Fjalimi i plotë i zv.Presidentit të SHBA që “çmendi” liderët europianë: Kërcënimi nuk është Rusia dhe as Kina, e keni brenda jush. Po tërhiqeni nga disa vlera që…

Ai u shpreh se kërcënimi Europës nuk i vjen as nga Rusia dhe as nga Kina, por nga breda saj. Nënpresidenti amerikan u bëri gjithashtu thirrje udhëheqësve evropianë që te rrisin në mënyrë të ndjeshme shpenzimet për mbrojtjen e kontinentit, teksa Amerika siç tha ai, përqendrohet në zonat e botës që janë në rrezik të madh.

Nga JD Vance, zv.President i SHBA

Një nga gjërat për të cilat doja të flisja sot janë, sigurisht, vlerat tona të përbashkëta. Dhe, e dini, është fantastike të jem përsëri në Gjermani. Siç dëgjuat më herët, vitin e kaluar isha këtu si senator i Shteteve të Bashkuara. Pashë Sekretarin e Jashtëm, David Lammy, dhe bëra shaka se të dy vitin e kaluar kishim punë të ndryshme nga ato që kemi tani. Por tani ka ardhur koha që të gjitha vendet tona, për të gjithë ne që kemi pasur fatin të na besohet pushteti politik nga popujt tanë, ta përdorim atë me mençuri për të përmirësuar jetën e tyre.

Dhe dua të them se isha me fat që gjatë qëndrimit tim këtu kalova pak kohë jashtë mureve të kësaj konference gjatë 24 orëve të fundit, dhe jam impresionuar nga mikpritja e njerëzve, edhe pse, sigurisht, ata janë të tronditur nga sulmi i tmerrshëm i djeshëm. Herën e parë që kam qenë në Mynih ishte në një udhëtim personal me gruan time, e cila është këtu me mua sot. Gjithmonë e kam dashur qytetin e Mynihut dhe gjithmonë i kam dashur njerëzit e tij.

Dua të them se jemi shumë të prekur dhe mendimet dhe lutjet tona janë me Mynihun dhe me të gjithë ata që u prekën nga e keqja që iu shkaktua kësaj komuniteti të bukur. Po mendojmë për ju, po lutemi për ju dhe sigurisht do të jemi me ju në ditët dhe javët që do të vijnë.

Ne mblidhemi në këtë konferencë, sigurisht, për të diskutuar sigurinë. Dhe normalisht, nënkuptojmë kërcënimet ndaj sigurisë sonë të jashtme. Shoh shumë udhëheqës të mëdhenj ushtarakë të mbledhur këtu sot. Por, ndërsa administrata Trump është shumë e shqetësuar për sigurinë evropiane dhe beson se mund të arrihet një zgjidhje e arsyeshme midis Rusisë dhe Ukrainës, ne gjithashtu besojmë se në vitet e ardhshme është e rëndësishme që Evropa të marrë më shumë përgjegjësi për mbrojtjen e saj. Megjithatë, kërcënimi për të cilin shqetësohem më shumë në lidhje me Evropën nuk është Rusia, nuk është Kina, nuk është asnjë aktor tjetër i jashtëm. Ajo që më shqetëson është kërcënimi nga brenda. Tërheqja e Evropës nga disa nga vlerat e saj më themelore: vlera që i ndajmë me Shtetet e Bashkuara të Amerikës.

Më bëri përshtypje që një ish-komisioner evropian doli në televizion kohët e fundit dhe dukej i kënaqur që qeveria rumune sapo kishte anuluar një proces zgjedhor të tërë. Ai paralajmëroi se, nëse gjërat nuk shkojnë sipas planit, e njëjta gjë mund të ndodhë edhe në Gjermani.

Tani, këto deklarata të papërgjegjshme janë tronditëse për veshët amerikanë. Për vite me radhë, na është thënë se gjithçka që financojmë dhe mbështesim bëhet në emër të vlerave tona të përbashkëta demokratike. Gjithçka, nga politika jonë ndaj Ukrainës deri te censura digjitale, justifikohet si një mbrojtje e demokracisë. Por kur shohim që gjykatat evropiane anulojnë zgjedhje dhe zyrtarë të lartë kërcënojnë të anulojnë të tjera, duhet të pyesim veten nëse po i përmbahemi një standardi të lartë siç duhet. Dhe e them “ne”, sepse thellësisht besoj se jemi në të njëjtën skuadër.

