“Thellimi i lidhjeve midis dy autokratëve të pabindur rrezikon të krijojë pasiguri të re për Xi”/ Analiza e CNN: Kina me sytë drejt aleancës së re

Pesë vjet më parë, Xi Jinping iu ofrua i njëjti udhëtim me Kim, kur ai u bë lideri i parë kinez që vizitoi Phenianin në 14 vjet. Në atë kohë, të dy udhëheqësit u zotuan të forcojnë lidhjet dhe të thellojnë bashkëpunimin, por gjuha u zbeh në krahasim me partneritetin e ri të arritur nga Kim dhe Putin.

Në një traktat të gjerë që përfshin bashkëpunimin politik, tregtar, investues dhe të sigurisë, Koreja e Veriut dhe Rusia u zotuan të përdorin të gjitha mjetet e disponueshme për të ofruar ndihmë të menjëhershme ushtarake në rast se tjetra sulmohet.

Pakti  i ri historik i mbrojtjes i rënë dakord nga dy regjimet e armatosura bërthamore tronditi Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre aziatikë.

Japonia shprehu “shqetësime të rënda” në lidhje me zotimin e Putinit për të mos përjashtuar bashkëpunimin me Phenianin në teknologjinë ushtarake. Koreja e Jugut u përgjigj duke thirrur një takim urgjent të sigurisë kombëtare dhe tha se tani do të konsideronte dërgimin e armëve në Ukrainë.

Në të kundërt, reagimi nga Kina, mbrojtësi kryesor politik dhe ekonomik për Rusinë dhe Korenë e Veriut, ka qenë i heshtur.

Megjithatë, nën rezervat zyrtare, Kina ka të ngjarë të shikojë me kujdes, thonë analistët.

Kina synon të kontrollojë situatën

Thellimi i lidhjeve midis dy autokratëve të pabindur rrezikon të krijojë pasiguri të re për Xi, i cili ka nevojë për paqe dhe stabilitet në Azinë Verilindore ndërsa përballet me një sërë sfidash të brendshme, veçanërisht ngadalësimin e ekonomisë.

Pekini është i shqetësuar se ndihma e Moskës për Phenianin – veçanërisht në teknologjinë ushtarake – do të mundësonte dhe inkurajonte më tej regjimin e çrregullt të Kim, i cili ka përshpejtuar në mënyrë drastike ndërtimin e armëve bërthamore dhe programeve të raketave, tha Liu Dongshu, një profesor i fokusuar në politikën kineze në Universiteti i qytetit të Hong Kongut.

“Kur bëhet fjalë për çështjen e Koresë së Veriut, Kina synon të kontrollojë situatën dhe të parandalojë përshkallëzimin, por gjithashtu nuk dëshiron që Koreja e Veriut të shembet plotësisht” – një skenar për të cilin Pekini ka frikë se do t’i lejonte SHBA-së të zgjerojë kontrollin e saj në të”, tha Liu.

Më parë, Rusia kishte qenë kryesisht e lidhur me Kinën për këtë çështje, por nevoja e saj e dëshpëruar që Koreja e Veriut të mbështeste luftën e saj të ashpër në Ukrainë rrezikon të minojë ekuilibrin delikat.

Rusia ka marrë më shumë se 10,000 kontejnerë transporti – ekuivalenti i  260,000 tonë metrikë  municionesh ose materiale të lidhura me municionet – nga Koreja e Veriut që nga shtatori, sipas një  deklarate të SHBA  në shkurt. Si Rusia ashtu edhe Koreja e Veriut e kanë hedhur poshtë pretendimin.

Dhe ndërsa SHBA-ja e ka akuzuar Kinën se i ofron Rusisë mallra me përdorim të dyfishtë që forcojnë industrinë ushtarake të vendit, Pekini është përmbajtur nga ofrimi i ndihmës direkte ushtarake për Putinin dhe është larguar nga mbështetja e programeve bërthamore dhe raketore të Kim.

“Nëse Putini ofron më shumë mbështetje për Korenë e Veriut për çështjet bërthamore, duke përfshirë edhe disa asistenca teknike, do të bëhet më e vështirë për Kinën të kontrollojë situatën në Gadishullin Korean”, tha Liu.

Pakti i mbrojtjes reciproke i nënshkruar nga Kim dhe Putin i referohet një traktati të vitit 1961 midis Koresë së Veriut dhe Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë. Kjo marrëveshje u zëvendësua me një që ofronte garanci shumë më të dobëta sigurie pas rënies së Bashkimit Sovjetik.

