The New York Times: Sa vlen një peng amerikan?

Çmimi për Teheranin? Gjashtë miliardë dollarë në të ardhurat e ngrira të naftës iraniane të mbajtura në Korenë e Jugut, që do të disbursohen nëpërmjet një fondi të posaçëm të Katarit për blerjet humanitare, së bashku me lirimin e disa iranianëve të mbajtur në burgjet e SHBA për shkelje të sanksioneve ndaj Teheranit. Ka të ngjarë që marrëveshja të lidhet gjithashtu me përpjekjet për të rifilluar bisedimet bërthamore me Iranin, megjithëse administrata këmbëngul se dosjet bërthamore dhe ato të pengjeve mbeten të ndara.

Përpara se të arrijmë te gjithçka që është e gabuar me marrëveshjen, le të pranojmë se çfarë është e drejtë.

Të burgosurit dhe familjet e tyre janë futur në ferr: Njëri prej tyre, Morad Tahbaz, humbi 88 kilogramë në burg, sipas motrës së tij; një tjetër, Siamak Namazi, ka qenë i mbyllur për mbi 2800 ditë. Shërbimi i robërve është më shumë se thjesht një imperativ moral: Amerikanët meritojnë të dinë se qeveria e tyre nuk do t’i braktisë kurrë në birucat e huaja. Dhe nuk është një shenjë dobësie kur qeveritë demokratike paguajnë shuma të mëdha për lirimin e pengjeve. Në Izrael, Ariel Sharon dhe Benjamin Netanyahu liruan secili qindra të burgosur arabë për të siguruar lirimin e një pengu të vetëm izraelit të gjallë.

Por ka edhe marrëveshje të këqija me pasoja të padëshiruara shkruan The New York Times të cilës i referohet Top Channel. Këtu ka shumë.

Filloni me të burgosurit. Pesë që mund të kthehen së shpejti në shtëpi nuk janë të vetmit që kanë një pretendim për ndërgjegjen e administratës. Është edhe Shahab Dalili, një banor i përhershëm në SHBA, gruaja dhe djemtë e të cilit janë amerikanë dhe i burgosur në Teheran që nga viti 2016. Fakti që ai nuk është shtetas amerikan mund të jetë një justifikim për ta trajtuar çështjen e tij veç e veç, por administrata mori kohët e fundit lirimi nga burgu i Ruandës i një banori tjetër të përhershëm në SHBA, Paul Rusesabagina me famë nga “Hotel Rwanda”.

Dalili nuk është i famshëm. Por duke lënë pas të njëjtin mendim që ka lënë Paul Whelan se duhet të vuajë në një koloni të largët penale ruse për më shumë se katër vjet, edhe pse ylli i basketbollit Brittney Griner u soll në shtëpi pas 10 muajsh. Pastaj është çmimi prej 1.2 miliardë dollarësh për peng. Administrata argumenton se kjo nuk u kushton asgjë taksapaguesve amerikanë, sepse paratë ishin të Iranit në fillim dhe se katarianët do të sigurojnë që ato të shpenzohen vetëm për ushqim, ilaçe dhe gjëra të tjera bazë.

Mirëpo, paratë janë të këmbyeshme: çdo dollar që regjimi iranian nuk shpenzon për gjërat elementare mund të përdoret për prioritete të tjera të regjimit, si blerja e teknologjisë së mbikëqyrjes nga Kina, torturimi i grave, financimi i përfaqësuesve terroristë dhe sulmi ndaj anëtarëve të shërbimit amerikan. Sa do të duhet të shpenzojnë amerikanët për të ndihmuar në mbrojtjen e hapësirës ajrore të Ukrainës kundër dronëve kamikaze të prodhuar nga Irani që Rusia po përdor për të sulmuar civilët në Kharkiv ose Kiev?

Ka edhe precedent. Udhëheqësit e Iranit kanë mësuar se një mënyrë e shkëlqyer për të gërryer sanksionet amerikane është marrja e më shumë pengjeve. Ata gjithashtu kanë mësuar të trajtojnë 1.2 miliardë dollarë si çmimin bazë për lëshimin e tyre eventualisht.

Ky është një mësim jo vetëm për Iranin, por edhe për regjimet e tjera pengmarrëse, veçanërisht Rusinë. Nuk është rastësi që Moska mori peng Evan Gershkovich të Wall Street Journal në mars, vetëm tre muaj pasi liroi Grinerin në këmbim të tregtarit famëkeq të armëve Viktor Bout. Çfarë do t’i kushtojë tani SHBA-së për të fituar rikthimin e Gershkovich? Dhe sa shpejt pasi ai është në shtëpi derisa të merret një peng i ri dhe të fillojë një dramë e re?

Nuk ka nevojë të dyshojmë në qëllimet e mira të administratës në aranzhimin e kësaj marrëveshjeje: Të gjitha administratat luftojnë me dilemat e pengjeve. Por ka një arsye për të dyshuar në gjykimin e tij.

Rekordi i gjatë i negociatave me Republikën Islamike tregon se nuk ia vlen të paguhet Teherani. “Armiqësia e regjimit ndaj SHBA-së nuk është reaktive, por proaktive“- ka theksuar Wang Xiyue, një ish-peng i Teheranit. “Ajo mbijeton dhe lulëzon në armiqësinë e saj të vetëpërjetësuar kundër Perëndimit.” Larg nga zbutja e rrugës drejt një marrëveshjeje tjetër bërthamore me Iranin, siç shpreson administrata, marrëveshja e pengjeve do të thotë se Irani do të rrisë çmimin e tij, ndoshta përtej asaj që Presidenti Biden mund të përballojë politikisht të paguajë. Ndërkohë, me siguri do të merren edhe pengje të tjerë.

Ka një mënyrë më të mirë. Sa herë që Irani merr një peng tjetër, administrata vendos një sanksion tjetër. Sa herë që Irani ose përfaqësuesit e tij sulmojnë një instalim të vetëm ushtarak amerikan, Shtetet e Bashkuara hakmerren kundër objektivave të shumta iraniane. Sa herë që Irani i furnizon armë sulmuese Rusisë ose shteteve të tjera të jashtëligjshme, Shtetet e Bashkuara furnizojnë Ukrainën me zjarr me rreze të gjatë dhe municione të tjera të avancuara.

“Ai tërheq një thikë, ju tërhiqni një armë” supozohet të jetë mënyra e Çikagos, siç e thotë vargu nga “Të Paprekshmit”. Nëse administrata dëshiron sjellje më të mirë nga Irani, qoftë mbi armët bërthamore apo pengjet, ajo mund të përfitojë nga përdorimi i të njëjtës qasje.

Top Channel