 8 miliard ton që tani ndotin gjithë planetin, thuhet në raport, nga maja e malit Everest deri në pikën më të thellë të oqeanit. Më pak se 10% e plastikës riciklohet.
Plastika përbën rrezik për njerëzit dhe planetin në çdo fazë, thuhet në raport, që nga nxjerrja e karburanteve fosile nga të cilat prodhohet, deri te prodhimi, përdorimi dhe asgjësimi i saj. Kjo shkakton ndotje të ajrit, ekspozim ndaj kimikateve toksike dhe depërtim të mikroplastikës në trupin e njeriut. Ndotja plastike madje mund të rrisë popullatat e mushkonjave bartëse të sëmundjeve, pasi uji i mbledhur në mbeturinat plastike krijon vende të mira për shumim.
Raporti, i publikuar në revistën mjekësore kryesore The Lancet, vjen përpara raundit të gjashtë dhe ndoshta përfundimtar të negociatave midis vendeve për të arritur një traktat global ligjërisht detyrues për plastikën, për të trajtuar krizën. Bisedimet janë përballur me një mosmarrëveshje të thellë midis më shumë se 100 vendeve që mbështesin një kufi për prodhimin e plastikës dhe shteteve si Arabia Saudite që kundërshtojnë propozimin.
Më shumë se 16,000 kimikate përdoren në plastikë, përfshirë mbushës, ngjyra, retardantë flake dhe stabilizues. Shumë prej tyre janë lidhur me efekte në shëndet në të gjitha fazat e jetës njerëzore, thuhet në raport, por mungon transparenca për përbërjen kimike të plastikës.
Analiza zbuloi se foshnjat dhe fëmijët e vegjël janë veçanërisht të ndjeshëm ndaj dëmeve të lidhura me plastikën, me ekspozim të lidhur me rritje të rrezikut për abort spontan, lindje të parakohshme dhe të vdekur, dëmtime të mushkërive, kancer në fëmijëri dhe probleme fertiliteti në jetën e mëvonshme.
Mbeturinat plastike shpesh shpërbëhen në mikro dhe nano-plastika, të cilat hyjnë në trupin e njeriut përmes ujit, ushqimit dhe frymëmarrjes. Grimcat janë gjetur në gjak, tru, qumësht gjiri, placentë, spermë dhe palcë kockore. Ndikimi i tyre në shëndetin njerëzor mbetet kryesisht i panjohur për momentin, por janë lidhur me goditje në tru dhe sulme në zemër, dhe studiuesit thanë se nevojitet një qasje paraprake me kujdes. Plastika shpesh shihet si një material i lirë, por shkencëtarët argumentojnë se është e shtrenjtë kur përfshihen kostot e dëmeve shëndetësore. Një vlerësim për dëmin shëndetësor nga vetëm tre kimikate plastike – PBDE, BPA dhe DEHP – në 38 vende ishte 1.5 trilionë dollarë në vit.
Analiza e re është fillimi i një serie raportesh që do të ndjekin rregullisht ndikimin e plastikës. Margaret Spring, një juriste e lartë dhe bashkautore e raportit, tha: “Këto raporte do t’u ofrojnë vendimmarrësve në mbarë botën një burim të fuqishëm dhe të pavarur të dhënash për të udhëhequr zhvillimin e politikave efektive për adresimin e ndotjes plastike në të gjitha nivelet”.
Top Channel