Por traktati i mbrojtjes reciproke i Koresë së Veriut me Kinën, i nënshkruar gjithashtu në vitin 1961, mbetet në fuqi pas rinovimeve të shumta.

Traktati i Miqësisë, Bashkëpunimit dhe Ndihmës Reciproke Sino-Korea e Veriut është i vetmi traktat zyrtar i aleancës ushtarake që Kina ka nënshkruar me një vend tjetër, megjithëse Pekini nuk e pranon atë si të tillë dhe mbetet qëllimisht i paqartë nëse Kina është e detyruar të vijë automatikisht në veri.

Në mënyrë të ngjashme, mbetet e paqartë se çfarë Rusia dhe Koreja e Veriut janë të gatshme – dhe në gjendje – të bëjnë për njëra-tjetrën sipas paktit të ri të mbrojtjes.

Traktati i ri vjen mes tensioneve të rritura në Gadishullin Korean, ku Kim ka rritur retorikën e zjarrtë dhe ka hequr një politikë të gjatë për të kërkuar ribashkim paqësor me Korenë e Jugut. Pas përfundimit të Luftës së Koresë në 1953, një traktat formal paqeje nuk u nënshkrua kurrë midis dy Koreve, duke i lënë ato teknikisht në një gjendje lufte.

Por mesazhi politik i paktit është i zëshëm dhe i qartë. Të nxitur nga një armiqësi e përbashkët ndaj SHBA-së dhe aleatëve të saj, dy kombet autokratike po kërkojnë të minojnë dhe të krijojnë një alternativë ndaj rendit global të udhëhequr nga perëndimi – një synim i përbashkët nga Kina.

Duke folur pas takimit të tij me Kim, Putin u kundërshtua kundër asaj që ai e quajti “politikën imperialiste të Shteteve të Bashkuara dhe satelitëve të saj”.

Një muaj më parë, Putin dhe Xi bënë një goditje të ngjashme në SHBA gjatë vizitës së liderit rus në Pekin. Në një deklaratë të përbashkët gjithëpërfshirëse, dy “miqtë e vjetër” vunë në shënjestër atë që ata e përshkruan si një sistem sigurie globale të përcaktuar nga aleancat ushtarake të mbështetura nga SHBA – dhe u zotuan të punojnë së bashku për ta kundërshtuar atë.

Vëzhguesit perëndimorë kanë paralajmëruar kundër një koordinimi të lirshëm, por në rritje të interesave midis Kinës, Rusisë, Koresë së Veriut dhe Iranit – diçka që një  komandant i lartë ushtarak amerikan  e krahasoi së fundmi me një “bosht të ri të së keqes”.

Ndërsa Moska dhe Pheniani thellojnë aleancën e tyre, Pekini do të ishte i kujdesshëm për të mbajtur një distancë, tha Liu, duke shtuar se “Kina sigurisht që nuk dëshiron të shihet si pjesë e një Boshti të ri”.

Por pavarësisht mungesës së Xi, Kina do të kishte qenë elefanti në dhomë gjatë gjithë takimit të Putinit dhe Kim.

“Çdo takim i tillë do të përfshijë gjithashtu diskutimin e Kinës”, tha Edward Howell, një pedagog i politikës në Universitetin e Oksfordit në Mbretërinë e Bashkuar, i cili fokusohet në Gadishullin Korean.

“Rusia do ta dijë mirë se Kina nuk dëshiron të lihet jashtë asnjë negociate thelbësore që përfshin Korenë e Veriut, jo më pak pasi Kina është shumë më e rëndësishme – krahasuar me Rusinë – për Korenë e Veriut.”

Yun Sun, drejtor i programit të Kinës në qendrën e mendimit Stimson Center me bazë në Uashington, tha se Kina nuk ndjen se mund të kontrollojë ritmin dhe shtrirjen e thellimit të angazhimit midis Rusisë dhe Koresë së Veriut.

“Por ata e dinë se Kina luan një rol të pazëvendësueshëm si për Rusinë ashtu edhe për Korenë e Veriut”, tha ajo.

Kina mbetet partneri më i madh tregtar si për Rusinë ashtu edhe për Korenë e Veriut, duke ofruar një shpëtim thelbësor për ekonomitë e sanksionuara rëndë. Pekini u jep gjithashtu mbështetje të rëndësishme politike dhe mbulesë diplomatike.

“Kina nuk mendon se një aleancë midis Rusisë dhe Koresë së Veriut do të ishte një tradhti”, tha Liu.

“Asnjë nga të dy vendet nuk ka kapacitetin për të tradhtuar Kinën. Ata ende duhet të mbështeten te Kina, pavarësisht aleancës së tyre.”/CNN

Top Channel