Tragjedi në familje/ Vëlla e motër gjenden të pajetë në shtëpinë e tyre, dyshohet se u asfiksuan nga tymi i sobës së drurit 29/12 16:25
Nga John Simpson
Kam raportuar për më shumë se 40 luftëra anembanë botës gjatë karrierës sime, e cila nis që nga vitet 1960. Kam parë Luftën e Ftohtë të arrijë kulmin dhe më pas të shuhet pothuajse papritur. Por kurrë nuk kam parë një vit kaq shqetësues sa 2025-a — jo vetëm sepse disa konflikte të mëdha janë në zhvillim, por sepse po bëhet e qartë se njëri prej tyre ka pasoja gjeopolitike me rëndësi të paparë.
Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, ka paralajmëruar se konflikti aktual në vendin e tij mund të përshkallëzohet në një luftë botërore. Pas gati 60 vitesh vëzhgimi të konflikteve, kam një ndjesi të keqe se ai mund të ketë të drejtë.
Qeveritë e NATO-s janë në gatishmëri të lartë për çdo shenjë se Rusia po ndërpret kabllot nënujore që mbajnë gjallë trafikun elektronik të shoqërisë perëndimore. Dronët e saj akuzohen se po testojnë mbrojtjen e vendeve të NATO-s. Hackerët e saj po zhvillojnë mënyra për të paralizuar ministri, shërbime emergjente dhe korporata të mëdha.
Autoritetet perëndimore janë të bindura se shërbimet sekrete ruse kanë vrarë ose kanë tentuar të vrasin disidentë që janë strehuar në Perëndim. Një hetim për tentativën e vrasjes në Salisbury në vitin 2018 të ish-agjentit rus Sergei Skripal (si dhe vdekjen e një gruaje, Dawn Sturgess) përfundoi se sulmi ishte miratuar në nivelet më të larta në Rusi.
Kjo nënkupton presidentin Putin vetë.
Viti 2025 është shënuar nga tre luftëra shumë të ndryshme. Së pari Ukraina, ku OKB-ja thotë se kanë vdekur rreth 14 mijë civilë. Në Gaza, kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu premtoi “hakmarrje të fuqishme” pasi rreth 1.200 persona u vranë nga sulmi i Hamasit më 7 tetor 2023 dhe 251 u morën peng. Që atëherë, më shumë se 70 mijë palestinezë janë vrarë nga veprimet ushtarake izraelite, përfshirë mbi 30 mijë gra dhe fëmijë, sipas ministrisë së shëndetësisë së Gazës — shifra që OKB-ja i konsideron të besueshme.
Ndërkohë, në Sudan ka pasur një luftë civile brutale mes dy fraksioneve ushtarake. Më shumë se 150 mijë njerëz janë vrarë gjatë dy viteve të fundit dhe rreth 12 milionë janë detyruar të largohen nga shtëpitë e tyre.
Po të kishte qenë kjo e vetmja luftë në 2025, bota ndoshta do të kishte bërë më shumë për ta ndalur. Por nuk ishte.
“Jam i zoti në zgjidhjen e luftërave,” tha presidenti amerikan Donald Trump, ndërsa fluturonte drejt Izraelit pas ndërmjetësimit për një armëpushim në Gaza. Është e vërtetë që tani po vdesin më pak njerëz atje, por pavarësisht armëpushimit, lufta e Gazës nuk duket aspak e zgjidhur.
Me gjithë vuajtjet e tmerrshme në Lindjen e Mesme, mund të duket e çuditshme të thuhet se lufta në Ukrainë është në një nivel krejt tjetër. Por është.
Përjashto Luftën e Ftohtë, shumica e konflikteve që kam mbuluar kanë qenë të përmasave më të vogla: të rrezikshme dhe të përgjakshme, por jo aq serioze sa të kërcënonin paqen botërore. Disa, si Vietnami, Lufta e Parë e Gjirit apo Kosova, herë pas here dukeshin sikur mund të përshkallëzoheshin, por nuk ndodhi. Fuqitë e mëdha kishin frikë se një luftë konvencionale mund të kthehej në bërthamore.
