Europianët reagojnë pas ligjit të fundit për pavarësinë e agjencive të anti-korrupsionit, Von der Leyen kërkon shpjegime nga Zelensky

24/07/2025 11:14

Presidenti ukrainas, Volodymyr Zelensky po vë në rrezik ambiciet e vendit të tij për anëtarësim në Bashkimin Evropian, paralajmëruan politikanët e lartë evropianë të mërkurën.

Zelensky nënshkroi një ligj të diskutueshëm të mërkurën që kritikët thonë se minon pavarësinë e institucioneve anti-korrupsion të Ukrainës, duke shkaktuar protesta mbarëkombëtare për herë të parë që kur tanket ruse kaluan kufirin ukrainas në shkurt 2022.

Udhëheqësit e BE-së i kanë bërë zyrtarisht thirrje Zelensky-t të demonstrojë angazhimin e tij ndaj vlerave demokratike evropiane pas nënshkrimit të projektligjit, i cili sipas aleatëve evropianë kërcënon të pengojë përpjekjen e Ukrainës për anëtarësim.

“Presidentja e Komisionit Evropian kontaktoi Presidentin Zelensky në lidhje me zhvillimet e fundit”, tha zëdhënësi i Komisionit Guillaume Mercier për POLITICO.

“Presidentja von der Leyen shprehu shqetësime të forta në lidhje me pasojat e ndryshimeve dhe kërkoi shpjegime nga qeveria ukrainase.

Respekti për sundimin e ligjit dhe lufta kundër korrupsionit janë parime themelore të BE-së. Si vend kandidat, Ukraina thirret të përmbushë plotësisht këto standarde. Nuk mund të ketë lëshime”, shtoi Mercier.

Presidenti i Këshillit Evropian Antonio Costa gjithashtu i përcolli shqetësimet e tij Zelensky-t dhe kërkoi sqarime, sipas një zyrtari evropian.

“Pyetje serioze”

Në Bruksel, zyrtarët evropianë po përpiqen të shtyjnë përpara rrugën e pranimit të Ukrainës pavarësisht kundërshtimit të vazhdueshëm nga kryeministri hungarez Viktor Orbán. Megjithatë, progresi i Ukrainës tani kërcënohet të paktën me ngecje, pasi edhe aleatët më të ngushtë të Kievit i kujtojnë asaj se respekti për sundimin e ligjit dhe reformat kundër korrupsionit janë kushte të panegociueshme për anëtarësim në BE.

Në një paralajmërim të qartë, Ministri i Jashtëm gjerman Johannes Vandeful shkroi në X të mërkurën se “kufizimi i pavarësisë së institucioneve kundër korrupsionit po pengon rrugën e Ukrainës drejt BE-së”.

Ligji i ri i nënshkruar nga Zelensky e vendos Byronë Kombëtare Kundër Korrupsionit (NABU) dhe Zyrën e Prokurorit Special Kundër Korrupsionit (SAP) nën mbikëqyrjen e Prokurorit të Përgjithshëm, një veprim që, sipas organeve të përfshira, në fakt anulon pavarësinë e tyre.

Ndërsa Komisioni Evropian tha të martën se nuk po shqyrtonte pezullimin e ndihmës financiare për Ukrainën, disa zyrtarë kujtuan se ndihma varet drejtpërdrejt nga progresi në çështjet e sundimit të ligjit.

“Ukraina i përket Evropës dhe mbështetja jonë është për popullin e saj. Por mbështetja jonë nuk ka qenë kurrë dhe nuk do të jetë kurrë një çek i bardhë për qeverinë”, shkroi Ministri i Jashtëm Çek, Jan Lipavsky, duke shtuar se ia kishte përcjellë mesazhin homologut të tij ukrainas.

Komisioneri i Ekonomisë, Valdis Dombrovskis i tha Financial Times se mbështetja financiare për Ukrainën është “e kushtëzuar nga transparenca, reforma gjyqësore dhe qeverisja demokratike”.

Edhe Suedia, një nga mbështetëset më të vendosura të rrugës evropiane të Ukrainës shprehu shqetësim të thellë.

Ministrja e Jashtme Suedeze Maria Malmer Stenergaard i tha POLITICO-s: “Ligji i ri që i vendos institucionet antikorrupsion nën kontrollin e Zyrës së Prokurorit të Përgjithshëm ngre pyetje serioze në lidhje me pavarësinë e tyre.”

Regres demokratik

Për muaj të tërë, aktivistët dhe opozita në Ukrainë kanë paralajmëruar për një kthim prapa demokratik, nga refuzimi për të emëruar një drejtues të zgjedhur në mënyrë të pavarur të Drejtorisë së Krimeve Ekonomike deri te ndjekja penale e aktivistit antikorrupsion, Vitaly Shabunin.

Zyrtarët evropianë deri më tani kanë zgjedhur të mos reagojnë publikisht, gjë që Shabunin thotë se vetëm sa e ka përforcuar ndjenjën e pandëshkueshmërisë së Zelenskyt.

Ligjvënësit e opozitës ukrainase kanë thënë se do t’u bëjnë thirrje institucioneve të BE-së dhe Perëndimit që të ushtrojnë presion mbi Kievin për të ndryshuar vendimin.

Shumë ukrainas tani i shohin partnerët perëndimorë si të vetmin ndikim të fuqishëm në qeverinë e Kievit, në një kohë kur zgjedhjet janë pezulluar për shkak të luftës. Pasi ligji u miratua të martën dhe u nënshkrua nga Zelensky po atë mbrëmje, “vetoja” informale kundër kritikave publike ndaj udhëheqjes ukrainase duket se ka rënë.

Organizata për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim (OECD) i dërgoi një letër zyrës së presidentit ukrainas të martën, duke paralajmëruar se ky veprim dëmton reputacionin e vendit dhe mund të ndikojë negativisht në investimet në mbrojtje dhe rindërtim.

Pavarësisht kritikave në rritje, si brenda ashtu edhe jashtë Ukrainës, Zelensky nuk tregoi shenja tërheqjeje të mërkurën në mëngjes, duke këmbëngulur se agjencitë NABU dhe SAP do të vazhdojnë punën e tyre pavarësisht legjislacionit të ri.

Top Channel