‘Dita e fitores’ në Moskë, spektakël patriotik apo mesazh lufte për botën? Çfarë po përgatit Kremlini më 9 Maj?

Kjo ngjarje ka një rëndësi të madhe simbolike dhe politike për Kremlinin, duke shërbyer jo vetëm për të përkujtuar fitoren në Luftën e Dytë Botërore, por edhe si platformë për promovimin e narrativës zyrtare të Moskës, përfshirë justifikimin e pushtimit të Ukrainës.

Në dekadat e fundit, presidenti Vladimir Putin ka shfrytëzuar këtë datë për të theksuar rolin sovjetik në mposhtjen e nazizmit, ndërkohë që e përdor gjithashtu për të legjitimuar politikat aktuale të Kremlinit, veçanërisht që nga nisja e agresionit në Ukrainë në shkurt 2022. Këtë vit, parada zhvillohet në një moment të rëndësishëm historik – 80-vjetori i dorëzimit të Gjermanisë Naziste – dhe mbi tre vjet pas fillimit të luftës në Ukrainë, me humbje që vlerësohen mbi 750.000 për Rusinë.

Nga Lufta e Dytë Botërore te propaganda bashkëkohore

Lufta që rusët e quajnë “Lufta e Madhe Patriotike” mori jetën e mbi 27 milionë sovjetikëve – ushtarë dhe civilë. Kjo sakrificë është kthyer në një shtyllë kryesore të identitetit kombëtar dhe të ideologjisë politike që përfaqëson Putini. Për vite me radhë, ai ka portretizuar Perëndimin si mosmirënjohës ndaj këtij kontributi, shpesh duke minimizuar rolin e aleatëve dhe duke e paraqitur SHBA-në si forcë destabilizuese.

Në vitin 2007, Putin e krahasoi politikën e SHBA-së me atë të Rajhut të Tretë. Ndërsa pas vitit 2022, narrativa kryesore ka qenë se Ukraina qeveriset nga një “regjim neo-nazist” – një pretendim i pabazuar, por i përsëritur vazhdimisht për të justifikuar luftën.

Kush do të jetë i pranishëm në Sheshin e Kuq?

Sipas Kremlinit, dhjetëra liderë të huaj janë ftuar, megjithëse priten edhe mungesa apo anulime të papritura. Udhëheqës nga disa ish-republika sovjetike – si Bjellorusia, Kazakistani, Azerbajxhani – do të marrin pjesë, bashkë me përfaqësues nga vende si Kuba, Venezuela, Bolivia, Laosi dhe ndoshta Brazili.

Nga Evropa, pritet të jenë të pranishëm vetëm kryeministri sllovak, Robert Fico, dhe presidenti serb, Aleksandar Vuçiq, i cili mbërriti në Moskë më 7 maj.

Pritshmëritë më të mëdha janë për pjesëmarrjen e presidentit kinez, Xi Jinping, i konsideruar një partner kyç për Moskën. Kina ka mbështetur Rusinë ekonomikisht përmes blerjes së naftës dhe gazit dhe nuk ka dënuar pushtimin e Ukrainës. Vëmendje të veçantë do të ketë edhe nëse Kina do të dërgojë një njësi ushtarake për të marshuar në Sheshin e Kuq – një gjest simbolik mbështetjeje.

Shfaqja ushtarake dhe çfarë do të prezantohet këtë vit

Tradicionalisht, parada ka shërbyer si një ekspozitë e fuqisë ushtarake. Në vitin 2015, Rusia prezantoi tankun e avancuar T-14 Armata, që megjithatë nuk është parë në fushëbetejë. Një vit më vonë, shfaqja përfshiu raketën balistike ndërkontinentale RS-24 Yars. Pas vitit 2022, prania e teknologjisë moderne është reduktuar – pasojë e humbjeve të mëdha të pajisjeve në Ukrainë.

Vëmendja do të jetë edhe mbi mundësinë që Rusia të paraqesë pajisje të kapura perëndimore, si mjetet luftarake amerikane Bradley, në përpjekje për të nënçmuar ndihmën ushtarake të vendeve të NATO-s ndaj Ukrainës.

Frika nga dronët dhe siguria në Rusi

Në javët para paradës, Ukraina ka kryer disa nga sulmet më të mëdha ajrore ndaj objektivave ruse. Një nga sulmet më të mëdha me dronë ndodhi më 6 maj. Kjo ka shtuar masat e sigurisë në Rusi, përfshirë ndalimin e fishekzjarrëve dhe ngadalësimin e shpejtësisë së internetit për të penguar komandimin e dronëve në distancë.

Putin kërkoi një armëpushim treditor për të shënuar 9 majin, por Ukraina ofroi një armëpushim 30-ditor – një nismë që u refuzua nga Moska. Zyrtarët ukrainas, përfshirë presidentin Volodymyr Zelensky, theksuan se siguria e liderëve të huaj në Moskë nuk është përgjegjësi e Kievit.

Aleanca me Korenë e Veriut dhe ndihma e fshehtë

Për të mbështetur luftën, Rusia ka krijuar lidhje të reja me vende të izoluara si Koreja e Veriut. Vitin e kaluar, Putin vizitoi Phenianin dhe nënshkroi një traktat të ri për bashkëpunim ushtarak. Qindra mijëra predha artilerie dhe raketa balistike janë dërguar nga Koreja e Veriut në Rusi, dhe në fund të vitit 2024, mbi 11.000 ushtarë koreanoveriorë u vendosën në rajonin e Kurskut për të ndihmuar forcat ruse.

Po ashtu, ushtarë të plagosur rusë janë dërguar në Korenë e Veriut për trajtim, dhe punëtorë civilë nga ky vend janë sjellë në Rusi për të zëvendësuar mungesat në ndërtimtari dhe industri të tjera.

Pjesëmarrja e fëmijëve koreanoveriorë në parada në qytetin-port të Vladivostokut për Ditën e Fitores dëshmon për forcimin e këtij partneriteti të ri.

Në Ditën e Fitores 2025, vëmendja nuk është vetëm te historia, por edhe te strategjia – përmes simbolikës, armëve, aleancave dhe fjalimeve që përpiqen të formësojnë rrëfimin e Rusisë për të kaluarën dhe të ardhmen e saj.

Top Channel