Ne duhet të bëjmë më shumë sesa thjesht të flasim për vlerat demokratike. Duhet t’i jetojmë ato. Brenda kujtesës së gjallë të shumë prej jush në këtë sallë, Lufta e Ftohtë vendosi përballë njëra-tjetrës mbrojtësit e demokracisë kundër forcave shumë më tiranike në këtë kontinent. Dhe mendoni për palën në atë përballje që censuronte disidentët, mbyllte kishat dhe anulonte zgjedhjet. A ishin ata “djemtë e mirë”? Sigurisht që jo.
Dhe falë Zotit që ata humbën Luftën e Ftohtë. Ata humbën sepse as nuk i vlerësuan dhe as nuk i respektuan të gjitha bekimet e jashtëzakonshme të lirisë—lirinë për të surprizuar, për të gabuar, për të shpikur, për të ndërtuar. Siç rezulton, nuk mund të detyrosh inovacionin apo kreativitetin, ashtu siç nuk mund të detyrosh njerëzit se çfarë të mendojnë, çfarë të ndiejnë ose çfarë të besojnë. Dhe ne besojmë se këto gjëra janë padyshim të lidhura. Dhe fatkeqësisht, kur shikoj Evropën sot, ndonjëherë nuk është aq e qartë se çfarë ndodhi me disa nga fituesit e Luftës së Ftohtë.

Shikoj nga Brukseli, ku komisarët e Komisionit të BE-së paralajmëruan qytetarët se synojnë të mbyllin rrjetet sociale gjatë periudhave të trazirave civile: në momentin që zbulojnë diçka që ata e kanë gjykuar si “përmbajtje urrejtjeje”. Ose shikoj këtë vend ku policia ka kryer bastisje kundër qytetarëve të dyshuar për postime me komente antifeministe në internet, si pjesë e “luftës kundër mizogjinisë”.

Shikoj Suedinë, ku para dy javësh qeveria dënoi një aktivist të krishterë për pjesëmarrje në djegien e Kuranit, gjë që çoi në vrasjen e mikut të tij. Dhe siç theksoi gjykatësi në këtë çështje në mënyrë tronditëse, ligjet e Suedisë, të cilat supozohet se mbrojnë lirinë e shprehjes, në fakt nuk garantojnë — dhe po citoj — një “të drejtë të pakufizuar” për të thënë apo bërë gjithçka pa rrezikuar të ofendosh grupin që e mban atë besim.

Dhe ndoshta më shqetësuesja nga të gjitha, shikoj miqtë tanë të dashur, Mbretërinë e Bashkuar, ku rënia e të drejtave të ndërgjegjes ka vënë liritë themelore të britanikëve fetarë, në veçanti, në shënjestër. Pak më shumë se dy vjet më parë, qeveria britanike akuzoi Adam Smith Conner, një fizioterapist 51-vjeçar dhe veteran i Ushtrisë, për krimin e tmerrshëm të qëndrimit 50 metra larg një klinike aborti, duke u lutur në heshtje për tre minuta. Nuk pengoi askënd, nuk ndërveproi me askënd, thjesht u lut në heshtje për vete. Kur forcat e rendit britanike e panë dhe i kërkuan të tregonte për çfarë po lutej, Adami u përgjigj thjesht se po lutej për djalin e tij të palindur.

Ai dhe ish-e dashura e tij kishin kryer një abort vite më parë. Por oficerët nuk u prekën. Adami u shpall fajtor për shkeljen e Ligjit të Zonave të Mbrojtura, i cili kriminalizon lutjet e heshtura dhe veprime të tjera që mund të ndikojnë në vendimin e dikujt brenda 200 metrave nga një klinikë aborti. Ai u dënua të paguante mijëra paund në shpenzime ligjore për prokurorinë.

Tani, do të doja të thosha se kjo ishte një rastësi, një shembull i çuditshëm i një ligji të keqzbatuar kundër një individi të vetëm. Por jo. Tetorin e kaluar, vetëm disa muaj më parë, qeveria skoceze filloi të shpërndante letra për qytetarët që jetonin brenda të ashtuquajturave zona të aksesit të sigurt, duke i paralajmëruar se edhe lutjet private brenda shtëpive të tyre mund të përbënin një shkelje të ligjit. Natyrisht, qeveria i inkurajoi lexuesit të raportonin çdo qytetar tjetër të dyshuar për “krim mendimi” në Britani dhe në mbarë Evropën.

