Kjo është një përrallë nga e kaluara, me djem gjaknxhehtë e vajza lozonjare, me valle ndjellëse e shtjella kumtesh, që nxijnë lulet e lotojnë gjak. Këtu nuk ka prijës të shquar e fjalëmëdhenj, por ka vetëm njerëz shpirtmirë: qeflinj, sedërlinj e besëplotë, që ngulmojnë për paqe.

Historia e personazheve plekset me mite e legjenda, të cilat janë jo vetëm pjesë e një përditshmërie të shtruar e të thjeshtë, por pjesë e thelbit të këtij populli të vogël e të harruar. Këta njerëz me rrënjë të thella, të ndërthurura në gëzime e hidhërime të moçme, jetojnë të zhytur në një fatalizëm që është njëherazi shpëtimtari dhe përndjekësi i tyre më i ashpër. Autori i romanit, Tom Kuka është pseudonimi i një emri të njohur në gazetarinë shqiptare. Ai është Enkel Demi, i cili këtë vjeshtë erdhi me romanin e tij te dytë “Gurët e vetmisë” pas të parit vitin e kaluar “Hide mbi kalldrëm”.

Ky është një roman i shkruar në një gjuhë dialektore, me një shqipe tipike toske. Autori shpjegon se kjo nuk është hera e parë që shkruan në këtë lloj stili. Sepse pavarësisht gjuhës standarte sipas tij, asaj zyrtare, vendosur në Kongresin e Drejtshkrimit, dialektet vetëm mund ta pasurojnë gjuhën. Ato mund të japin lirinë e të shprehurit që në krijmtari, është shumë e nevojshme.

Kjo është një rrëfenjë epike për atë që ka ndodhur një shekull më parë në tokat shqiptare. E megjithatë kjo mund të ishte historia e shumë të tjerëve, e çdo kombi të nëpërkëmbur, të tradhtuar e të braktisur. Kjo është një histori e përbotshme sepse kjo nuk u ka ndodhur vetëm shqiptarëve. Kjo tragjedi u ka ndodhur edhe popujve të tjerë. Një tragjedi e tillë së fundmi i ka ndodhur edhe popullit sirian. Dhe fati në këtë rast është i përbashkët sepse askush nuk mund të detyrojë askënd, të largojë njeriun nga shtëpia e tij.

Fragment nga libri

Nën gjethet e mëdha të atij rrapi kalonin mbrëmjen të rinjtë, që thurnin ëndrra për vashëzat e pagjuma që shtynin netët nën hënë, në kopshtijet e rrethuara me avlli. Pleqtë qëndronin si të ksehasur poshtë degëve të tij të ngërthyera si udhë me njëra – tjetrën.

Prandaj dhe ata humbisnin rrugën, mbeteshin pa gojë e dëgjonin klithmat që vinin nga poshtë, nga ai lumë që nuk dinte të ndalej. Shpirtrat vuanin në ato udhë të vështira, të kapërthyera nyje, të cilat askush nuk mund t’i zgjidhte dot.

As varkëtari me përvojën e lashtësisë nuk e gjente dot më portën e duhur për t’i përcjellë ata shpirtra të bërë kapicë në lundrën e tij të lodhur nga shekujt. Rrapi i fliste lehtas sa herë frynte erë dhe mundohej ta ndihte, meqë rrugët i shihte nga andej lart, por varkëtari ishte shurdh, plak njeri, me një rrobë të grisur nga motet që rridhnin.

Top Channel