Analiza e The Guardian/ Nga Londra në Lviv, si e ka tronditur Evropën rikthimi i Donald Trump

Udhëtimi 19-orësh kalon në Bruksel, fuqinë ekonomike gjermane, Frankfurtin dhe Vjenën, kryeqytetin austriak, përpara se treni të kalojë në Kraków në Poloninë juglindore dhe Przemyśl, qyteti kufitar polak ku matësit më të hollë hekurudhor të Evropës Perëndimore takohen me shinat më të gjera të Ukrainës dhe Rusisë lindore.

Në çdo ndalesë, evropianët po përballen në mënyra të ndryshme me realitete të reja dhe shqetësuese pasi presidenti i SHBA u shfaq javët e fundit për të paralajmëruar fundin e Pax Americana.

Në Londër, me të drejtë ose pa të drejtë, dhe ndoshta nga nevoja e plotë, ideja e marrëdhënies speciale mbetet një batanije e rehatshme. Ka një vendosmëri të re të çeliktë në Bruksel, por tundimi vazhdon për të shtyrë vendimet prapa.

Një politikan kryesor gjerman e përshkroi qeverinë e ardhshme në Berlin si “plumbi i fundit i demokracisë”, por disa shqetësohen se do të qëllojnë veten në këmbë. Austriakët i përmbahen neutralitetit të tyre tradicional sikur vetëm kjo do t’i mbajë të sigurt. Në Poloni, ka, ndoshta, qartësinë më të madhe për atë që ata mendojnë se duhet bërë. Megjithatë, klasa e saj politike e polarizuar, tradicionalisht Atlantike në pikëpamje dhe e zbërthyer nga kthesa në Uashington, argumenton se si të gjejë paratë për ta bërë këtë, ndërsa opinioni publik lëkundet për praninë e 1 milion refugjatëve ukrainas. Siç citohet të ketë thënë mendimtari marksist, Antonio Gramsci në vitin 1929: “Bota e vjetër po vdes dhe bota e re lufton të lindë; tani është koha e përbindëshave.”

Londër, Mbretëria e Bashkuar: “Ende duke u përpjekur të jetë një urë”

Kishte një ndjenjë të qetë kënaqësie në ndërtesën kryesore të Ministrisë së Mbrojtjes në Whitehall kur, gjatë një prej mbledhjeve të tij të paparashikueshme të shtypit në Zyrën Ovale javën e kaluar, Donald Trump tha se ishte i kënaqur që NATO-ja “po rritej”. Është një frazë që sekretari britanik i mbrojtjes, John Healey, e kishte shtyrë si pjesë e përpjekjes së Britanisë për të mbajtur të angazhuar Uashingtonin. Tani po bëhej jehonë në Shtëpinë e Bardhë.

Personi i parë që Healey thirri pas njoftimit se Mbretëria e Bashkuar do të rriste shpenzimet e saj për mbrojtjen në 2.5% të PBB-së deri në prill 2027 ishte homologu i tij amerikan, Pete Hegseth. Në gjashtë javët që amerikani ka qenë në detyrë, Healey i ka folur katër herë, dy herë personalisht. Ndërkohë, në orën 18:00 çdo të martë në mbrëmje, sekretari i mbrojtjes i Britanisë telefonon homologun e tij ukrainas, Rustem Umerov.

“Është shumë e qartë se një parakusht që SHBA ta marrë seriozisht sigurinë evropiane është që Evropa të tregojë se ne po e marrim seriozisht sigurinë tonë”, tha një burim i Whitehall.

Pak do të kundërshtonin faktin se Keir Starmer dhe Healey kanë tërhequr të gjitha levat diplomatike në dispozicion të tyre. Richard Shirreff, dikur gjeneral britanik dhe më parë zëvendës komandant suprem evropian i aleatëve të NATO-s, beson se “kryeministri është ende duke u përpjekur të jetë një urë lidhëse midis Trump dhe NATO-s” dhe nëse SHBA-ja është gati për këtë atëherë është fantastike.

“Por nga një perspektivë e pastër sigurie, unë mendoj se ne duhet të pranojmë se Evropa dhe Kanadaja duhet të qëndrojnë më vete pa Amerikën”, thotë ai.

“Duhet të bëhemi të vërtetë. Amerika jo vetëm që është larguar. Është prerë vetë. Kushdo që mendon se Amerika është ende e përkushtuar ndaj NATO-s është … nuk e di se çfarë po pinë duhan.