Më frikëson fakti se liria e fjalës është po zvogëlohet, dhe për hir të komedisë, miqtë e mi, por edhe për hir të së vërtetës, do të pranoj se ndonjëherë zërat më të fuqishëm për censurë nuk kanë ardhur nga brenda Evropës, por nga vendi im. Administrata e mëparshme kërcënoi dhe shantazhoi kompanitë e rrjeteve sociale për të censuruar të ashtuquajturat dezinformata. Dezinformata, si për shembull, ideja se koronavirusi ka të ngjarë të ketë rrjedhur nga një laborator në Kinë. Qeveria jonë inkurajoi kompanitë private t’u mbyllnin gojën njerëzve që guxuan të thoshin atë që doli të ishte një e vërtetë e qartë.

Pra, unë vij këtu sot jo vetëm me një vëzhgim, por me një ofertë. Dhe ashtu si administrata Biden dukej e dëshpëruar për të heshtur njerëzit që shprehnin mendimet e tyre, administrata Trump do të bëjë pikërisht të kundërtën, dhe shpresoj që të mund të punojmë së bashku për këtë.

Në Uashington, ka një drejtues të ri. Dhe nën udhëheqjen e Donald Trump-it, ne mund të mos biem dakord me pikëpamjet tuaja, por do të luftojmë për të mbrojtur të drejtën tuaj për t’i shprehur ato në hapësirën publike. Bini dakord apo jo?

Tani, kemi arritur në pikën ku situata është përkeqësuar aq shumë saqë këtë dhjetor, Rumania anuloi rezultatet e një zgjedhjeje presidenciale bazuar në dyshime të dobëta të një agjencie inteligjence dhe një presion të madh nga fqinjët e saj kontinentalë. Siç e kuptoj unë, argumenti ishte se dezinformimi rus kishte ndikuar në zgjedhjet rumune. Por do t’u kërkoja miqve të mi evropianë të kenë pak perspektivë. Mund të besoni se është e gabuar që Rusia të blejë reklama në rrjetet sociale për të ndikuar zgjedhjet tuaja—edhe ne e besojmë këtë. Madje mund ta dënonit këtë në skenën botërore. Por nëse demokracia juaj mund të shkatërrohet nga disa qindra mijëra dollarë reklama dixhitale nga një vend i huaj, atëherë ajo nuk ka qenë shumë e fortë që në fillim.

Lajmi i mirë është se unë besoj se demokracitë tuaja janë në fakt më pak të brishta nga sa shumë njerëz duken se frikësohen.

Dhe unë besoj vërtet se lejimi i qytetarëve tanë të shprehin mendimet e tyre do t’i bëjë ata më të fortë. Çka, natyrisht, na kthen përsëri në Mynih, ku organizatorët e kësaj konference kanë ndaluar ligjvënësit që përfaqësojnë partitë populiste, si të majta ashtu edhe të djathta, nga pjesëmarrja në këto biseda. Tani, përsëri, nuk kemi pse të biem dakord me gjithçka apo me asgjë nga ajo që thonë këta njerëz. Por kur liderët politikë përfaqësojnë një elektorat të rëndësishëm, është e domosdoshme që të paktën të marrim pjesë në një dialog me ta.

Për shumë prej nesh në anën tjetër të Atlantikut, duket gjithnjë e më shumë sikur interesat e vjetra dhe të rrënjosura po fshihen pas fjalëve të shëmtuara të epokës sovjetike si “dezinformim” dhe “mashtrim”, sepse thjesht nuk u pëlqen ideja që dikush me një pikëpamje alternative mund të shprehë një mendim ndryshe, ose, Zoti na ruajt, të votojë ndryshe, ose, edhe më keq, të fitojë një proces zgjedhor.

Kjo është një konferencë sigurie, dhe jam i sigurt se të gjithë ju erdhët këtu të përgatitur për të folur se si saktësisht synoni të rrisni shpenzimet për mbrojtjen gjatë viteve të ardhshme në përputhje me ndonjë objektiv të ri. Dhe kjo është diçka e mirë, sepse siç e ka bërë të qartë Presidenti Trump, ai beson se miqtë tanë evropianë duhet të luajnë një rol më të madh në të ardhmen e këtij kontinenti. Ju ndoshta nuk e pëlqeni termin “ndarje e barrës”, por ne mendojmë se është një pjesë e rëndësishme e një aleance të përbashkët që evropianët të marrin përgjegjësitë e tyre, ndërsa Amerika përqendrohet në rajone të botës që janë në rrezik të madh.

