Analiza e CNN/ Fantazma e luftërave të kaluara të Rusisë kthehet në Moskë

Të gjithë këta ishin të pranishëm në pasojat e tmerrshme të sulmit të egër të së premtes mbrëma jashtë Bashkisë së Crocus, ashtu siç ishin pothuajse 22 vjet më parë jashtë Teatrit të Dubrovka, ku çeçenë të armatosur morën 800 pengje dhe një përplasje përfundoi me një bastisje të forcave speciale.

Ndërsa sulmet teatrore të vitit 2002 shënuan vetëm një nga shumë pikat e tmerrshme të luftës së presidentit rus Vladimir Putin kundër ekstremizmit islamik, mbrëmja e kaluar tregoi se e kaluara brutale është rikthyer të ndjekë Kremlinin.

Megjithatë, Putin përballet me të njëjtin lloj armiku islamik si në vitin 2002, në një botë të transformuar. Nëse me të vërtetë ISIS-K – dega afgane e grupit militant – ishte përgjegjëse, siç sugjerojnë pretendimet e tyre dhe paralajmërimet paraprake nga zyrtarët amerikanë, kjo do të thotë që një brez i ri ekstremistësh kanë Rusinë në horizontin e tyre, pas shtypjes së përgjakshme të islamizmit nga Rusia në jug.

Njëzet vjet më parë, personat e armatosur të Dubrovkës ishin produkti i shqetësuar i fushatës së egër anti-terror të Rusisë që ekzekutoi në mënyrë të përmbledhur qindra meshkuj të moshuar ushtarakë në Çeçeni në fillim të viteve 2000.

Sulmuesit e së premtes ka të ngjarë të rrjedhin nga një ideologji e lindur në internet, pas Kalifatit jetëshkurtër në Irak dhe Siri, dhe në furrën e islamizmit të shtypur ashpër në Azinë Qendrore dhe Afganistan.

Dy dekada të represionit shtetëror nuk e kanë mohuar këtë valë të re zemërimi agjenturën e saj të përgjakshme. Ndjekja e pamëshirshme e ekstremizmit nga Putini në vetë Kaukazin e Veriut të Rusisë, duke bashkëvepruar forcat brutale të familjes Kadyrov për të shtypur të gjithë disidencën në Çeçeni, dukej se funksionoi për disa vite, por nuk i ka dhënë fund problemit. Në një formë të re, por më të shtrembëruar, kërcënimi islamik është rikthyer, duke kërkuar t’i shkaktojë dhimbje Rusisë për fatkeqësitë dhe brutalitetin e saj në Lindjen e Mesme.

Ekziston një ndryshim i dukshëm nga 20 vjet më parë: përgjigja e shtetit rus.

Sipas videove të sulmit, personat e armatosur të Crocus City u duk se vrapuan të papenguar për një periudhë të konsiderueshme nëpër një qendër të mbushur me njerëz të së premtes mbrëma, pavarësisht paralajmërimeve publike nga SHBA në Kremlin për javë të tëra për një kërcënim ndaj hapësirave publike.

Në tetor 2002, përgjigja e Kremlinit u karakterizua nga një disiplinë e pashpirt por efektive. Pas ditësh bisedimesh dhe pritjesh, një njësi elitare vendosi një gaz për të paaftësuar të gjithë teatrin.

Asnjë kontroll i tillë shtetëror nuk u dëshmua të premten, personat e armatosur me sa duket në fillim mund të iknin.

Në vend të kësaj, Kremlini ka fajësuar një kombinim të deformuar të ndërgjegjes perëndimore dhe ndihmës ukrainase.

Ideja e thjeshtë, e deklaruar nga zëdhënësja e Ministrisë së Jashtme Maria Zakharova, se personat e armatosur kërkuan të iknin në Ukrainë – përmes një prej kufijve më të dhunshëm dhe më të militarizuar në tokë – tregon një Kremlin që përpiqet të shpjegojë këtë tmerr, madje edhe në hapësirën e tyre të informacionit shumë të kontrolluar.

Margarita Simonyan, drejtuese e rrjetit Russia Today dhe një zëdhënëse e Kremlinit, madje sugjeroi – pa asnjë provë fare – të armatosurit e ISIS-it janë në fakt ukrainas. Një deputet i lartë la të kuptohet gjithashtu se “gjurma ukrainase” në këto sulme duhet të përgjigjet në fushën e betejës. Ukraina ka mohuar me forcë çdo lidhje me sulmin.

