Gaza, rreziqet që po merr Netanyahu duke miratuar planin e Trump

Jashtë vendit mund të sjellë përsëri aleatë të armiqësuar nga lufta e Izraelit në Gaza, brenda vendit mund ta ndihmojë atë të rivendosë bazën e tij politike, por kërcënon të hapë luftë me partnerët e tij ekstremistë në koalicionin qeverisës, të cilët nuk duan të dëgjojnë për një shtet të ardhshëm palestinez.

Benjamin Netanyahu e paraqiti planin si një përpjekje të përbashkët me presidentin amerikan që përparon qëllimet e qeverisë izraelite, ndërsa arrin të zhvendosë protestën ndërkombëtare për luftën te Hamasi, të cilit i është kërkuar të zgjedhë midis pranimit të planit ose vazhdimit të rrethimit.

Netanyahu po mbështetet në planin e “paqes” për të rifituar mbështetjen politike brenda Izraelit duke i dhënë fund luftës, duke liruar pengjet e mbetura dhe duke dorëzuar trupat e të tjerëve. Kjo do ta forconte pozicionin e tij, ndërsa ai përballet me zgjedhje të reja pas një viti.

Por referenca e planit për një shtet palestinez ka të ngjarë të mos i pëlqejë shumë aleatët e tij politikë të ekstremit të djathtë, veçanërisht Itamar Ben-Gvir dhe Bezalel Smotrich, partnerë nga të cilët varet koalicioni qeverisës izraelit, më i djathti në historinë e Izraelit.

Presioni mbi Hamasin

Nadav Stroichler, një ish-këshilltar i Netanyahut, thotë se marrëveshja do t’i sjellë dobi kryeministrit izraelit në çdo rast, pasi do ta zhvendosë presionin drejt Hamasit, ndërsa do të lehtësojë kritikat ndërkombëtare ndaj Izraelit dhe do t’i lërë kundërshtarët e koalicionit qeverisës pa alternativë.

“Për të, është një shah-mat. Një veprim shumë i fortë”, vëren ai, pasi do ta lejojë atë të ecë drejt zgjedhjeve të ardhshme me pengjet e liruara dhe me perspektivën e kultivimit të marrëdhënieve me vendet arabe dhe myslimane të ringjallura pas prishjes së procesit për shkak të luftës.

Propozimi i Trump, i cili është mbështetur nga udhëheqësit arabë dhe myslimanë, në fakt nuk kërkon asgjë nga Izraeli në afat të shkurtër.

Në vend të kësaj, ai e zhvendos të gjithë presionin te Hamasi, duke kërkuar lirimin e të gjithë pengjeve të mbetura dhe dorëzimin e armëve të tij në këmbim të heqjes së rrethimit të Gazës.

Ushtria izraelite do të mbetet në Gaza për momentin dhe do të tërhiqet në pozicione pranë kufirit vetëm kur një forcë ushtarake ndërkombëtare të marrë kontrollin e enklavës. Netanyahu, i cili ka këmbëngulur që Izraeli duhet të ruajë kontrollin e plotë pas luftës, tha sot se ushtria izraelite do të mbetet në pjesën më të madhe të enklavës, pa vendosur një afat kohor.

Çfarë do të sjellë Netanyahu në votim

Bezalel Smotrich, udhëheqësi i Partisë Fetare Sioniste, nxitoi përmes X për të bërë thirrje për vazhdimin e fushatës luftarake izraelite dhe denoncoi planin e Trump me arsyetimin se ai do të “shkëmbente arritjet reale në terren me iluzione politike”.

Eran Lerman, një ish-zëvendës këshilltar i sigurisë kombëtare në Izrael, thotë se Netanyahu e di se pranimi i planit të Trump nga Hamasi do të shpërbënte koalicionin qeverisës. Por ai mund të jetë ende duke shpresuar se mund t’u drejtohet votuesve izraelitë “nga një perspektivë krejtësisht e ndryshme nga ajo që ka ndodhur në dy vitet e fundit”. “Nuk jam i sigurt nëse kjo është e vërtetë, por e dini, politikanët kanë tendencë të besojnë lehtësisht në gjëra që përputhen me ambiciet e tyre”, thotë Eran Lerman, nënkryetar i Institutit të Jerusalemit për Strategji dhe Siguri.

