A po i sulmon Rusia spiunët e CIA-s me armë sekrete?

“Ndjeva sikur do të villja. Nuk mund të ngrihesha. Po rrëzohesha. Unë jam qëlluar shumë herë dhe kjo ishte përvoja më e tmerrshme në jetën time”, tha ai.

Polymeropoulos kishte kaluar disa vite në Irak, Siri dhe Afganistan si oficer i lartë i CIA-s duke luftuar kundër terrorizmit. Por, ai atë natë beson se ishte në shënjestër të një arme sekrete.

Sipas BBC, pas ndërhyrjes së Rusisë në zgjedhjet presidenciale të SHBA-së në vitin 2016, udhëheqja e CIA-s lëshoi një “thirrje për armatim” dhe rishpërndau oficerë në betejë si Polimeropulos.

Ai përfundimisht do të bëhej shefi i veprimeve klandestine në Evropë dhe Euroazi, duke punuar me aleatët për të ekspozuar aktivitetin e Moskës, duke përfshirë helmimin e vitit 2018 të ish-spiunit rus Sergei Skripal në Salisbury të Anglisë.

Në dhjetor të 2017 e vizitoi Moskën, por jo fshehtas. Ai donte të shfrytëzonte një takim të rregullt “ndërlidhës” midis spiunëve rusë dhe amerikanë për ta parë vendin  vetë. Ai nuk ishte atje, këmbënguli, për ndonjë aktivitet klandestin. Rusët nuk kishin dëshiruar që ai të vinte, por gjithsesi ata u pajtuan.

Ishte herët gjatë udhëtimit kur u sëmur. Me kthimin në SHBA marramendja iku, por simptoma të tjera vazhduan.

“Kam pasur një dhimbje koke migrene për tre vjet radhazi. Ajo nuk është zhdukur kurrë”, tha ai. Ai nuk ishte në gjendje të punonte një ditë të plotë dhe mori pushim, duke filluar një udhëtim të gjatë mjekësor.

Dyshimet u ngritën sepse, nga viti 2016, diplomatët në Havana të Kubës, raportuan simptoma të ngjashme,  siç bënë disa kanadezë. Ndonjëherë ishte fillimi i papritur i një zhurme të fortë që çonte në dhimbje të forta, ndërsa të tjerët ndien presion në kokë duke çuar në marrje mendsh. Ndjesitë dukeshin se vinin nga një drejtim i veçantë në një vend specifik. Kjo u bë e njohur si “sindroma e Havanas”.

Çfarë e shkaktoi sindromën Havana?

“Ajo që u ndodhi diplomatëve amerikanë në Kubë, më ndodhi mua në Moskë”, beson ai.

Por arritja në fund të sindromës së Havanas nuk ka qenë e thjeshtë. Simptomat paraqiteshin ndryshe në persona të ndryshëm. Disa raste të spekuluara ishin të palidhura ose rezultat i një sëmundje psikologjike.

Vlerësimi i parë i plotë erdhi nga Akademitë Kombëtare të Shkencave të SHBA-së në dhjetor të 2020. Edhe pse informacioni klinik ishte shpesh fragmentar, një komitet arriti në përfundimin se simptomat ishin “në përputhje me efektet e energjisë së frekuencës radio të drejtuar e pulsuar”, duke hequr mundësi të tjera përfshirë helmimin ose një shkak psikologjik.

“Ne zbuluam se një nëngrup i individëve ndanë disa gjetje klinike shumë të pazakonta dhe të dallueshme në fillimin e sëmundjeve të tyre dhe ishin këto gjetje që na çuan në gjykimin tonë”, tha Profesor David A Relman nga Universiteti i Stanfordit, i cili ishte në krye të panelit.

Kur Polimeropulos u kontrollua fillimisht nga zyrtarët mjekësorë të CIA-s, atij iu tha se simptomat e tij ishin paksa të ndryshme nga ato në sindroma e Havanas dhe hodhën poshtë çdo lidhje.