“Nuk do ta nis Luftën e Tretë Botërore për ju,” raportohet të ketë thënë gjenerali britanik Sir Mike Jackson në Kosovë në vitin 1999, kur një epror i NATO-s urdhëroi marrjen e një aeroporti përpara trupave ruse.
Në vitin e ardhshëm, 2026, Rusia — duke vënë re mungesën e interesit të dukshëm të presidentit Trump për Evropën — duket e gatshme të shtyjë për dominim më të madh. Putin ka thënë se Rusia nuk planifikon luftë me Evropën, por është gati “menjëherë” nëse evropianët e duan.
Rusia tashmë ka pushtuar një vend evropian të pavarur, me pasoja shkatërruese për civilët dhe ushtrinë. Ajo akuzohet nga Ukraina se ka deportuar mijëra fëmijë. Gjykata Penale Ndërkombëtare ka lëshuar një urdhër-arresti për Putinin, diçka që Rusia e mohon.
Putin thotë se pushtimi ishte për t’u mbrojtur nga zgjerimi i NATO-s, por ka lënë të kuptohet edhe një motiv tjetër: rikthimin e sferës rajonale të ndikimit rus.
Një Amerikë gjithnjë e më ndryshe
Viti 2025 ka sjellë diçka që Perëndimi e konsideronte të paimagjinueshme: mundësinë që një president amerikan të largohet nga sistemi strategjik i ndërtuar pas Luftës së Dytë Botërore. Uashingtoni nuk është më i sigurt nëse dëshiron të mbrojë Evropën dhe kritikon drejtimin që ajo po merr. Një raport i ri amerikan për sigurinë kombëtare flet për “rrezikun e zhdukjes civilizuese” të Evropës — një vizion që Kremlini e ka përshëndetur.
Putin ka shtypur pothuajse çdo opozitë të brendshme, por përballet me sfida ekonomike: inflacion, të ardhura më të ulëta nga nafta dhe rritje taksash për të financuar luftën. Megjithatë, edhe pse ekonomia e BE-së është shumë herë më e madhe se ajo ruse, Evropa ka hezituar të investojë mjaftueshëm në mbrojtjen e saj.
Amerika sot është më e përqendruar në veten e saj, më pak e angazhuar globalisht. Edhe nëse Trump dobësohet politikisht, ai mund ta ketë shtyrë SHBA-në drejt izolacionizmit aq shumë, sa edhe një president tjetër më pro-NATO në të ardhmen ta ketë të vështirë të ndihmojë Evropën.
Putin e ka vënë re këtë.
Rreziku i përshkallëzimit
Viti 2026 duket vendimtar. Zelensky mund të detyrohet të pranojë një marrëveshje paqeje që i heq Ukrainës një pjesë të madhe territori. Pyetja është: a do të ketë garanci reale që Rusia të mos rikthehet për më shumë?
Nëse SHBA distancohet, barra mbi Evropën do të jetë e madhe. Ndërkohë, rreziku i një përplasjeje bërthamore mbetet i ulët për momentin, për sa kohë Amerika është pjesë aktive e NATO-s.
Roli global i Kinës
Sa i përket Kinës, presidenti Xi Jinping nuk ka bërë kërcënime të hapura së fundmi ndaj Tajvanit, por është e ditur se Pekini e sheh këtë si një objektiv strategjik. Kina është shumë e ndjeshme ndaj opinionit të brendshëm dhe lidershipi i saj mban nën vëzhgim çdo shenjë pakënaqësie.
Duke parë të gjitha këto, 2026-a pritet të jetë një vit kyç. Fuqia e Kinës do të rritet, lufta në Ukrainë mund të mbyllet me kushte të favorshme për Putinin dhe SHBA-të mund të largohen edhe më shumë nga Evropa.
Nga këndvështrimi evropian, perspektiva është tepër e zymtë. Nëse mendonit se Lufta e Tretë Botërore do të ishte një përplasje bërthamore e drejtpërdrejtë, mendohuni sërish: ka më shumë gjasa të jetë një seri manovrash diplomatike dhe ushtarake, ku autokracia forcohet dhe aleanca perëndimore vihet në pikëpyetje.
Dhe ky proces ka nisur tashmë.
Top Channel