Ai ekspozon se sa larg është Putini tani. Siguria e elektoratit të tij të heshtur, urban në kryeqytet i është sakrifikuar tërësisht luftës së tij të zgjedhur në Ukrainë. Forcat speciale nuk reaguan; ata janë të vdekur, ose të zënë diku tjetër. Madje disa policë janë vendosur në vijën e frontit.

Në vend të kësaj, një qendër e madhe tregtare ishte pre e të njëjtave tmerre të vitit 2002, i njëjti dështim befasues i sigurisë në kryeqytet. Pas Dubrovkës, kritikët pyesnin me zë të lartë se si një furgon me njerëz të armatosur të lodhur mund të kishte shkuar me makinë në një teatër madhor në Moskë dhe të kishte hyrë brenda? E njëjta gjë ndodhi përsëri, 20 vjet më vonë, pavarësisht nga kontrolli i Putinit tani i mbrojtur nga një sistem vëzhgimi i kamerave dhe njohjes së fytyrës, të cilin ai nuk mund ta kishte ëndërruar kurrë të ishte e mundur në 2002.

Por ai nuk ka kontroll në mënyrat që portretizon. Ashtu si me grushtin e shtetit jetëshkurtër nga ish-i besuari Yevgeny Prigozhin, rimesoja e autoritetit absolut të Putinit ndonjëherë rrëshqet shkurtimisht dhe ajo që është më poshtë është tmerrësisht kaotike. Ka aq shumë që sistemi rus i autoritarizmit nuk mund të anulojë. Ai mbështetet në patriarkalitetin, besnikërinë, korrupsionin dhe një ndjenjë kurioze që cari, në këtë rast Putin, do të ndërhyjë për të korrigjuar gabimet e dukshme. Por ai nuk e bën. Ai jo gjithmonë e di se sa keq po funksionon shteti i tij. Dhe kështu, katër të rinj thjesht mund të rrotullohen me armë automatike në një qendër tregtare të madhe në Moskë dhe t’i vënë zjarrin, pasi qëlluan me dhjetëra të vdekur.

Dy gjëra me siguri do të pasojnë. Së pari, do të ketë përpjekje të mëtejshme për të sugjeruar se Ukraina dhe Perëndimi janë disi të përfshirë në këto sulme. Moska do të kërkojë të përdorë këtë moment për të justifikuar luftën e saj në Ukrainë si një përgjigje ndaj një kërcënimi akoma më të madh dhe më urgjent për sigurinë e popullsisë së saj. Është e paqartë nëse është në gjendje të gjejë një mjet të ri në kompletin e tij për të marrë hak ndaj fajtorit të imagjinuar; Rusia tashmë po funksionon me fuqi të plotë në Ukrainë.

E dyta është se ka të ngjarë të ndodhë përsëri. Sulmi i Dubrovkës u pasua dy vjet më vonë nga avionët që u hodhën nga qielli dhe makthi katastrofik i rrethimit të shkollës në Beslan. Rusia shihej si e dobët në hapësirat e saj më të shenjta dhe të rinjtë islamikë më të shqetësuar ishin në gjendje të përfitonin.

Ndryshimi më i gjerë këtu është në marrëdhëniet e Rusisë me Perëndimin. Në vitin 2002, Dubrovka e detyroi Moskën me ngurrim, por edhe më afër luftës së Shteteve të Bashkuara kundër terrorit. Dy dekada më parë, mendohej se Shtëpia e Bardhë dhe Kremlini kishin një qëllim të përbashkët. Tani, Moska e gjen veten duke injoruar dhe politizuar paralajmërimet e inteligjencës perëndimore për një sulm, më pas kërkon të fajësojë pjesërisht Perëndimin, thjesht sepse duket se di – dhe paralajmëron – për mundësinë e një sulmi paraprakisht.

Sulmet e së premtes mbrëma paralajmërojnë një kapitull të ri të errët për Putinin, një kapitull që është thellësisht i njohur për të. Një armik brenda të cilit taktikat e tij brutale dhe të pamëshirshme nuk mund ta mposhtin plotësisht. Një Perëndim që duhet bërë një “kokë turku”. Dhe një shtet i munguar në burimet bazë për të mbrojtur qytetarët e tij. CNN

Top Channel