“Depresion dhe anoreksi pas daljes nga qeveria, rrezikova të vdisja”, rrëfimi i Vittorio Sgarbi: Sabrina më shpëtoi, vajza tjetër donte pikturat e mia

01/10/2025 14:06

Intervistë me kritikun: “Kam pësuar një padrejtësi absolute, nuk kisha më dëshirë të haja dhe të jetoja. Isha mbyllur si iriq, po përpiqem të rihapem ndaj të tjerëve. Vajza ime Evelina? E pakuptueshme, nuk kam asgjë për t’i thënë. Vajza tjetër, Alba, ka qenë fisnike. Djali im Carlo është përmbajtur”.

“Më mirë të flasim ballë për ballë. Shihemi në gjashtë”. Hyrja në shtëpinë e Vittorio Sgarbit, në zemër të Romës baroke, dhe ta gjesh bosh, të heshtur, pa vizitorët dhe britmat e zakonshme, ta shtrëngon zemrën. Ai vjen në sallon fiks në orar, madje më herët, një çudi tjetër. Pak i përkulur. I dobësuar. Nuk ulet në divan, bie. Flokë të gjatë të bardhë, mjekër disa ditëshe. Shkëlqimi në sy, megjithatë, është gjithmonë ai. Edhe buzëqeshja e shkurtër dhe e papritur.

Vittorio Sgarbi, si jeni?
 “Pak më mirë, faleminderit”.

Por çfarë ka ndodhur?
 “Kam rënë pak në depresion”.

Dhe pse? Ju ishit njeriu më i lakmuar i Italisë.
 “E di: është e pashpjegueshme”.

Suksesi, gratë, arti, udhëtimet…
 “E kam pyetur edhe vetën, arsyen”.

Dhe çfarë përgjigje i dhatë vetes? Hetimi gjyqësor?
 “Ndoshta, edhe”.

Pasojat e sëmundjes dhe të operacionit?
 “Ajo nuk ka lidhje fare”.

Dështimi në zgjedhjet europiane?
 “Ndoshta, edhe. Ajo ishte goditja e fundit. E kuptova çfarë janë njerëzit, çfarë është politika”.

Çfarë është politika?
 “Politika harron. Por shkaku i vërtetë nuk ka qenë disfata elektorale”.

Cili atëherë?
 “Fundi i eksperiencës sime në qeveri”.

Dorëheqjet nga nënsekretar në Kulturë.
 “Mendoj se kam pësuar një padrejtësi absolute. Që më ka rënduar shumë, dhe që ma kanë njohur shumë pak”.

Nga kush?
 “Sabino Cassese ka shkruar një artikull të bukur në Corriere në mbrojtjen time. Pigi Battista ka vënë re që mbajtja e konferencave nuk është aspak e papajtueshme me punën në ministrinë e Kulturës, përkundrazi”.

Dhe të tjerët?
 “Të tjerët, asgjë”.

Dikush nga Fratelli d’Italia ka qenë solidar me ju?
 “Politikisht, askush”.

Kryeministrja?
 “Kurrë nuk e kam dëgjuar këto muaj”.

Dhe nga partia juaj e vjetër, Forza Italia?
 “Nuk do të thosha”.

Si u shfaq depresioni?
 “Më ka hequr dëshirat”.

Tablotë, gratë?
 “Nuk dëshiroja më asgjë. Nuk kisha më dëshirë të jetoja. Dhe fillova të refuzoj ushqimin”.

Anoreksi.
 “Edhe vetëm ta shihja ushqimin më neveriste. E tmerrshme”.

Kur përfunduat në spital për herë të parë?
 “Ishte shkurt, kujtoj Sabrinën që shikonte festivalin e Sanremos pranë shtratit tim, në Gemelli”.

Dhe ju?
 “Unë nuk shikoja asgjë”.

Si e kuptoje atë që po të ndodhte?
 “Sigurisht. Kisha një ndërgjegjësim të thellë. Por nuk arrija të reagoja”.

