The New York Times: Përuluni para Madonnas!

Në atë kohë, bota kishte zbuluar një Madonna të re, provokatore, e veshur me korse, nga Michigan. Që Madonna tha atë që donte, bëri atë që donte dhe guxoi, ‘u zvarrit që të tjerët të vraponin’. Ajo Madonna, ishte një shoëgirl dhe definitivisht jo e virgjër.

Madonna mbush 65 vjeç këtë javë. Gjatë 40 viteve të saj në qendër të vëmendjes, ajo ka qenë e dashur dhe e urryer në po të njëjtën masë. Është e sigurt kur thuhet se asnjë artiste tjetër me famë si ajo nuk ngjall një debat kaq pasionant. Në zemër të fansave qëndron një keqkuptim themelor se kush është ajo. Edhe pse ajo përshkruhet më shpesh si e tillë, Madonna nuk është thjesht një yll verbues në një galaktikë të madhe të famshmësh. Ajo ka arritur atë që pak artistë – dhe akoma më pak artiste femra – kanë bërë: Ajo ka ndryshuar botën. Megjithëse, ju nuk do ta merrnit kaq me mend vetëm nga mbulimi i saj në shtyp.

Që nga viti 1984, kur ajo për pak sa nuk vrau karrierën e saj muzikore të sapolindur duke iu vënë flakën veshmbathjeve ndërsa performonte “Like a Virgin” në ceremoninë inauguruese të MTV Video Music Awards, deri në shtypin e sotëm dhe fiksimin e mediave sociale për atë se si duket dhe me kë shoqërohet, tituj të lehtë që ulërasin “seksi” dhe “zemërim” e kanë ndjekur karrierën e saj duke përcaktuar imazhin apo karakterin e Madonës për shumë njerëz. Ndërsa ka pasur më shumë se këto të dyja në jetën e saj, këto terma nuk shpjegojnë sfidën që Madonna paraqet, aq më pak burimin e joshjes së saj. Jo seks, por pushtet. Jo zemërim, por guxim.

Madonna është një top shkatërrimtar kulturor që ka guxuar të jetë gjithçka – interpretuese, tekstshkruese, producente, aktore, regjisore, autore librash për fëmijë, muzë – në një kohë kur gratë inkurajoheshin të qëndronin në një korsi. Ajo ka thyer edhe barrierat sociale, duke përdorur fjalët dhe punën e saj për t’u përballur me industrinë e muzikës, Hollyëood -in, Talibanët, regjimin e Putinit dhe Vatikanin, për të përmendur vetëm disa nga kundërshtarët e saj, mbi seksizmin, mizogjininë, racizmin, homofobinë dhe hipokrizinë.

Për shkak se ajo është një grua dhe një yll i popit, kritikët në përgjithësi i hedhin poshtë deklaratat e saj politike si një pozitë oportuniste. Por të rinjtë që shikojnë drejt një të ardhmeje që duket e mbyllur për ta, priren të shohin përtej këtyre kritikave. Romancierja Soniah Kamal u njoh me muzikën e Madonna-s si fëmijë ndërsa jetonte në Jeddah, Arabi Saudite. Ajo tha se Madonna përfaqësonte “dëlirësi, çlirimin e pastër seksual, të papërpunuar” dhe shpresën: “Shpresoj që vajzat seksi të mos vdisnin domosdoshmërisht nga vdekjet e këqija, shpresa se vajzat seksi jetonin për të treguar përrallat e tyre, shpresa se vajzat seksi mund dhe do të sundonin botën.”

Fansat e Madonna-s e kanë njohur historinë e saj pothuajse si një përrallë: një vajzë e klasës së mesme nga Amerika Qëndrore pa asnjë lidhje të vetme profesionale në Nju Jork, e cila punoi shumë, me të vërtetë shumë, për t’u bërë personi që ajo ëndërronte pa e kompromentuar veten si grua ose si artiste. Kur singëlli i saj i parë, “Everybody”, u publikua në vitin 1982, ajo u befasua po aq sa çdokush në momentin që dëgjoi zërin e saj që dilte në radio.

Koha e mbërritjes së Madonës ishte kritike sa i përket ndikimit që ajo do të linte në botë. Ishte fillimi i presidencës së Reganit, e cila merrte guxim nga Senati i parë i kontrolluar nga republikanët që nga viti 1954. E djathta politike dhe e djathta fetare besonin se ata më në fund kishin fuqinë për të ndryshuar përparimin e bërë nga liberalizmi gjatë dy dekadave të mëparshme mbi të drejtat e grave, të drejtat civile dhe të drejtat e homoseksualëve.

Nga ana tjetër, bota në të cilën banonte Madonna ishin klubet e vallëzimit gjatë gjithë natës në Nju Jork, vende si Danceteria, Roxy dhe Paradise Garage. Kjo ishte një zonë pa diskriminim ku nuk debatohej gjinia, raca dhe diversiteti seksual; ato festoheshin. Mundësia ishte fjala kryesore. Humor fjalëkalimi. Dhe bashkëpunimi ishte metoda e duhur.