Por më lejoni t’ju pyes gjithashtu: si do të filloni qoftë edhe të mendoni për llojet e çështjeve buxhetore nëse nuk e dimë se çfarë po mbrojmë në radhë të parë? Kam dëgjuar shumë tashmë në bisedat e mia me shumë nga njerëzit e mbledhur këtu në këtë dhomë. Kam dëgjuar shumë për atë nga çfarë duhet të mbroheni, dhe natyrisht që kjo është e rëndësishme. Por ajo që më duket pak më pak e qartë për mua, dhe padyshim për shumë nga qytetarët e Evropës, është: për çfarë saktësisht po mbroheni? Cila është vizioni pozitiv që udhëheq këtë marrëveshje të përbashkët të sigurisë, të cilën të gjithë e konsiderojmë kaq të rëndësishme?

Unë besoj thellësisht se nuk ka siguri nëse keni frikë nga zërat, opinionet dhe ndërgjegjja që udhëheqin vetë popullin tuaj. Europa përballet me shumë sfida. Por kriza me të cilën ky kontinent përballet tani, kriza që besoj se të gjithë e përjetojmë së bashku, është një krizë e krijuar nga vetë ne. Nëse po vraponi me frikë nga votuesit tuaj, nuk ka asgjë që Amerika mund të bëjë për ju. Po ashtu, nuk ka asgjë që ju mund të bëni për popullin amerikan që më zgjodhi mua dhe zgjodhi Presidentin Trump. Ju duhen mandate demokratike për të arritur diçka me vlerë në vitet e ardhshme.

A nuk kemi mësuar asgjë nga fakti që mandatet e dobëta prodhojnë rezultate të paqëndrueshme? Por ka kaq shumë gjëra me vlerë që mund të arrihen me një mandat demokratik që besoj se do të vijë nga të qenit më i përgjegjshëm ndaj zërave të qytetarëve tuaj. Nëse doni të keni ekonomi konkurruese, nëse doni të keni energji të përballueshme dhe zinxhirë furnizimi të sigurt, atëherë ju nevojiten mandate për të qeverisur, sepse duhet të bëni zgjedhje të vështira për t’i arritur të gjitha këto.

Dhe sigurisht, ne e dimë shumë mirë këtë. Në Amerikë, nuk mund të fitosh një mandat demokratik duke censuruar kundërshtarët tuaj ose duke i futur ata në burg. Qoftë ai udhëheqësi i opozitës, një i krishterë i përulur që lutet në shtëpinë e tij, apo një gazetar që përpiqet të raportojë lajmet. Po ashtu, nuk mund të fitoni një mandat duke shpërfillur elektoratin tuaj për çështje themelore, siç është ajo se kush duhet të jetë pjesë e shoqërisë sonë të përbashkët.

Dhe nga të gjitha sfidat urgjente me të cilat përballen kombet e përfaqësuara këtu, unë besoj se asnjëra nuk është më urgjente se migrimi masiv. Sot, pothuajse një në pesë persona që jetojnë në këtë vend kanë ardhur nga jashtë. Kjo është, sigurisht, një shifër rekord. Është një numër i ngjashëm, nga ana tjetër, edhe në Shtetet e Bashkuara, gjithashtu një shifër rekord. Numri i emigrantëve që hynë në BE nga vende jashtë BE-së u dyfishua midis 2021 dhe 2022. Dhe sigurisht, është rritur edhe më shumë që nga ajo kohë.

Dhe e dimë situatën. Nuk u krijua në boshllëk. Është rezultat i një sërë vendimesh të ndërgjegjshme të marra nga politikanë në të gjithë kontinentin dhe nga të tjerë në mbarë botën, gjatë një dekade. Dje, në këtë qytet, pamë pasojat e tmerrshme të këtyre vendimeve. Dhe sigurisht, nuk mund ta përmend përsëri pa menduar për viktimat e tmerrshme, të cilëve iu shkatërrua një ditë e bukur dimërore në Mynih. Mendimet dhe lutjet tona janë me ta dhe do të mbeten me ta. Por pse ndodhi kjo në radhë të parë?