Si ju kanë kuruar?
 “Medikamente. Dhe ushqyerje e detyruar. Qeset, infuzionet në venë. Isha shumë i dobët, arrita të peshoja 59 kilogramë. Tani jam 71. I shihni këta pantallona? Nuk më rrinin më”.

Dhe pastaj?
 “Hyja dhe dilja nga spitali për pak kohë. Këtë verë shkova në Viareggio, në shtëpi të miqve. Një ditë bëmë një shëtitje në San Rossore, në ish-pronën e presidentit të Republikës. Ai vend më dha ngushëllim”.

Kush u kujdes për ju?
 “Sabrina më ka shpëtuar jetën. Me dashurinë e saj. Dhe tani do ta martoj”.

Kush tjetër?
 “Motra ime Elisabetta. Më ka qenë gjithmonë pranë. Gjithmonë. Më çonte nëpër restorantet më të mira të Versilias, vetëm e vetëm që të më bënte të haja diçka. Porosiste të gjitha pjata e menusë, me shpresën që të paktën një të më tundonte”.

Nga spitali çfarë kujtoni?
 “Mërzinë”.

Keni pasur frikë se do të vdisnit?
 “Kam rrezikuar të vdisja. Kam qenë në rrezik jete”.

Por keni pasur frikë?
 “Frikë jo”.

Ndonjë artist ju ka frymëzuar në mënyrë të veçantë?
 “Karavaggio dhe Artemisia. Për madhështinë dhe frymëzimin që lind nga vuajtja”.

Ju me Artemisia Gentileschi keni qenë gjithmonë i ashpër. Thoshit që Agostino Tassi, dhunuesi i saj, ishte i pafajshëm.
 “Jo, nuk ishte i pafajshëm. Pranoj që Artemisia kishte të drejtë. U torturua padrejtësisht, dhe qëndroi ndaj vuajtjes, për të provuar që ai ishte fajtor”.

Dhe ju jeni ndjerë si ajo?
 “Unë ndjeva që ndaj vuajtjes duhej të qëndroja”.

Dhe çfarë do të bëni me këtë dhimbje? Do të shkruani një libër?
 “Shpresoj ta harroj”.

Ka ndonjë pikturë, ndonjë artist që ju ka munguar veçanërisht?
 “Më i madhi i të gjithëve: Piero della Francesca. Dhe pikturat e tij pa kohë”.

Ju ka ardhur jehona nga jashtë?
 “Po. Shumë mesazhe. Ndjeva që ka njerëz që më duan. Luigi Manconi ka shkruar një artikull që nuk e prisja. Massimo Caçiari më ka telefonuar shpesh. Ashtu si Alain Elkann dhe Antonio Gnoli. Geminello Alvi ka ardhur disa herë të më vizitojë”.

Kush ka ardhur nga politikanët?
 “La Russa dhe Fontana, presidentët e Senatit dhe të Dhomës. Storace. Ministri Giuli”.

Dhe nga opozita?
 “Franceschini, një mëngjes herët, pothuajse fshehurazi”.

Keni arritur të lexoni?
 “Po. “Ferdydurke” e Gombroëicz. E njihni?”.

Jo.
 “Është një roman formimi. Protagonisti rikthehet në kohën e rinisë së tij”.

Në spital jeni afruar sërish me formimin tuaj katolik?
 “Jo. Edhe pse mora ngushëllim nga vizita e kardinalit të Gjenovës, Angelo Bagnasco, i cili më kujtoi vlerat e jetës”.

Pra vazhdoni të mos besoni në jetën e përtejme?
 “Jo, në përtejme nuk besoj. Ne mbijetojmë në jehonën e asaj që kemi bërë. Michelangelo nuk ka vdekur, sepse ka qenë artisti më afër Zotit, dhe veprat e tij jehonin midis nesh”.

Çfarë ju ka goditur nga bota jashtë?
 “Gaza. Pamundësia për të gjetur një zgjidhje. Sepse kanë faj të dy, Hamas dhe Netanyahu”.

Vajza juaj Evelina ka kërkuar praktikisht ndërprerjen e aftësisë suaj.
 “E pakuptueshme. Nuk e kam kuptuar mirë pse e ka bërë, dhe çfarë do”.