Ai mendoi se njerëzit preken në mënyra të ndryshme duke hedhur poshtë hipotezat se mund t’ia kishin hedhur.

Një zëdhënës i agjencisë i tha BBC-së tha se përparësia e parë e CIA-s ka qenë dhe vazhdon të jetë mirëqenia e të gjithë oficerëve.

Incidente të tjera u raportuan përtej Kubës

Pasi u detyrua të dilte në pension për shkak të shëndetit të sëmurë në vitin 2019, Polymeropoulos vendosi të dilte në publik, për të bërë publike çështjen dhe të siguronte trajtim në një spital special, i cili përfundimisht u ra dakord. Ai thotë se ana operative e CIA-s e mori çështjen më seriozisht pasi u bë e qartë se nuk ishte viktima e vetme e mundshme.

Raportet kanë treguar që deri në gjysmë duzinë zyrtarësh të tjerë janë prekur dhe çështjet vazhdojnë.

“Kjo po ndodh me disa zyrtarë të tjerë të lartë të agjencisë. Dhe disa prej oficerëve që janë prekur më pas duket se janë përfshirë në një farë mënyre në këtë kthim kundër rusëve. Ju keni oficerë që vuajnë në heshtje”, tha Polymeropoulos.

Disa incidente raportohet të kenë ndodhur në vende të tjera përveç Kubës ose Rusisë, përfshirë Kinën. Revista GQ, e cila raportoi për herë të parë në rastin Polymeropoulos, tha se një zyrtar i lartë i CIA-s u prek në një vizitë në vitin 2019 në Australi dhe të tjerë u prekën në Poloni dhe Gjeorgji.

Një zyrtar i Shtëpisë së Bardhë raportohet gjithashtu se ndjeu simptoma, duke përfshirë presionin në kokë, ndërsa ishte në një dhomë hoteli në Londër në Gusht të vitit 2019, një ngjarje për të cilën zyrtarët britanikë të sigurisë kanë dijeni, megjithëse është e paqartë se çfarë ndodhi saktësisht.

Ka pasur kontakte midis Londrës dhe Uashingtonit për këtë çështje, megjithëse Zyra e Jashtme dhe “Zhvillimi i Mbretërisë së Bashkuar” i tha BBC-së se nuk ishte në dijeni të ndonjë personeli të saj të prekur.

Një ish zyrtar i inteligjencës në Mbretërinë e Bashkuar thotë se çdo provë e qëllimit rus do të ishte një “ndërrim lojërash”.

A ka prova të përfshirjes ruse?

Raportet e medias pas incidenteve fillestare të Havanas sugjeruan prova të klasifikuara,  përfshirë komunikimet e përgjuara që tregojnë Rusinë. Kohët e fundit, është raportuar se komuniteti i inteligjencës amerikane përdori të dhëna të telefonit celular për të gjetur oficerët e inteligjencës ruse në afërsi të oficerëve të CIA-s të prekur në disa vende.

“Kjo natyrisht është një rast shumë interesant rrethanor që sigurisht kërkon vëmendje shtesë”, thotë Polymeropulos.

Asnjë nga ato nuk ka rezultuar mjaft bindëse që qeveria amerikane të bëjë një akuzë zyrtare. Një mundësi është që dëmtimi i individëve të ishte efekt anësor i një lloj mjeti të përdorur për të mbledhur inteligjencë duke bombarduar pajisjet elektronike me mikrovalë për të nxjerrë informacion, një praktikë që filloi në Luftën e Ftohtë.

“Shërbimet ruse të sigurisë përdornin ambasadën amerikane në Moskë me mikrovalë të përqendruara dhe impulse elektronike”, thotë John Sipher, një ish-oficer i CIA-s që punonte në Rusi. Ai thotë se kishte furgonë që mund të ecnin nëpër qytet për të synuar individë.