Është një histori e tmerrshme, por është një histori që e kemi dëgjuar shumë herë në Evropë, dhe për fat të keq shumë herë edhe në Shtetet e Bashkuara. Një azilkërkues, shpesh një i ri në të njëzetat, tashmë i njohur për policinë, përplas një makinë në një turmë dhe shkatërron një komunitet. Sa herë duhet të përjetojmë këto tragjedi të tmerrshme përpara se të ndryshojmë kursin dhe të marrim qytetërimin tonë të përbashkët në një drejtim të ri? Asnjë votues në këtë kontinent nuk shkoi në kutitë e votimit për të hapur dyert për miliona emigrantë të pa kontrolluar. Por e dini se për çfarë votuan ata? Në Angli, ata votuan për Brexit. Dhe pavarësisht nëse pajtoheni apo jo, ata votuan për të. Dhe gjithnjë e më shumë në të gjithë Evropën, njerëzit po votojnë për liderë politikë që premtojnë t’i japin fund emigracionit të pakontrolluar. Tani, unë rastësisht pajtohem me shumë nga këto shqetësime, por nuk është e nevojshme që të pajtoheni me mua.

Unë thjesht mendoj se njerëzit kujdesen për shtëpitë e tyre. Kujdesen për ëndrrat e tyre. Kujdesen për sigurinë e tyre dhe aftësinë e tyre për të siguruar jetesën për veten dhe fëmijët e tyre.

Dhe ata janë të zgjuar. Mendoj se kjo është një nga gjërat më të rëndësishme që kam mësuar në kohën time të shkurtër në politikë. Në kundërshtim me atë që mund të dëgjoni, disa male më tutje në Davos, qytetarët e të gjitha kombeve tona nuk e shohin veten e tyre si kafshë të arsimuara ose si rrota të këmbyeshme të një ekonomie globale. Dhe nuk është aspak befasuese që ata nuk duan të trajtohen si të tillë apo të injorohen vazhdimisht nga liderët e tyre. Dhe demokracia ka për detyrë t’i zgjidhë këto çështje të mëdha përmes votës.

Unë besoj se shpërfillja e njerëzve, shpërfillja e shqetësimeve të tyre, apo edhe më keq, mbyllja e mediave, anulimi i zgjedhjeve ose përjashtimi i njerëzve nga procesi politik, nuk mbron asgjë. Në fakt, është mënyra më e sigurt për të shkatërruar demokracinë. Të flasësh dhe të shprehësh mendimet nuk është ndërhyrje në zgjedhje. Edhe kur njerëzit shprehin mendime jashtë vendit tuaj, dhe madje edhe kur ata njerëz janë shumë me ndikim — dhe besomëni, e them këtë me gjithë humor — nëse demokracia amerikane mund t’i mbijetojë dhjetë vjet qortime nga Greta Thunberg, atëherë ju mund të përballoni disa muaj Elon Musk.

Por ajo që asnjë demokraci, qoftë amerikane, gjermane apo evropiane, nuk do t’i mbijetojë, është t’u thuash miliona votuesve se mendimet dhe shqetësimet e tyre, aspiratat e tyre, lutjet e tyre për ndihmë, janë të pavlefshme apo të padenja për t’u marrë në konsideratë.

Demokracia bazohet në parimin e shenjtë se zëri i popullit ka rëndësi. Nuk ka vend për barriera. Ose e mbroni këtë parim, ose jo. Evropianë, populli ka një zë. Liderët evropianë kanë një zgjedhje. Dhe unë besoj fuqimisht se nuk kemi pse të kemi frikë nga e ardhmja.

Përqafoni atë që populli juaj ju thotë, edhe kur është befasuese, edhe kur nuk bini dakord. Dhe nëse e bëni këtë, mund ta përballoni të ardhmen me siguri dhe besim, duke ditur se kombi qëndron pas jush. Dhe kjo, për mua, është magjia e madhe e demokracisë. Nuk qëndron në këto ndërtesa prej guri apo në këto hotele të bukura. Nuk qëndron as në institucionet e mëdha që kemi ndërtuar së bashku si një shoqëri e përbashkët.

Të besosh në demokraci do të thotë të kuptosh se secili qytetar ka mençuri dhe një zë. Dhe nëse refuzojmë ta dëgjojmë atë zë, edhe betejat tona më të suksesshme do të sigurojnë shumë pak. Siç tha Papa Gjon Pali II, në pikëpamjen time një nga kampionët më të jashtëzakonshëm të demokracisë në këtë kontinent apo kudo tjetër, “mos kini frikë.” Nuk duhet të kemi frikë nga populli ynë, edhe kur ata shprehin pikëpamje që nuk përputhen me ato të udhëheqësve të tyre.

Faleminderit të gjithëve. Fat të mbarë për ju. Zoti ju bekoftë.

Top Channel