Më duket mjaft e qartë…
 “Flet për pasurinë time? Sigurisht, pikturat janë shumë. Pesëqind. Por nuk janë më të miat. Janë të Fondacionit Cavallini-Sgarbi. Jam zhveshur prej tyre. Janë të lidhura me Italinë. Nuk mund të largohen nga vendi ynë. Nuk mund të shiten, veçse në bllok: gjë që më duket mjaft e vështirë”.

Vajza tjetër, Alba, ju ka mbrojtur.
 “Ka qenë fisnike”.

Dhe djali, Carlo?
 “Është përmbajtur”.

Në spital keni menduar për prindërit tuaj?
 “Shpesh. Dhe kam menduar që nëna ime do të më thoshte atë që më thoshte Sabrina: të jem i fortë”.

Kur do ta martoni?
 “Sa më shpejt. Në Venecia”.

Ku?
 “Në kishën e Zonjës së Kopshtit (Madonna dell’Orto)”.

Pse?
 “Për pikturat e saj të mrekullueshme. Tintoretto. Dhe një Cima da Conegliano të mrekullueshëm: Pagëzimi i Jezusit”.

Atë e njoh. I mrekullueshëm. Por është në San Giovanni in Bragora.
 “E sigurt! (këtu, shkëlqimi në sy). Në Zonjën e Kopshtit është Shën Gjon Pagëzori!”.

Ndonjëra nga ish-të dashurat tuaja është bërë e gjallë?
 “Gratë e rëndësishme të jetës sime kanë ardhur të gjitha pranë shtratit tim. Annie Papa, aktorja. Patrizia Lori, një zonjë venete…”.

Njëherë më treguat për dy gra që në ekspozitën mbi Palladion në Vicenza u përballën për ju, dhe njëra ia preu bishtalecin tjetrës…
 “Fatkeqësisht kanë vdekur të dyja. Si ajo që iu pre bishtaleci, ashtu edhe ajo që ia preu”.

(Ndërhyn Sabrina Colle: “Vittorio duket i egër, mizor; në të vërtetë është një sentimental. Lë gjurmë. Ish-të tijat ende e duan, duan të mirën e tij, dhe më kanë dashur edhe mua. Jam ndjerë e mbrojtur. Pastaj sigurisht ka pasur shumë histori pa rëndësi, por rreth pesëmbëdhjetë vjet më parë e pashë çuditërisht të marrë. Atëherë i propozova t’i lija rrugë, në mënyrë që të mund të jetonte lirisht dashurinë e tij të re. Ishte atëherë që më propozoi për herë të parë të më martonte. Më duket se tani jemi me të vërtetë atje”).

Sgarbi, për kë keni votuar në Marche?
 “Për Acquarolin”.

Për cilin parti?
 “Asnjë”.

A mbeteni një njeri i qendrës së djathtë?
 “Mbetem liberali që kam qenë gjithmonë”.

Tani dëshironi diçka?
 “Të filloj përsëri të jetoj. Të shkruaj. Do të më pëlqente të kthehesha edhe një herë të bëja teatër”.

Si janë ditët tuaja?
 “Po përpiqem të forcohem. Dhe të rihapem ndaj të tjerëve. Isha mbyllur, si një iriq”.

Çfarë do t’i thoshit vajzës suaj Evelina?
 “Nuk kam asgjë për t’i thënë”.

Çfarë do t’u thoshit magjistratëve që hetojnë mbi ju?
 “Po përgatisim argumentet tona, mbrojtjen time. Për këtë nuk mund të flas”.

Dhe adhuruesve tuaj?
 (Këtu, buzëqeshja e shkurtër dhe e papritur): “Vlen për mua ajo që pas luftës Gombroëicz shkroi nga Argjentina, ku ishte strehuar në prag të pushtimit nazist të Polonisë së tij, për lexuesit që kishin dashur “Ferdydurke”: “Nëse ndonjëri prej jush, Ferdydurkistëve, banon ende mes të gjallëve, të mos humbasë shpresën — sepse nuk kam vdekur””.

 

 

FOTO GALERI
3/5

Top Channel