Ai beson se Moska ishte përgjegjëse për dëmtimin e fundit ndaj oficerëve të CIA-s, megjithëse nuk është i sigurt për motivin e saktë.

Një tjetër ish oficer i CIA-s që shërbeu në Moskë gjithashtu tha se besonte që rusët kishin përdorur një sulm të drejtuar nga energjia, por nuk mund të ishte i sigurt nëse ishte projektuar për të shkaktuar dëm, apo nëse rusëve thjesht nuk u interesonte që dëmi të ishte shkaktuar nga një produkt i çfarëdo tjetër që po bënin.

Polimeropulos thotë se supozimi origjinal ishte i një lloj koleksioni të inteligjencës. Por provat, të cilat ai pranon shpesh janë rrethanore, duke e lënë të besojë se rusët përdorën një “armë sulmuese” për të lënduar qëllimisht njerëzit.

A është e besueshme?

Një teori është se në Havana, Rusia donte të prishte çdo përmirësim në marrëdhëniet midis SHBA-së dhe Kubës, tradicionalisht një aleat i ngushtë i Moskës dhe më pas zgjeroi përdorimin e saj kur oficerët e inteligjencës identifikuan se punonin kundër tyre, si Polimeropulos. Kjo do t’i largonte ata nga veprimi pasi do t’i vështirësonin veprimin CIA-s.

Por kjo do të ishte në kundërshtim me një marrëveshje të pashprehur që shërbimet e spiunazhit nuk synojnë personelin kundërshtar për dëmtime fizike. Sidoqoftë, ish-oficerët e CIA-s dhe MI6 tregojnë se rusët kanë përdorur një formë pluhuri spiun radioaktiv për të gjurmuar lëvizjet e tyre në Rusi, gjë që paraqiste rreziqe për shëndetin.

Polymeropoulos gjithashtu argumenton se Rusia nën drejtimin e presidentit Vladimir Putin ka qenë e gatshme të shtyjë kufijtë,  për shembull duke përdorur agjent nervor në Salisbury.

“Sigurisht që është një përshkallëzim, por nuk është jashtë normës se si rusët me të vërtetë ngatërruan me personelin tonë”, tha ai.

Polimeropulos dëshiron që komitetet e Kongresit të hetojnë, ku disa senatorë e kanë marrë përsipër rastin.

Shkencëtari që drejtoi hetimin zyrtar gjithashtu dëshiron më shumë monitorim.

“Nuk është bërë gati sa duhet”, tha Prof Relman, duke shtuar se përpjekjet e mëparshme ishin penguar nga kompleksiteti i sëmundjes, sfida e identifikimit të një shkaku si dhe gjeopolitika.

Administrata e re e Bidenit ka njoftuar një rishikim të “veprimeve agresive” të Rusisë dhe Sekretarit të Shtetit të ardhshëm, Antony Blinken të kryer gjatë konfirmimit për të ndarë më shumë informacione në lidhje me “sindromën Havana”. Ai premtoi gjithashtu përgjegjësi nëse një aktor shtetëror ishte përgjegjës.

Nëse provohet se Rusia përdori një armë me mikrovalë kundër zyrtarëve amerikanë, pasojat mund të jenë shpërthyese. Por, edhe nëse do të ishte e vërtetë, gjetja e provave të mjaftueshme për të qenë të sigurt për të bërë një akuzë publike mund të jetë e vështirë, duke e lënë çështjen të pazgjidhur.

Për Polymeropulos, e vërteta është e rëndësishme edhe nëse nuk e ndalon atë me të cilën duhet të jetojë çdo ditë “Më mirë të më qëllonin. Më mirë të kishte një vrimë të hapur në trupin tim që e dija se mund të përpiqeshim ta rregullonim, në krahasim me atë që po më ndodh tani”, tha ai.

Marrë nga BBC

Top Channel