Sipas një sondazhi të publikuar të martën nga Instituti i Demokracisë (Jerusalem), 66% e izraelitëve besojnë se është koha për t’i dhënë fund luftës. I njëjti mendim mbahet nga 48.5% e votuesve të krahut të djathtë.

Opozita izraelite, e cila përbëhet nga parti të krahut të djathtë, të qendrës së majtë dhe të krahut të majtë dhe që ka bërë thirrje gjithashtu për t’i dhënë fund luftës, kritikon dyshen e ekstremit të djathtë Ben-Gvir dhe Smodrich. Shumë nga partitë e opozitës kanë përjashtuar pjesëmarrjen në një koalicion të ardhshëm midis Netanyahut dhe aleatëve të tij ultra-ortodoksë, për shkak të refuzimit të ultra-ortodoksëve për të shërbyer në ushtri.

Një burim i njohur me çështjen tha se Netanyahu nuk do ta sillte planin e Trump në kabinet për miratim dhe në vend të kësaj do t’u kërkonte ministrave të votonin vetëm për kushtet për lirimin e pengjeve. Izraeli do të lironte të burgosurit palestinezë në këmbim.

Ish-diplomati Alon Pinkas paralajmëron se Netanyahu ka të ngjarë të zgjasë negociatat për çështje që mbeten të paqarta, siç është tërheqja e ushtrisë izraelite, me qëllim që të sigurojë mbijetesën e tij politike, por edhe për të minuar planin e Trump.

Vendet arabe dhe myslimane mund të përfitojnë Netanyahu.

Izraeli po përballet me spektrin e izolimit ndërkombëtar. Në javët e fundit, disa nga aleatët më të ngushtë të Izraelit kanë njohur zyrtarisht një shtet palestinez pavarësisht kundërshtimeve izraelite, ndërsa të tjerë kanë vendosur sanksione ndaj ministrave izraelitë dhe një embargo armësh ndaj Izraelit.

Hamasi, nga ana e tij, nuk ka asnjë ndikim diplomatik. Ai mund të pranojë kushtet ose të përpiqet të negociojë. Por kjo mbart rrezikun e zbatimit të planit në disa zona që grupi nuk i kontrollon më, ndërsa Trump mund t’i japë Izraelit një dritë jeshile për të vazhduar të godasë Hamasin.

Një burim izraelit tha se Netanyahu shtyu për heqjen e çdo reference për një shtet palestinez nga plani i Trump dhe e bëri të qartë se kjo nuk do të ndodhte kurrë.

Plani nuk ofron një rrugë të qartë për krijimin e një shteti palestinez. Në vend të kësaj, ai parashikon që, ndërsa Gaza rindërtohet dhe programi palestinez i Autoritetit Palestinez zbatohet vazhdimisht, “në fund të fundit mund të ketë një rrugë të besueshme drejt vetëvendosjes dhe shtetësisë palestineze, të cilën ne e njohim si aspirata të popullit palestinez”.

Formulimi ka të ngjarë të zemërojë shumë nga partnerët qeveritarë të Netanyahut, të cilët e kishin paralajmëruar ashpër Netanyahun para takimit të tij me Trumpin që të mos përmendte një shtet palestinez. Por Netanyahu, duke mbështetur Trumpin, tha se plani hedh themelet për promovimin e paqes në rajon dhe më gjerë, duke përmendur dëshirën e të dyja palëve për të rivendosur marrëdhëniet midis Izraelit dhe vendeve arabe dhe myslimane që ende nuk e kanë njohur atë. Neve Gordon i Universitetit Queen Mary thotë se Netanyahu ka të ngjarë se mund të fitojë zgjedhjet e ardhshme të planifikuara për tetor 2026 nëse ka një plan për të normalizuar marrëdhëniet me një numër vendesh arabe dhe myslimane.

Por ai paralajmëron se edhe pas pranimit të planit të Trump, Netanyahu ka të ngjarë të tërhiqet më vonë dhe të fajësojë Hamasin, një taktikë që ai e ka ndjekur në të kaluarën dhe e ka forcuar pozicionin e tij politik.

Top Channel