“Duhet të supozoni se garancia amerikane e sigurisë për Evropën ka ikur. Jemi në një botë të re. Francezët kanë pasur absolutisht të drejtë për autonominë strategjike dhe linja britanike se Amerika ‘do të jetë gjithmonë lidere e NATO-s’ është vërtetuar krejtësisht e gabuar”, tha Shirreff.

“E vetmja mënyrë që ne të shmangim katastrofën në Evropë është përmes parandalimit efektiv dhe të pengosh në mënyrë efektive do të thotë që duhet të jesh gati për rastin më të keq. Rasti më i keq është lufta me Rusinë, dhe kjo do të thotë se ne duhet të shikojmë jo vetëm rritjen e madhësisë dhe aftësisë së forcave tona të armatosura, por duhet të ndërtojmë elasticitetin shoqëror. Duhet të shikojmë mbrojtjen e shtëpisë. Ne duhet të shikojmë mbrojtjen civile dhe duhet të shikojmë mobilizimin e industrive, duke ndërtuar një ekonomi lufte”, përfundoi Shirreff.

Bruksel, Belgjikë: “Këshillët e luftës”

Orari për shërbimet e Eurostar nga Londra St Pancras në Bruksel dikur përcaktoi parametrat e ditës së punës për Georg Riekeles, si një zyrtar i BE-së që merret me negociatorët britanikë të Brexit.

 

Riekeles, norvegjez, ka punuar në institucionet e Brukselit për rreth 15 vjet, së fundmi si këshilltar diplomatik i Michel Barnier.

“Nuk është e tepërt të thuhet se vendet evropiane po përballen me situatën më të rëndë me të cilën janë përballur që nga fundi i Luftës së Dytë Botërore”, thotë ai.

Disa nga barrikadat që fortifikuan lagjen e BE-së gjatë një samiti të liderëve nuk janë hequr ende, por cirku ka vazhduar. Udhëheqësit e BE-së ranë dakord të “bëhen më sovranë dhe më të përgjegjshëm për mbrojtjen e tyre”. Ata miratuan një vendim për të hapur 150 miliardë euro në kredi për shpenzimet evropiane të mbrojtjes dhe për të lehtësuar rregullat mbi shpenzimet dhe rregullat e borxhit për të lejuar Evropën të mbledhë potencialisht 650 miliardë euro të tjera gjatë katër viteve të ardhshme për armë.

Pas vitesh që Franca goditi kot daullen për autonomi strategjike nga SHBA-ja, duart e liderëve evropianë janë të lidhura nga pezullimi i ndihmës ushtarake dhe inteligjencës amerikane nga Trump për Ukrainën, fillimi i bisedimeve dypalëshe të paqes me Vladimir Putin dhe sulmi i afërt ndaj bizneseve evropiane përmes tarifave të importit.

Samiti duhet parë si i pari i një serie “këshillash lufte” evropiane, thotë Riekeles. Ai parashikon se mbështetja financiare dhe ushtarake për Ukrainën do të rritet pasi po përpunohen forma të marrëveshjeve të forta të sigurisë, më pak të varura nga SHBA. Por “ky nuk është një sistem ku thjesht mund të shtypni një buton”.

“Është në ADN-në evropiane të dëshirosh të mendosh se bota po globalizohet, se një botë më e hapur dhe ndërvarësia është një kusht për sigurinë, në vend që varësitë apo ndërvarësia të rrezikojnë të krijojnë një rrezik sigurie”, thotë Riekeles.

Realiteti është se do të duhet pak kohë për t’iu përgjigjur “botës së re”, sipas atij.

“Mendoni për Gjermaninë, dua të them, ata vendosën të mbështeten te Rusia për energjinë e tyre, te Kina për tregtinë dhe SHBA për sigurinë. Të tre ata janë zhdukur”, thotë Riekeles.

Frankfurt, Gjermani: “Një vend jofunksional”

Ndërsa treni me shpejtësi të lartë nga Bruksel Midi në Frankfurt hyn në stacionin Aachen, në kufirin belgo-gjerman, dy oficerë me uniformën e zezë të policisë dallojnë diçka dhe fillojnë të vrapojnë përgjatë platformës.

Ata hipin në tren dhe hyjnë në autobusi dhe “shpërthejnë” ndaj një zezaku në gjysmë të rrugës.

“Ku është karta juaj e identitetit?”, kërkojnë nga burri në anglisht, pasi ai nuk arrin të kuptojë gjermanishten e tyre.

Ai ofron në mënyrë të rregullt pasaportën e tij. Letrat e tij janë në rregull. Ata ecin përpara.

