“Çfarë më bën të lumtur…”/ Vrasja e 14-vjeçarit në Tiranë, vogëlushi Rajan Lica drithëron studion e “ArtKand” me një monolog kundër dhunës 23/11 21:02
Rasti i dy binjakëve, njëri prej të cilëve qëndroi në hapësirë për një vit dhe tjetri në tokë, vërtetoi një tezë të hershme të NASA-s mbi ndryshimet që pëson organizmi i njeriut në mungesë të gravitetit tokësor dhe të oksigjenit natyral.
Scott Kelly qëndroi për 12 muaj në Stacionin Hapësinor Ndërkombëtar, ndërsa vëllai i tij identik, Mark në tokë.
Kur Scott u kthye përmes programin “Human Research”, NASA hulumtoi mbi ndryshimet në organizëm që kishin ndodhur mes dy vëllezërve identikë.
Ajo që u provua ishte se dy binjakët e lindur identikë nuk ishin më të tillë. Studiuesit e NASA analizuan Scott pas kthimit të tij në shtëpi dhe në ditët e përshtatjes së organizmit të tij me kushtet tokësore.
Disa funksione biologjike u rikthyen menjëherë në parametrat e tyre “normalë”, identike me Mark, të tjerave iu dëshën disa ditë, por ajo që nuk u rikthye më identike mes dy vëllezërve ishte ADN-ja.
Studiuesit e NASA-s thonë se mungesa e oksigjenit natyror, ajo e gravitetit dhe ndryshimi rrënjësor i dietës ndikojnë në sjelljen e geneve. Telomeret e Scott, pra zgjatimi i kromozomeve që shkurtohen me kalimin e viteve në kushtet tokësore, në hapësirë çuditërisht ishin zgjatur. Dy ditë pasi Scott kishte zbritur në tokë, pjesa më e madhe e këtyre telomereve ishin shkurtuar sërish.
93 për qind e geneve të Scott u rikthyen në gjendjen normale, por 70 përqindëshi me gjasa do të kërkojë më shumë kohë, ndoshta edhe nuk do të ndryshojë kurrë. Pikërisht këtu po përqendrohen studiuesit e NASA-s për të kuptuar më mirë ndryshimet e trupit të njeriut në hapësirë dhe deri ku mund të shkojnë këto ndryshime.
“Human Research” është programi i NASA-s që studion efektet e qëndrimit në hapësirë në mungesë të gravitetit tek trupi i njeriut dhe synon që t’u paraprijë surprizave të pakendshme në rast të një udhëtimi të gjatë hapësinor, duke filluar që nga ai për në Mars.
Top Channel