Puna më e hershme e Madonna-s, veçanërisht pjesëmarrja në filmin e Susan Seidelman të vitit 1985 “Desperately Seeking Susan” , i prezantoi fansat me një vend të lirë nga konventat dhe kufizimet ku një grua mund të ishte një krijesë e jashtëzakonshme; ajo vetë, jo ajo që shoqëria priste prej saj. Madonna hapi “Virgin Tour” atë vit me një mesazh: “Mos ki frikë. Gjithçka do të jetë në rregull.” Ata e besuan atë dhe lindi një brez i ri feministësh. Disa u bënë lëkundjet e treta, postfeministe, vajzat e trazirave dhe pushteti i vajzave të viteve 1990.

Por gratë dhe vajzat nuk ishin të vetmit njerëz që dëgjuan nxitjen e saj për të jetuar pa frikë. HIV/AIDS po vriste me mijëra homoseksualë deri në vitin 1985. Ndërsa murmuritjet e “zemërimi i Zotit” të përhapura nga predikuesit e fuqishëm të radios në transmetim kombëtar u bënë gjithnjë e më të forta, burrat që konsideroheshin prej kohësh të dëbuar po mënjanoheshin, turpëroheshin dhe braktiseshin si të pabesë.

Disa personazhe të famshëm më të vjetër – Elizabeth Taylor, Joan Rivers, Burt Lancaster – bënë thirrje të hershme publike në emër të atyre që jetojnë me SIDA. Por në botën e pop-it dhe rock-ut të MTV-së të ushqyer nga epshi, të qenit avokat për njerëzit me një infeksion të lidhur me seksin nuk konsiderohej një lëvizje e zgjuar në karrierë.

Bota e Madonna-s ishte e mbushur me homoseksualë që ajo i donte, dhe disa prej të cilëve do t’i humbiste nga SIDA. Burrat homoseksualë kishin qenë ndër mbështetësit e saj më të hershëm dhe më të rëndësishëm. Nuk kishte si t’ua kthente shpinën.

Ajo vendosi të luftojë krizën e SIDA-s në dy fronte. Si avokate për njerëzit me HIV/AIDS, ajo përhapi mesazhe për marrëdhënie seksuale të sigurta dhe mblodhi para për organizatat e SIDA-s. Si artiste, ajo përdori punën e saj për të celebruar jetën homoseksuale në një kohë kur rrëfimi dominues përfshinte vdekjen.

Madonna prodhoi deklarata të paharrueshme me meshkuj të bukur, të talentuar homoseksualë dhe biseksualë (disa HIV pozitivë), nga videot “Cherish” dhe “Vogue”, në turneun e saj “Blond Ambition” dhe performancën revolucionare në një shfaqje tjetër të çmimeve MTV, në 1990. Madonna dhe balerinët e saj, të veshur si Marie Antoinette dhe oborrtarët e saj, sulmuan Bastijën e heteroseksualitetit macho me një version të plotë të “Vogue”.

Në atë moment vendimtar, ajo e detyroi shoqërinë qoftë edhe globalisht, t’i shihte burrat homoseksualë ashtu siç i shihte ajo; me admirim, jo ​​me përbuzje. Madonna gjithashtu ndihmoi homoseksualët ta shihnin veten ndryshe, me krenari. Në vitet që pasuan, përqafimi i saj dhe nga komuniteti queer është i pazbehur. Siç tha gazetari Anderson Cooper në vitin 2019, “Asnjë aleat i vetëm nuk ka qenë një mik më i mirë apo ka pasur një ndikim më të madh në pranimin për komunitetin LGBTQ sesa Madonna. Është kaq e thjeshtë.”

Në vitet 1980, kur Madonna ishte në fund të të 20-tave, shtypi filloi të mendonte me zë të lartë se kur ajo mund të tërhiqej. Gratë në muzikën pop kishin një datë skadence dhe ajo e saj shihej se po afrohej me shpejtësi. Në çdo dekadë që kalonte, e njëjta pyetje vazhdonte me shkallë të ndryshme mizorie. Gjatë një interviste të vitit 2017 me shkrimtaren Roxane Gay (tani një shkrimtare kontribuese e Opinion për The Times), Madonna e quajti atë për atë që është: seksiste. “A e pyet dikush Steven Spielberg pse ai ende bën filma? A nuk ka pasur sukses të mjaftueshëm?”– tha ajo, duke shtuar: “A shkoi dikush te Pablo Picasso dhe i tha: ‘OK, ti je 80 vjeç. Nuk keni pikturuar mjaftueshëm piktura?’ Jo”.

Madonna nuk ka mbaruar. Beteja kundër fanatizmit që ajo ka luftuar gjatë gjithë karrierës së saj nuk ka përfunduar dhe ajo ka diçka për të thënë për të. Ndërsa ajo përgatitet të fillojë turneun e saj “Celebration” në tetor, ky është një lajm i mirë për ne. Nëse e kaluara e saj është tregues, ne mund të presim që të tronditemi, të frymëzohemi, të sfidohemi dhe të argëtohemi.  Madje edhe të ndriçohemi.

Gëzuar ditëlindjen, Madonna, dhe faleminderit.

Top Channel