“Gjithmonë njësoj. Ndihet super e pakëndshme. Fillon të bëhet një sistem racist”, thotë Dr Oliver Gnad, i cili drejton qendrën e mendimit të Byrosë së Çështjeve Aktuale në Frankfurt.

Në vitin 2022, Agjencia e BE-së për të Drejtat Themelore zbuloi se më shumë njerëz të trashëgimisë afrikane sub-Sahariane u ndaluan nga policia në Gjermani (33%) sesa në çdo vend tjetër evropian përveç Austrisë (40%) në periudhën e mëparshme pesëvjeçare.

Emigrantët dhe azilkërkuesit janë bërë një objektiv për politikanët që kërkojnë të zbusin zemërimin e atyre që janë në fundin e ashpër të ekonomisë së sëmurë dhe infrastrukturës së dështuar të Gjermanisë, siç mishërohet nga një rrjet hekurudhor shumë i keqtrajtuar.

Pas zgjedhjeve më të fundit, kancelari i Gjermanisë në pritje, Friedrich Merz, kreu i Unionit Kristian Demokrat të qendrës së djathtë, njoftoi një plan për të bërë ndryshime kushtetuese për të çliruar deri në 1 trilion euro shpenzime për mbrojtjen dhe infrastrukturën.

Merz ka një dritare të vogël për të shtyrë planin përpara se të mblidhet Bundestagu i ri më 25 mars me grupin e tij bllokues të ekstremit të djathtë, Alternativa për Gjermaninë pro-Kremlinit (AfD) dhe partisë së Majtë.

Prof Matthias Moosdorf, një violonçelist me profesion, është zëdhënësi i politikës së jashtme të AfD-së në Bundestag.

Deputeti thotë se ai iu bashkua partisë pasi u përjashtua për besimin e tij se Gjermania kishte një problem të “kulturave të tjera që nuk lidhen me kulturën gjermane”.

“Kolegët e mi nga bota e muzikës më thanë: “Ok, tani jeni fejuar me këtë festë naziste dhe ne nuk ju lejojmë të jepni më asnjë koncert”, thotë ai.

Moosdorf beson se Vladimir Putin nuk përbën kërcënim për Gjermaninë dhe se nxitimi për të ndryshuar kushtetutën për të rritur shpenzimet ishte “antidemokratike”.

“Ne jemi një vend jofunksional. Ne kemi problemet e migracionit. Kemi  problemet me deindustrializimin. Nuk ka kuptim që një vend më i madh si Rusia të rrezikojë një luftë kundër NATO-s, kundër Gjermanisë. Kjo është krejtësisht e pakuptimtë”, tha ai.

AfD u bë partia e dytë më e madhe e Gjermanisë pasi fitoi 20.8% të votave në zgjedhje dhe është forca dominuese në Gjermaninë Lindore.

“Nëse qeveria nuk i plotësojnë kostot e mia të jetesës, nëse injorojnë faktin që unë ‘Ndihem i kërcënuar nga emigracioni masiv dhe ne nuk i integrojmë ata’, atëherë mendoj se AfD do të ngrihet në partinë ndoshta më të madhe në zgjedhjet e ardhshme”, tha Gnad, i cili u detyrua të punonte nga shtëpia sot për shkak të një greve të transportit.

Një nga miqtë e tij është Ben Hodges, i cili ishte gjenerali komandues i ushtrisë së Shteteve të Bashkuara në Evropë deri në pensionimin e tij në 2018, jeton në Frankfurt me gruan e tij gjermano-amerikane.

“Ky është gjithçka tjetër veçse një plan paqeje, është një dorëzim”, thotë Hodges, 66 vjeç, për ndërhyrjen e fundit të Trump.

“Unë mendoj se është patetike që Evropës i është dashur kaq shumë kohë për të bashkuar veprimet e saj dhe për të kombinuar ekonomitë e saj për të sfiduar Rusinë. Ju mund ta mbyllni Rusinë ekonomikisht, nëse do ta kishit seriozisht. Por kam frikë se ka shumë vende në Evropë që ende përfitojnë nga krimi rus”, shtoi ai.

Vjenë, Austri: Përpjekja për të notuar mbi ngjarjet botërore

Gondolat dalluese të Wiener Riesenrad, rrota e madhe e ferisit në parkun Prater të Vjenës, duken të pandryshuara që kur u shfaqën në filmin noir klasik “Njeriu i tretë”. Regjisorja e filmit, Carol Reed, dhe autori, Graham Greene, eksploruan paqartësinë morale të Vjenës së pasluftës dhe të mirën dhe të keqen imanente të njerëzimit.

Nuk ka mungesë të paqartësisë në qasjen e Austrisë ndaj Ukrainës. Marrëveshja për një qeveri të re koalicioni qendror u arrit disa javë më parë, dhe ndërsa Austria ka qenë një shtet neutral që nga Lufta e Dytë Botërore, ajo ka pohuar mbështetjen e saj për sovranitetin e Ukrainës. Megjithatë, Austria ishte në njëfarë mase për të pasur qeverinë e saj të parë të udhëhequr nga e djathta ekstreme që nga viti 1945, dhe një qeveri që është hapur pro Kremlinit. Partia e Lirisë (FPÖ) fitoi pjesën më të madhe të votave në zgjedhjet e fundit me 28.85% të votave të hedhura. Bisedimet e koalicionit dështuan mbi kërkesat e partisë për kontroll mbi ministrinë e brendshme, ndër çështje të tjera.

Austria ndoshta do t’i ishte bashkuar Hungarisë dhe Sllovakisë si blloqe potenciale në përpjekjet e BE-së për të mbështetur Ukrainën. Udhëheqësi i FPÖ-së dhe kancelari i mundshëm i vendit, Herbert Kickl, ka folur për “historinë e gjatë të provokimeve, duke përfshirë SHBA-në dhe NATO-n”.

Ai ofron një portret shqetësues të asaj që mund të ndodhë në Gjermani, sugjeron Marcus How, krye analist në VE Insight, një këshilltar për rrezikun e investimeve.

“Politikisht, ka qenë gjithmonë një lloj kanarine në minierën e qymyrit”, thotë ai.

Kraków, Poloni: Kohë shqetësuese për brezin proatlantik

Kanë qenë disa javë të tensionuara në muzeun e dyllit Polonia një ecje e shkurtër nga stacioni qendror i Krakovës. Ata nuk ishin të sigurt nëse do t’i kursenin paratë e tyre për një papë të ri, kur skulpturat kushtonin deri në 12,000 euro secila.

Pas lajmeve qetësuese për shëndetin e Papës nga Vatikani, pronari, Marian Dreszer, vendosi të përditësojë modelet e tij të Trump, Volodymr Zelenskyy dhe Vladimir Putin.

Modeli i udhëheqësi rus ka qenë i ekspozuar në bodrumin e një qelie burgu për shkak të rasteve kur ai ishte pështyrë dhe grushtuar nga vizitorët. Dreszer tha se tre burrat do të vendosen rreth një tavoline bisedimesh.

“Por ndoshta Trump do të pështyhet edhe tani”, thotë djali i tij Maciej.

Ka qenë një kohë veçanërisht shqetësuese për polakët e një moshe të caktuar, pasi administrata Trump zbulon indiferencën e saj në dukje ndaj sigurisë evropiane, sipas Dr. Natasza Styczyńska, një profesoreshë e asociuar në Universitetin Jagiellonian të Krakovit.

“Është një zhgënjim i madh veçanërisht për brezin tradicionalisht pro-atlantik, njerëzit që ende e kujtojnë komunizmin, për të cilët Amerika ishte gjithmonë mishërimi i demokracisë, lirisë, të drejtave të pakicave, të gjitha këto që ne nuk i kishim. Për këtë gjeneratë kjo është një tronditje”, thotë ajo.

Megjithatë, ekziston pothuajse unanimiteti se pjesë e përgjigjes duhet të jetë rritja e shpenzimeve të mbrojtjes.

Polonia do të shpenzojë rreth 4.7% të PBB-së për mbrojtjen këtë vit, më e larta në mesin e evropianëve në NATO. Kryeministri, Donald Tusk, ka folur për potencialin që Polonia të ketë një parandalues ​​bërthamor. Ai ka propozuar më tej më shumë se dyfishimin e ushtrisë së Polonisë në 500,000 trupa dhe vendosjen e trajnimit të detyrueshëm ushtarak për të gjithë burrat e rritur deri në fund të vitit.

Por e gjithë kjo ka një kosto. Dhe në bashkinë e Krakovës, Aleksander Miszalski, një kryetar bashkie me ambicie për të rigjallëruar sistemin e transportit dhe për të hapur parqe të reja, thotë se paratë janë të pakta. Një debat është ndezur rreth mënyrës se si të gjenden paratë e gatshme në të gjitha nivelet e qeverisjes.

“Inflacioni dhe rritja e kostos së pagave dhe energjisë janë probleme të mëdha”, thotë ai.

Muajin tjetër Miszalski, i cili është një aleat politik i Tusk dhe kryetari rajonal i partisë së tij Platforma Qytetare, do të udhëtojë në Varshavë për një takim rreth mbrojtjes civile dhe ndërtimit të bunkerëve.

“Ne kemi 5% të asaj që na nevojitet. Ne kemi shumë prej tyre, por shumë të vogla. Në hotele, bunkerë të vjetër, bunkerë të vegjël. Ne duhet të fshehim 1 milion njerëz në rast të diçkaje… Ju duhet të ndryshoni atë që keni menduar për dekadat e fundit”, thotë ai.

Przemyśl, Poloni: “Është e paparashikueshme për shkak të burrit bjond”

Stacioni i madh hekurudhor me gurë të bardhë në Przemyśl, afër kufirit polako-ukrainas, ka qenë porti i parë i thirrjes për qindra mijëra refugjatë nga lufta në Ukrainë. Ajo që ishte një përmbytje tani është një rrjedhë, por shifrat që merren në qendrën e refugjatëve të Fondacionit Hope, një vend për qëndrime afatshkurtra, priren të rriten kur sulmet ruse janë më të rënda.

Premtimi i financuesve të tyre për një furrë të re u “vra” nga vendimi i Trump për t’i dhënë fund mbështetjes së USAid në Ukrainë. Mbështetja psikologjike online e ofruar nga një OJQ greke u ndërpre gjithashtu si rezultat i vendimit të Shtëpisë së Bardhë.

“Ndikimi ishte i menjëhershëm. Është e paparashikueshme për shkak të burrit bjond”, thotë një vullnetar vendas, Jacek Wiarski.

Nuk ka qenë e lehtë për të mbajtur qendrën në këmbë, me disa pakënaqësi lokale që janë rritur në dy vitet e fundit ndaj 1 milion refugjatëve ukrainas në vend. Një postim i fundit në mediat sociale duke kërkuar donacione mori një përgjigje dëshpëruese, thotë Wiarski.

“Ata shkruajnë: pse doni t’i mbështesni, pse po na i marrin paratë nga sigurimet shoqërore?”, thotë ai.

Lviv, Ukrainë: “Ose je me Ukrainën ose je me Rusinë”

Është fillimi i pranverës në Evropën Perëndimore, por ndërsa treni kalon përmes Medyka, pikëkalimi kufitar midis Polonisë dhe Ukrainës, qielli është gri dhe ka borë të madhe.

Në vagonin e dytë të trenit, Anastasia Krapyva po kthehet në Kiev për të parë familjen e saj. Ajo u largua nga Ukraina në vitin 2023 për në Gjermani, ku punon në një lavanderi dhe pranon se ka ndjenja të përziera për t’u kthyer në shtëpi. E frikëson pak atë.

“Nuk është mirë. Ajo që po bën Donald Trump nuk është e mirë për Ukrainën. Mund të jetë mirë për Rusinë, por jo për Ukrainën”, thotë ajo.

Gjatë një vizite në qendrën kombëtare të rehabilitimit Unbroken në Lviv, Serhiy Kiral, nënkryetari i bashkisë së qytetit, i cili gjithashtu ka përgjegjësi për bashkëpunimin ndërkombëtar dhe vizitoi Uashingtonin në atë cilësi pak para inaugurimit presidencial, nuk është më pak i dëshpëruar për qasjen amerikane.

Ai citon Henry Kissinger: “Të jesh armik i Amerikës mund të jetë e rrezikshme, por të jesh mik është fatale”.

“Çfarë do të vendosin amerikanët? A do të jenë përsëri me Putinin? Unë mendoj se në një moment, nëse kjo vazhdon, ndoshta do të duhet të themi ‘mjaft është mjaft’. Ose je me Ukrainën ose je me Rusinë”, thotë Kiral.

Ai beson se Evropa mund të plotësojë boshllëqet e lëna nga SHBA.

“Cila është alternativa?”, pyet ai.

Illia Dmytryshyn, 26 vjeç, është një parashutist që mori një plumb në kofshën e tij në Bakhmut, në Ukrainën lindore, dhe pa kur një mik që po përpiqej ta shpëtonte atë, u hodh në erë nga një dron.

“Ne kemi humbur kaq shumë. Nëse evropianët ndërhyjnë dhe fillojnë të ndihmojnë më shumë, kjo do të ishte diçka e madhe. Por edhe nëse nuk e bëjnë, ne do të vazhdojmë të luftojmë dhe mbrojmë tokën tonë deri në metrin e fundit”, thotë ai.

Top Channel